Fear of Missing Out και Εθισμός στα Social Media

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζουν αδιαμφισβήτητο ρόλο στη ζωή μας. Ωστόσο τι είναι αυτό που τα κάνει τόσο εθιστικά;

Ίσως έχετε ακούσει τον όρο “Fear of Missing Out” (FOMO). Στα ελληνικά μεταφράζεται ως «Σύνδρομο της Αδράνειας» και σχετίζεται με τον εθισμό στα social media.  Σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα πρόκειται για «το δυσάρεστο συναίσθημα ότι χάνεις κάτι, ότι δεν συμμετέχεις σε κάτι που κάνουν οι συνομήλικοί σου, στη γνώση ή στην κατοχή κάποιου καλύτερου πράγματος που έχουν οι άλλοι». Με βάση αυτό τον ορισμό, ¾ νέων ενηλίκων ανέφεραν ότι έχουν βιώσει τέτοια συναισθήματα. Αυτό οδηγεί τους χρήστες να τσεκάρουν συνεχώς τα social media για να είναι σίγουροι ότι δεν έχουν χάσει κάτι. Μερικές φορές τους κάνει να νιώθουν καλύτερα, αλλά συχνά συμβαίνει το αντίστροφο.

Η πηγή είναι η έλλειψη ικανοποίησης

Το FOMO συνδέεται συχνά με χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης από τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου για αυτονομία, επάρκεια και αίσθηση του “ανήκειν”, ότι είναι δηλαδή μέλος μιας ομάδας. Συχνά οι χρήστες «τσεκάρουν» τα social media όταν ξυπνήσουν το πρωί, πριν κοιμηθούν το βράδυ και κατά τη διάρκεια του γεύματος. Ωστόσο, το να στρέφεται κάποιος στα social media για να νιώσει καλύτερα δεν αποτελεί τη λύση και ίσως φέρει και το αντίθετο αποτέλεσμα.

Facebook vs Πραγματικότητα

Όλοι γνωρίζουμε ότι το Facebook δεν παρέχει μία αντικειμενική εικόνα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, αλλά μάλλον μία ωραιοποιημένη εκδοχή. Αλλά παρόλο που το γνωρίζουμε αυτό, έχουμε την τάση να συγκρίνουμε τη δική μας ζωή με αυτά που βλέπουμε online. Η κοινωνική σύγκριση ειδικά με αυτά που βλέπουμε στα social media είναι συχνά καταστροφική για την αυτοεκτίμησή μας. Σύμφωνα με έρευνα, οι χρήστες με υψηλά επίπεδα “FOMO” έχουν διχασμένα συναισθήματα όσον αφορά το Facebook, το οποίο από τη μία τους κάνει να νιώθουν καλά, από την άλλη όμως τους δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα. Συχνά μπορεί να βιώσουμε ανασφάλεια και επιθυμία να τονώσουμε την αυτοπεποίθησή μας, επομένως ανεβάζουμε και οι ίδιοι δικές μας ωραιοποιημένες εκδοχές της πραγματικότητας, συνεχίζοντας έτσι το φαύλο κύκλο. Πώς λοιπόν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτή την κατάσταση;

Πού εστιάζουμε την προσοχή μας

Το πρόβλημα με το φαινόμενο “FOMO” είναι ότι κοιτάμε σε κάτι εξωτερικό, περιμένοντας να βρούμε την ευτυχία και χάνουμε την επαφή με τον πραγματικό εαυτό μας. Ο συνεχής φόβος ότι θα χάσουμε κάτι μας οδηγεί να μην συμμετέχουμε ως πραγματικά πρόσωπα στην καθημερινότητά μας. Το Facebook/Instagram δεν είναι η πραγματική ζωή και σίγουρα δεν είναι πραγματικό. Σίγουρα όλοι έχουν ελαττώματα, αλλά είναι κρίσιμης σημασίας πού εστιάζουμε την προσοχή μας. Αν δεν είμαστε τόσο ευτυχισμένοι όσο θα μπορούσαμε, τότε ίσως δεν εναποθέτουμε σωστά την προσοχή μας. Επομένως η αλλαγή της συμπεριφοράς μας και η μετατόπιση της προσοχής μας από τα αρνητικά στα θετικά μπορεί να κάνει διαφορά.

Σύμφωνα με έρευνα, φοιτητές με FOMO ήταν πιθανότερο να χρησιμοποιήσουν το κινητό τους κατά τη διάρκεια διαλέξεων και νέοι ενήλικες με υψηλό δείκτη FOMO έδιναν μεγαλύτερη προσοχή σε emails, μηνύματα στα κινητά τους και γενικά όταν οδηγούσαν, σε σύγκριση με αυτούς που είχαν χαμηλότερο δείκτη FOMO.

Πώς λοιπόν μπορούμε να μετατοπίσουμε την προσοχή μας, έτσι ώστε να εκτιμούμε τον πραγματικό κόσμο και να μην καταφεύγουμε στο Facebook και τα social media εν γένει;

 Το κλειδί είναι η ευγνωμοσύνη

Υπάρχουν πολλά πράγματα στη ζωή μας για τα οποία θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες αλλά συχνά τα θεωρούμε δεδομένα, όπως την οικογένειά μας, τους φίλους μας ή την υγεία μας. Ένας απλός τρόπος για να καταλάβουμε τη σημασία τους είναι να φανταστούμε για λίγα λεπτά πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς αυτά. Η ευγνωμοσύνη έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή, καλύτερη κοινωνική ενσωμάτωση και χαμηλότερα επίπεδα ζήλιας και κατάθλιψης.

Η αναπόφευκτη σύγκριση με τις ωραιοποιημένες ζωές των άλλων στα social media σας κάνει να αισθάνεστε ότι έχετε λιγότερα, αλλά το να αναλογιστείτε όλα όσα είστε τυχεροί να έχετε θα σας κάνει να νιώσετε ότι έχετε περισσότερα. Τα social media κάνουν υπερβολικά εύκολο το να μοιράζεσαι πράγματα, αλλά κάποιες φορές είναι σημαντικό να υπάρχει ένα μέτρο σε αυτό και να εστιάζουμε περισσότερο στις πραγματικές μας σχέσεις.

Οπότε ίσως ήρθε η ώρα να απενεργοποιήσετε τις ειδοποιήσεις από τα social media και να εστιάσετε στα καλά πράγματα που έχετε στη ζωή σας. 

Ολοκληρώνοντας, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τo σημαντικό με τα social media είναι ο τρόπος χρήσης τους. Είναι σίγουρα ανθυγιεινό όταν μπαίνουμε σε μία διαδικασία σύγκρισης, αλλά αν τα χρησιμοποιούμε για να κανονίσουμε μία συνάντηση από κοντά είναι μία χρήση που αυξάνει την διαπροσωπική αλληλεπίδραση. Επιπλέον, μία συνάντηση με την οικογένεια ή τους φίλους είναι μία πραγματική πηγή ευτυχίας και δεν θα πρέπει να αφήνουμε τα social media να «κλέψουν» αυτές τις στιγμές. Το να ζούμε πραγματικά παρόντες και να καλλιεργούμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις είναι το πιο σημαντικό.

Πηγή: time.com