Γράφει η Λίζα Λαμπροπούλου
Η πανταχού παρουσία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των πλατφορμών επικοινωνίας όπως το WhatsApp έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι. Ωστόσο, αυτή η πρόοδος φέρνει προκλήσεις, ιδίως όσον αφορά τη χρήση τέτοιων πλατφορμών από παιδιά. Το WhatsApp, που ανήκει στη Meta, είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων που έχει δει το όριο ηλικίας χρήσης της να ποικίλλει με την πάροδο του χρόνου, με την τρέχουσα ελάχιστη ηλικία να είναι τα 16 σε πολλές περιοχές. Παρά την προσπάθεια επιβολής περιορισμών, εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι και νομικά κενά σχετικά με τη χρήση της εφαρμογής από τα παιδιά και την έλλειψη ολοκληρωμένης νομοθεσίας που να τα προστατεύει στο Διαδίκτυο.
WhatsApp και περιορισμοί ηλικίας
Η βάση χρηστών του WhatsApp εκτείνεται σε δισεκατομμύρια, καθιστώντας την μια από τις πιο δημοφιλείς πλατφόρμες επικοινωνίας παγκοσμίως. Η εφαρμογή επιτρέπει στους χρήστες να στέλνουν μηνύματα, να πραγματοποιούν φωνητικές κλήσεις και βιντεοκλήσεις και να μοιράζονται αρχεία πολυμέσων. Αρχικά, η εφαρμογή απαιτούσε από τους χρήστες να είναι τουλάχιστον 13 ετών για να δημιουργήσουν έναν λογαριασμό, ευθυγραμμιζόμενος με το ελάχιστο όριο ηλικίας για πλατφόρμες κοινωνικών μέσων όπως το Facebook και το Instagram. Ωστόσο, το όριο ηλικίας αυξήθηκε στα 16 σε συμμόρφωση με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε άλλα μέρη του κόσμου, το όριο ηλικίας εξακολουθεί να τίθεται στα 13, ανάλογα με τους τοπικούς νόμους και κανονισμούς.
Παρά τις προσπάθειες επιβολής ηλικιακών περιορισμών, πολλά παιδιά κάτω από τη νόμιμη ηλικία συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το WhatsApp. Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως οι γονείς που επιτρέπουν ή διευκολύνουν την πρόσβαση των παιδιών τους στην εφαρμογή και την ευκολία με την οποία μπορεί να παρακαμφθεί η επαλήθευση ηλικίας.
Κίνδυνοι στους οποίους εκτίθενται τα παιδιά
Το να επιτρέπεται στα παιδιά να χρησιμοποιούν το WhatsApp τα εκθέτει σε διάφορους κινδύνους, όπως:
Ανησυχίες περί απορρήτου: Το WhatsApp συλλέγει δεδομένα χρήστη, όπως αριθμούς τηλεφώνου, πληροφορίες προφίλ και δεδομένα τοποθεσίας. Τα παιδιά ενδέχεται να μοιράζονται κατά λάθος ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες χωρίς να κατανοούν τις συνέπειες.
Ακατάλληλο περιεχόμενο: Αν και το WhatsApp δεν επιτρέπει ρητό περιεχόμενο, δεν υπάρχει αλάνθαστος τρόπος παρακολούθησης και ελέγχου του τι μοιράζονται οι χρήστες μέσω της πλατφόρμας. Τα παιδιά μπορεί να εκτεθούν σε περιεχόμενο ακατάλληλο για την ηλικία ή επιβλαβές.
Διαδικτυακός Εκφοβισμός: Η ανωνυμία και η ευκολία ανταλλαγής μηνυμάτων στο WhatsApp μπορεί να οδηγήσει σε διαδικτυακό εκφοβισμό. Τα παιδιά μπορεί να γίνουν θύματα ή θύτες εκφοβισμού χωρίς την κατάλληλη επίβλεψη.
Αρπακτικά του Διαδικτύου: Η κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο του WhatsApp μπορεί να καταστήσει δύσκολη την παρακολούθηση συνομιλιών, εκθέτοντας τα παιδιά σε διαδικτυακούς θηρευτές που παρουσιάζονται ως συνομήλικοι ή αξιόπιστα άτομα.
Επιπτώσεις στην ψυχική υγεία: Η παρατεταμένη χρήση κοινωνικών μέσων και εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων όπως το WhatsApp μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία των παιδιών, οδηγώντας σε άγχος, κατάθλιψη ή διαταραχές ύπνου.
Νομικές Θεωρήσεις και Κενά
Παρά τους κινδύνους αυτούς, η υφιστάμενη νομοθεσία σχετικά με την προστασία των παιδιών στο Διαδίκτυο δεν είναι αρκετά περιεκτική ώστε να απαγορεύσει εντελώς τη χρήση του WhatsApp από τα παιδιά. Το νομικό πλαίσιο εστιάζει συχνά στη συναίνεση, την προστασία δεδομένων και τα ελάχιστα όρια ηλικίας, αφήνοντας κενά όσον αφορά την επιβολή και την εποπτεία. Μερικοί λόγοι για αυτά τα κενά περιλαμβάνουν:
Παγκόσμια παραλλαγή στους νόμους: Διαφορετικές περιοχές έχουν διαφορετικές νομικές απαιτήσεις ηλικίας για διαδικτυακές υπηρεσίες, γεγονός που οδηγεί σε ασυνεπή πρότυπα σε όλο τον κόσμο.
Δυσκολία στην επιβολή: Η παρακολούθηση και η επαλήθευση της ηλικίας των χρηστών σε διαδικτυακές πλατφόρμες είναι πρόκληση. Το WhatsApp βασίζεται σε αυτοαναφερόμενες πληροφορίες, οι οποίες μπορούν εύκολα να παραποιηθούν.
Ισορροπία Δικαιωμάτων: Η νομοθεσία στοχεύει στην επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της προστασίας των παιδιών και του σεβασμού των δικαιωμάτων των χρηστών στην ιδιωτική ζωή και την ελευθερία της έκφρασης. Υπερβολικά περιοριστικά μέτρα θα μπορούσαν να παραβιάσουν αυτά τα δικαιώματα.
Έλλειψη ευαισθητοποίησης: Οι γονείς και οι κηδεμόνες ενδέχεται να μην γνωρίζουν πλήρως τους κινδύνους που σχετίζονται με τη χρήση του WhatsApp και άλλων εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων από τα παιδιά. Οι πρωτοβουλίες εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης είναι ζωτικής σημασίας.
Η χρήση του WhatsApp από παιδιά εγείρει σημαντικές ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο, την ασφάλεια και την ψυχική υγεία. Ενώ οι περιορισμοί ηλικίας στοχεύουν στην προστασία των νεαρών χρηστών, το υπάρχον νομικό πλαίσιο έχει περιορισμούς όσον αφορά την επιβολή και την εποπτεία. Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση που περιλαμβάνει σαφέστερα και πιο συνεπή νομικά πρότυπα, καλύτερες μεθόδους επαλήθευσης ηλικίας και αυξημένη ευαισθητοποίηση μεταξύ γονέων και κηδεμόνων. Λαμβάνοντας αυτά τα βήματα, η κοινωνία μπορεί να εργαστεί για ένα ασφαλέστερο διαδικτυακό περιβάλλον για τα παιδιά.
Πηγή:
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.