Μανώλης Σφακιανάκης: Ποιος είναι τελικά ο μεγαλύτερος κίνδυνος του Διαδικτύου;

Συνέντευξη στη Μάρη Γαργαλιάνου

«Η χώρα μας κατέχει εξαιρετικά υψηλό ποσοστό τεχνολογικού αναλφαβητισμού. Η Ελλάδα δεν ανήκει στις χώρες όπου τα παιδιά διδάσκονται από μικρή ηλικία πως να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο με ασφάλεια και σίγουρα αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους που ερχόμαστε αντιμέτωποι με τόσα περιστατικά διαδικτυακού εγκλήματος» μας λέει μεταξύ άλλων ο ο Αντιστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας, ειδικός ερευνητής και αναλυτής ηλεκτρονικών εγκλημάτων και Πρόεδρος του Cyber Security International Institute (CSI) κ. Μανώλης Σφακιανάκης.

Σε όλα αυτά και άλλα πολλά μας απαντά ο κ. Σφακιανάκης σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στο Nooz.gr και τον ευχαριστούμε θερμά για αυτό.

Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη

Ερ: Το Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας Cyber Security International (CSI) που ιδρύσατε πήρε σάρκα και οστά το Φεβρουάριο του 2017 και πλέον μετρά εκατοντάδες επιμορφωτικά σεμινάρια, εκπαιδεύσεις, ημερίδες πρόληψης για ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο κλπ. Αλήθεια, ποιο το όραμα και ποιος ο στόχος σας για το CSI;

Απ: Καταρχάς, να παρέχει την πρώτη γραμμή συμβουλευτικής υποστήριξης στους γονείς και τα παιδιά, βοηθώντας τους τόσο να ενημερωθούν και να αντιμετωπίσουν τυχόν διαδικτυακές απειλές όσο και να γεφυρώσουν το τεχνολογικό χάσμα μεταξύ τους.

Να συμβάλλει στον επαγγελματικό προσανατολισμό, την επιχειρηματικότητα και την ανάδειξη νέων επιχειρηματικών ιδεών και ταλέντων στο πεδίο του διαδικτύου και της τεχνολογίας, ενδεικτικά μέσω δημιουργίας επιμορφωτικών σεμιναρίων για τη βελτίωση και τον εμπλουτισμό των επαγγελματικών δεξιοτήτων των ενδιαφερόμενων.

Να γίνει για τα παιδιά μας ένας πυλώνας συμβουλευτικός που θα μας υπολογίζουν στην δύσκολη τους στιγμή και ακριβώς πριν κάνουν το μετέωρο βήμα και υποκύψουν σε οποιαδήποτε παράνομη διαδικτυακή εντολή τρίτου…

Τέλος, να προσφέρει έρευνες, αναλύσεις και μελέτες σχετικά με τον αντίκτυπο του Διαδικτύου και των αναδυόμενων φαινομένων που προέρχονται από τις νέες τεχνολογίες και συνδέονται τόσο με την ελληνική όσο και την παγκόσμια κοινότητα.

Kύριο μέλημά μας είναι η ασφάλεια του πολίτη στο διαδίκτυο μέσα από την εκστρατεία μας, που σκοπό έχει να καλύψει το 2020 όλες τις πόλεις και τις κωμοπόλεις της χώρας μας. Ειδικά για τη νεολαία της χώρας μας, η οποία αποτελείται από τους μελλοντικούς πρεσβευτές της Ελλάδας.

Ερ: Από το Φεβρουάριο του 2017 λοιπόν έως σήμερα τι αίσθηση σας έχει δοθεί; Οι Έλληνες χειρίζονται σωστά το Διαδίκτυο;

Απ: Η σωστή χρήση του διαδικτύου δεν έχει να κάνει με την εθνικότητα του καθένα μας αλλά την προσωπική του επιλογή για ενημέρωση και τον προβληματισμό του για θέματα που μας αφορούν όλους παγκοσμίως. Σε μια σύγχρονη κοινωνία όπως αυτή στην οποία ζούμε, όλοι μας οφείλουμε να ξέρουμε τις καλές και τις κακές πτυχές του διαδικτύου όπως και την ασφαλή του χρήση τόσο από εμάς τους ίδιους όσο και από τον περίγυρο μας.

Παρόλα αυτά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός πως η χώρα μας κατέχει εξαιρετικά υψηλό ποσοστό τεχνολογικού αναλφαβητισμού. Η Ελλάδα δεν ανήκει στις χώρες όπου τα παιδιά διδάσκονται από μικρή ηλικία πως να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο με ασφάλεια και σίγουρα αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους που ερχόμαστε αντιμέτωποι με τόσα περιστατικά διαδικτυακού εγκλήματος.

Ερ: Στην εποχή των social media και του «ό,τι βγαίνει, ανεβαίνει» τι θα συμβουλεύατε τον κάθε έναν από εμάς;

Απ: Στην εποχή μας είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε πως ότι «ανεβαίνει» στα social media δεν διαγράφεται ποτέ και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον μας ανά πάσα στιγμή. Το δευτερόλεπτο που θα επιλέξουμε να δημοσιεύσουμε οτιδήποτε στο διαδίκτυο πρέπει να είμαστε σίγουροι για το περιεχόμενό του και να μην αγνοούμε τους κίνδυνους που κρύβονται στον κυβερνοχώρο.

Ακόμη, οι φωτογραφίες και τα βίντεο που επιλέγουμε να δημοσιεύσουμε στην εκάστοτε πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης μας κάνουν εύκολο στόχο σε πιθανούς εγκληματίες που ενημερώνονται μέσα από τα προφίλ μας για το που βρισκόμαστε κάθε στιγμή.

Εκτός όμως από το περιεχόμενο των δημοσιεύσεων μας θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στους κωδικούς πρόσβασης που χρησιμοποιούμε και τις πληροφορίες που εμπιστευόμαστε σε διάφορες διαδικτυακές σελίδες.

Πιο συγκεκριμένα, πληροφορίες σχετικά με τραπεζικούς λογαριασμούς και πιστωτικές κάρτες δεν θα πρέπει να αποθηκεύονται στις συσκευές μας και θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί στις διαδικτυακές μας αγορές και τις σελίδες που εμπιστευόμαστε με τις συγκεκριμένες πληροφορίες.

Ερ: Τι συμβαίνει με τα παιδιά που είναι εθισμένα στα video games; Υπάρχει κάποια «φόρμα» αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου;

Απ: Ο εθισμός σε ηλεκτρονικά παιχνίδια ιδιαίτερα από παιδιά σε νεαρή ηλικία αποτελεί δυστυχώς σύνηθες φαινόμενο. Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί τα ίδια τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο των παιχνιδιών αυτών και τις ώρες που δαπανούν παίζοντάς τα.

Το πρώτο στάδιο εθισμού φαίνεται όταν το παιδί περνάει πάνω από 2-3 ώρες την ημέρα μπροστά σε μία οθόνη ενώ σύντομα θα χάσει το ενδιαφέρον του για όλες τις άλλες δραστηριότητές του όπως η άθληση ή το διάβασμα. Στο δεύτερο στάδιο δυστυχώς τα πράγματα γίνονται πολύ χειρότερα καθώς το παιδί μπορεί να εμφανίσει επιθετικές συμπεριφορές προς τον περίγυρό του ενώ ταυτόχρονα θα αρνείται να ασχοληθεί με οτιδήποτε δεν είναι σχετικό με τα video games.

Ο τρόπος αντιμετώπισης δεν είναι πάντα ο ίδιος και σε πολλά περιστατικά μπορεί να χρειάζονται παραπάνω από μία «φόρμες» αντιμετώπισης. Παρόλα αυτά τα βασικά στάδια θα πρέπει να είναι, πρώτον η δραστική μείωση των ωραρίων του παιδιού μπροστά στην οθόνη και δεύτερον η ενασχόλησή του με άλλες δραστηριότητες που θα το κάνουν να βγει από το σπίτι όπως ο αθλητισμός.

Επίσης σημαντικό για τους γονείς θα ήταν να πραγματοποιήσουν μερικές επισκέψεις μαζί με το παιδί τους σε κάποιον ειδικό ψυχολόγο για την σωστή καταπολέμηση πιθανού εθισμού του παιδιού στα video games.

Ερ: Από την άλλη παρατηρούμε και ένα άλλο «φαινόμενο». Γονείς εθισμένους! Τι γίνεται σε αυτήν την περίπτωση; Κατά πόσο ένας εθισμένος στο διαδίκτυο και στα κοινωνικά δίκτυα γονιός, μπορεί να υποστηρίξει το παιδί του ουσιαστικά;

Απ: Παρόλο που δεν ακούμε συχνά για εθισμένους γονείς, είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται αρκετά συχνά, ενώ όπως σε οποιαδήποτε άλλη μορφή εθισμού, έτσι και στο Διαδίκτυο είναι πολύ σημαντικό για τους γονείς να μπορέσουν να υποστηρίξουν τα παιδιά τους και να τα ωθήσουν στη σωστή χρήση του κυβερνοχώρου.

Το πρώτο στάδιο που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά είναι η δυσκολία αντίληψης της σοβαρότητα της κατάστασης και  η σωστή διαχείριση αυτού του φαινομένου.

Ερ: Κεφάλαιο Cyber Bullying: Λεκτική, συναισθηματική κακοποίηση, εκβιασμοί, απειλές, stalking. Πως πρέπει να κινηθεί κάποια-ος που αντιμετωπίζει ένα τέτοιο ζήτημα; Όταν ο θύτης καταφέρει να επιβάλλει φόβο στο θύμα, τα πράγματα δεν είναι πολύ εύκολα…

Απ: Το κεφάλαιο του διαδικτυακού εκφοβισμού στην χώρα μας παραμένει δυστυχώς ένα εξαιρετικά ευαίσθητο κομμάτι τόσο για τον κοινωνικό ιστό όσο και για τα θύματα του. Αυτό που λέμε πάντα είναι ότι δεν πρέπει να ποινικοποιούμε το γέλιο των παιδιών μας.

Είναι άλλο πράγμα το αθώο πείραγμα μεταξύ των παιδιών και άλλο πράγμα ο σχολικός και ο διαδικτυακός εκφοβισμός. Πιο συγκεκριμένα, άνθρωποι που έχουν δεχθεί συναισθηματική κακοποίηση στο Διαδίκτυο ή έχουν γίνει θύματα απειλών και εκβιασμών συχνά φοβούνται να καταγγείλουν το γεγονός στις αρχές και ζουν σε ένα φαύλο κύκλο κακοποίησης.

Δυστυχώς όπως έχει αποδειχθεί, αν ο θύτης έχει καταφέρει να επιβάλει φόβο στο θύμα, τα πράγματα δεν είναι πολύ εύκολα, καθώς το θύμα νιώθει παγιδευμένο σε αυτήν την κατάσταση και φοβάται να αντιδράσει.

Ο μόνος τρόπος εξάλειψης τέτοιων περιστατικών είναι το θύμα να μην υποκύψει στον εκβιασμό ή τις απειλές του θύτη και να ενημερώσει άμεσα τις αρχές και την δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος. Εξαιρετικής σημασίας είναι τα θύματα τέτοιων περιστατικών να μην φοβούνται να μιλήσουν για ότι τους έχει συμβεί και να παραχωρήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για την υπόθεσή τους.

Ερ: Έστω ότι κάποια-ος πέφτει θύμα εκδικητικής πορνογραφίας και στη συνέχεια συνεχίζει να απειλείται. Πως πρέπει να κινηθεί;

Απ: Στην περίπτωση που κάποια-ος έχει πέσει θύμα εκδικητικής πορνογραφίας και συνεχίζει να απειλείται θα πρέπει να ενημερώσει ξανά τις αρχές για όλες τις παραπάνω απειλές που δέχεται ενώ πολύ σημαντικό είναι να προσπαθήσει να διατηρήσει την ψυχική του/της ηρεμία και να απευθυνθεί άμεσα σε κάποιον νομικό σύμβουλο.

Ερ: Τα ψυχικά τραύματα όμως παραμένουν…

Απ: Είναι γνωστό πως τα θύματα εκδικητικής πορνογραφίας βιώνουν βαθιά ψυχικά τραύματα που μπορεί να χειροτερεύσουν εάν ξαναβρεθούν σε δύσκολες για εκείνους περιστάσεις, πράγμα που θα πρέπει να αποφεύγεται με κάθε κόστος. Σε αυτές τις περιστάσεις η ψυχολογική υποστήριξη είναι απαραίτητη.

Ερ: Ποιος είναι τελικά ο μεγαλύτερος κίνδυνος του Διαδικτύου;

Απ: Στις μέρες μας ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε στο διαδίκτυο είναι η άγνοια κινδύνου, καθώς μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων δεν γνωρίζει τις πραγματικές απειλές που κρύβει ο κυβερνοχώρος.

Η κλοπή προσωπικών δεδομένων και ο διαδικτυακός εκβιασμός είναι μόνο δύο από τα αμέτρητα περιστατικά που αντιμετωπίζουν οι χρήστες του διαδικτύου καθημερινά, ενώ η άγνοια τους τόσο για την ύπαρξη αυτών των φαινομένων όσο και η σωστή αντιμετώπισή τους είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας.