Σχέδιο Ασφάλειας Παιδιών της Ofcom: μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην προστασία τους στο διαδίκτυo

 Γράφει η Λευκοθέα Κούκαλια

Καθώς το ψηφιακό τοπίο συνεχίζει να εξελίσσεται, το ίδιο κάνουν και οι προκλήσεις  της ασφάλειας των παιδιών στο διαδίκτυο. Αντιμέτωπη με αυτές τις προκλήσεις, η Ofcom, ο ρυθμιστής επικοινωνιών του Ηνωμένου Βασιλείου, παρουσίασε ένα σχέδιο Κώδικα Ασφάλειας Παιδιών με στόχο την προστασία των νεαρών χρηστών από επιβλαβή περιεχόμενα και εμπειρίες σε ψηφιακές πλατφόρμες.

Η Ρυθμιστική Αρχή Τηλεπικοινωνιών της Μ. Βρετανίας ( Ofcom)  έχει ως στόχο να επιβάλλει στις τεχνολογικές εταιρείες μέτρα ασφαλείας για την μείωση επιβλαβών περιεχομένων που αφορούν θέματα αυτοκτονίας, αυτοτραυματισμού και πορνογραφίας. Η εφαρμογή του συγκεκριμένου Κώδικα έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς δύναται να αλλάξει εξ ολοκλήρου την προσέγγιση που ακολουθούν οι εταιρείες έως τώρα στον κυβερνοχώρο, επωμίζοντας τες με μεγάλο κόστος συμμόρφωσης. Από την άλλη η μη συμμόρφωση στον Κώδικα θα φέρει συνέπειες στις εταιρείες επιβαρύνοντας τες με πρόστιμο έως και 10% του παγκόσμιου ετήσιου τζίρου για παραβάσεις ακόμα και με ποινική ευθύνη για τα διευθυντικά στελέχη.

Όσον αφορά τις οδηγίες που πρόκειται να ακολουθήσουν οι εταιρείες πρωταρχικό ρόλο παίζουν οι τεχνολογίες  επαλήθευσης και εκτίμησης της ηλικίας. Ωστόσο ο Νέος Κώδικας δεν θα αρκεστεί μόνο σε αυτοδήλωση της ηλικίας και σε συμβατικούς περιορισμούς στη χρήση από παιδιά ,όπως μέχρι τώρα συμβαίνει , αλλά αναμένεται να εφαρμοστούν μέτρα “ ακριβή, αξιόπιστα και δίκαια” σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Άξια αναφοράς είναι η αντιστοίχιση φωτογραφικών ταυτοτήτων, η εκτίμηση ηλικίας με πρόσωπο και οι επαναχρησιμοποιήσιμες υπηρεσίες ψηφιακής ταυτότητας. Μέσα στις αλλαγές που πρόκειται να επιβληθούν βρίσκεται και ο έλεγχος του περιεχομένου αυτοκτονίας, αυτοτραυματισμού, πορνογραφίας ακόμη και  της βίας, με άλλα λόγια θέματα που θεωρούνται επιβλαβή για τα παιδιά. Με την μείωση ή ακόμη και με την οριστική απαγόρευση αυτών των περιεχομένων από τις ιστοσελίδες που χρησιμοποιούνται από παιδιά και υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει δυνατότητα ελέγχου της ηλικίας, είναι φανερό ότι η χρήση του διαδικτύου θα γίνεται πλέον  με μεγαλύτερη ασφάλεια.

Η προσέγγιση της Ofcom τονίζει την προληπτική δράση, απαιτώντας από τις υπηρεσίες να εφαρμόζουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς επαλήθευσης της ηλικίας για τον περιορισμό της πρόσβασης σε επιβλαβές περιεχόμενο. Για τις πλατφόρμες που δεν μπορούν να απαγορεύσουν αποτελεσματικά τέτοιο περιεχόμενο, οι αυστηροί έλεγχοι ηλικίας γίνονται απαραίτητοι, πιθανώς οδηγώντας στον περιορισμό κάποιων χαρακτηριστικών ή ακόμα και ολόκληρων ενοτήτων της πλατφόρμας μόνο σε ενήλικες χρήστες. Αναγνωρίζοντας την πολυδιάστατη φύση των διαδικτυακών κινδύνων, η Ofcom αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχει λύση που να ταιριάζει σε όλους. Αντίθετα, ένας συνδυασμός μέτρων, συμπεριλαμβανομένων της επαλήθευσης της ηλικίας, των πρωτοκόλλων διακυβέρνησης και των ασφαλέστερων σχεδιαστικών επιλογών, κρίνεται απαραίτητος για τη δημιουργία ενός πιο ασφαλούς διαδικτυακού περιβάλλοντος για τα παιδιά.

Επιπλέον η Ofcom προτείνει ότι όλες οι “χρήστη προς χρήστη” υπηρεσίες πρέπει να έχουν συστήματα και διαδικασίες φιλοξενίας περιεχομένου που εξασφαλίζουν την άμεση αντίδραση ενάντια σε περιεχόμενο που είναι επιβλαβές για τα παιδιά. Επιπλέον, η πρόταση περιλαμβάνει τη δυνατότητα αρνητικών σχολίων από τα παιδιά απευθείας στη ροή προτάσεων, ώστε να μπορούν να εκφράζουν τι περιεχόμενο δεν επιθυμούν να βλέπουν. Επίσης, προτείνει ότι οι μηχανές αναζήτησης πρέπει να εφαρμόζουν μια ασφαλή ρύθμιση αναζήτησης για παιδιά, που δεν μπορεί να απενεργοποιηθεί και πρέπει να φιλτράρει το επιβλαβές περιεχόμενο.

Εν συνεχεία των ανωτέρω οδηγιών περιλαμβάνονται μέτρα για τη δημιουργία ισχυρής διακυβέρνησης και ευθύνης γύρω από την ασφάλεια των παιδιών στις τεχνολογικές εταιρείες. Το προσχέδιο επισημαίνει επίσης τη σημασία της παροχής περισσότερων επιλογών και υποστήριξης στα παιδιά και τους ενήλικες φροντιστές τους, καθώς και τη δημιουργία εργαλείων που επιτρέπουν στα παιδιά να έχουν περισσότερο έλεγχο στις διαδικτυακές τους εμπειρίες.

Σε γενικές γραμμές η κυβέρνηση και η Ofcom ενθαρρύνουν τις τεχνολογικές εταιρείες να λάβουν προληπτικά μέτρα για την ασφάλεια των παιδιών online , προειδοποιώντας ότι δεν θα διστάσουν να επιβάλλουν πρόστιμα και άλλες ενέργειες σε περίπτωση παραβάσεων. Πιο συγκεκριμένα, η υφυπουργός τεχνολογίας Michelle Donelan είπε: “Στις πλατφόρμες, το μήνυμά μου είναι να εμπλακούν μαζί μας και να προετοιμαστούν. Μην περιμένετε για επιχειρησιακές ενέργειες και μεγάλα πρόστιμα – ενεργήστε για να ανταποκριθείτε στις ευθύνες σας και δράστε τώρα.“

Η ανάγκη συμμόρφωσης στα μέτρα αυτά είναι επιτακτική καθώς μετά από έρευνα η ofcom αναφέρει ότι η πλειοψηφία των παιδιών σήμερα είναι συνηθισμένη στη προβολή επιβλαβούς περιεχομένου. Η ρυθμιστική αρχή επικοινωνιών χρειάζεται να επιβάλλει τις αλλαγές αυτές στις τεχνολογικές εταιρείες για να αλλάξει το σημερινό πρόβλημα της έκθεσης των παιδιών στα ερεθίσματα αυτά. Δύναται η πιθανότητα να χρησιμοποιηθεί ακόμη και οι τεχνολογίες ΑΙ, αυτοματοποιημένα δηλαδή εργαλεία ,οι οποίες θα ανιχνεύουν το κακόβουλο περιεχόμενο. Βέβαια, δεν είναι ακόμη σίγουρο αν τα αποτελέσματα των τεχνολογιών αυτών θα είναι  αποτελεσματικά για την εξάλειψη των κινδύνων .

Τέλος, οι ειδικοί αναρωτιούνται κατά πόσο θα είναι εφικτή η ομαλή προσαρμογή των παιδιών μετά την ενηλικίωσή τους στο διαδίκτυο καθώς μέχρι τα 18 έτη θα ζουν υπό μια προστατευτική αιγίδα όπου  ίσχυαν τα φίλτρα περιεχομένου. Είναι πιθανό σαν έφηβοι να βιώσουν πολύ έντονα αυτή τη σοκαριστική αλλαγή στον κυβερνοχώρο,πράγμα το οποίο μπορεί να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες στην μετέπειτα προσωπικότητά τους. Παρόλα αυτά η ofcom προτείνει να μην υπάρχει ανεκτικότητα από κανένα χρήστη ως προς το κακόβουλο περιεχόμενο, αλλά αντίθετα να ενισχύεται ο έλεγχος σε όλες τις πλατφόρμες ανεξαρτήτως ηλικίας.

Σχετικά με τον Κώδικα που αναφέρεται παραπάνω βρίσκεται ακόμη σε προσχέδια μορφή και είναι ανοιχτός για σχόλια μέχρι 17 Ιουλίου, με την δημοσίευσή του να αναμένεται από την ofcom την άνοιξη του επόμενου έτους. Πρόκειται για μια ριζική αλλαγή στις τεχνολογικές πλατφόρμες που θα φέρει τροποποιήσεις στην χρήση του διαδικτύου από τα μικρά παιδιά με γνώμονα πάντοτε την προστασία τους.