Μετάφραση
Μυστηριώδεις υποβρύχιες εκρήξεις, ανώνυμες επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και διακριτικές διαδικτυακές εκστρατείες υπονόμευσης των δυτικών δημοκρατιών – όλα αυτά αποτελούν “υβριδικές απειλές”. Το BBC επισκέφθηκε ένα κέντρο αφιερωμένο στη διαχείριση μιας σχετικά νέας μορφής πολέμου που απασχολεί όλο και περισσότερο το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
“Πρόκειται για τη χειραγώγηση του χώρου των πληροφοριών. Πρόκειται για επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές”, εξήγησε η Teija Tiilikainen, όταν της ζητήθηκε να ορίσει τον υβριδικό πόλεμο. Πρόκειται για τη διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Αντιμετώπιση Υβριδικών Απειλών (Hybrid CoE), το οποίο ιδρύθηκε στο Ελσίνκι της Φινλανδίας πριν από έξι χρόνια. Η Tiilikainen δηλώνει ότι πρόκειται για μια διφορούμενη μορφή απειλής, η οποία αποτελεί μια υπόθεση που τα έθνη δυσκολεύονται όχι μόνο να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά, αλλά και να προστατευτούν από αυτήν. Όμως οι απειλές αυτές είναι πολύ πραγματικές.
Τον Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους, ισχυρές υποθαλάσσιες εκρήξεις κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα δημιούργησαν τεράστιες τρύπες στους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream μεταξύ των ακτών της Δανίας και της Σουηδίας. Οι αγωγοί κατασκευάστηκαν για να μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο στη βόρεια Γερμανία. Η Μόσχα έσπευσε να αρνηθεί οποιαδήποτε ευθύνη, αλλά οι υποψίες της Δύσης επικεντρώθηκαν γύρω από ένα πιθανό ρωσικό κίνητρο, που είχε σκοπό να επιτείνει την ενεργειακή κρίση στη Δύση, ως τιμωρία για την υποστήριξη της Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή τον περασμένο Φεβρουάριο.
Στη συνέχεια, υπάρχει η εκλογική ανάμειξη. Λίγοι το συνειδητοποίησαν τότε, αλλά μετά τις αμερικανικές εκλογές του 2016, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπήρξε συντονισμένη ρωσική ανάμειξη – την οποία και πάλι αρνήθηκε η Μόσχα – με στόχο να πλήξουν τις πιθανότητες της Χίλαρι Κλίντον, υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ. Αυτό φέρεται να έγινε μέσω διαδικτυακών “bots” – τεχνητών διαδικτυακών λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που ελέγχονταν από υποστηριζόμενους από το κράτος ακτιβιστές του κυβερνοχώρου.
Μια άλλη μέθοδος είναι η παραπληροφόρηση – η σκόπιμη διάδοση μιας εναλλακτικής, ψευδούς αφήγησης, η οποία συχνά απευθύνεται σε ορισμένα πιο δεκτικά τμήματα του πληθυσμού. Το φαινόμενο αυτό επιταχύνθηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με εκατομμύρια πολίτες – όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά ακόμη και στις δυτικές χώρες – να αποδέχονται τη γραμμή του Κρεμλίνου ότι η εισβολή ήταν μια αναγκαία πράξη αυτοάμυνας.
Για να βοηθήσουν τις δυτικές κυβερνήσεις να εντοπίσουν και να προστατευτούν από αυτές τις απειλές, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ δημιούργησαν το Hybrid CoE στη Φινλανδία. Η χώρα αποτελεί μια ενδιαφέρουσα και ίσως φυσική επιλογή για ένα τέτοιο κέντρο. Η Φινλανδία παρέμεινε επίσημα ουδέτερη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τον οποίο παραχώρησε εδάφη στην ΕΣΣΔ. Ωστόσο, οι δύο χώρες μοιράζονται σύνορα μήκους 1.300 χιλιομέτρων (807 μιλίων),με τη Φινλανδία να πλησιάζει όλο και περισσότερο προς τη Δύση, με αποκορύφωμα την αίτησή της για ένταξη στο ΝΑΤΟ πέρυσι.
Η διευθύντρια του Hybrid CoE, Teija Tiilikainen, ηγείται μιας ομάδας περίπου 40 αναλυτών και ειδικών που προέρχονται από διάφορες χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου ενός Βρετανού που έχει δανειστεί από το Υπουργείο Άμυνας. Η ίδια εξηγεί ότι μια τρέχουσα περιοχή ενδιαφέροντος για τις επιδιώξεις τους είναι η Αρκτική, όπου έχουν χαρτογραφήσει πολλές πιθανότητες υβριδικής απειλής. “Υπάρχουν νέες πηγές ενέργειας που αναδύονται”, εξηγεί. “Υπάρχουν νέες δυνατότητες για τις μεγάλες δυνάμεις να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους. Υπάρχει επίσης μεγάλη χειραγώγηση των πληροφοριών.” “Η ρωσική αφήγηση είναι ότι η Αρκτική είναι μια ειδική περιοχή εκτός συγκρούσεων, όπου δεν συμβαίνει τίποτα κακό – και παρόλα αυτά η Ρωσία αναπτύσσει το στρατό της εκεί”.
Ίσως τα βασικά χαρακτηριστικά που διακρίνουν τις υβριδικές απειλές είναι ότι σχεδόν ποτέ δεν περιλαμβάνουν μια πραγματική επίθεση, δηλαδή κάποιος που ανοίγει πυρ με ένα όπλο. Είναι πολύ πιο διακριτικές, αλλά συχνά όχι λιγότερο επικίνδυνες. Είναι επίσης μη επιρρίψιμες σε ιθύνοντες από τη φύση τους, πράγμα που σημαίνει ότι είναι συνήθως δύσκολο να προσδιοριστεί ποιος βρίσκεται πίσω από αυτές τις πράξεις, όπως η μαζική επίθεση στον κυβερνοχώρο στην Εσθονία το 2007 ή οι εκρήξεις αγωγών φυσικού αερίου πέρυσι κάτω από τη Βαλτική. Οι δράστες φροντίζουν να αφήνουν όσο το δυνατόν λιγότερα στοιχεία.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους ένα κράτος μπορεί να βλάψει ένα άλλο χωρίς άμεση στρατιωτική δράση. Αυτό καταδεικνύεται από ένα εγχειρίδιο που συνέταξε το Κέντρο, το οποίο περιγράφει τις θαλάσσιες υβριδικές απειλές – και περιέχει δέκα φανταστικά αλλά εξαιρετικά αληθοφανή σενάρια. Κυμαίνονται από τη μυστική χρήση υποβρύχιων όπλων έως την κήρυξη ζώνης ελέγχου γύρω από ένα νησί, καθώς και τον αποκλεισμό στενών στενών.
Ένα πραγματικό σενάριο που εξέτασαν λεπτομερώς ήταν οι ενέργειες της Ρωσίας στην Αζοφική Θάλασσα πριν από την εισβολή της στην Ουκρανία. Από τον Οκτώβριο του 2018 και μετά, προκειμένου τα ουκρανικά πλοία να προχωρήσουν από τα λιμάνια καταγωγής τους, τη Μαριούπολη και το Μπερντιάνσκ, μέσω του στενού του Κερτς και να βγουν στη Μαύρη Θάλασσα, έπρεπε πρώτα να περιμένουν στην ουρά για επιθεώρηση από Ρώσους αξιωματούχους. Αυτές οι καθυστερήσεις, λέει ο Jukka Savolainen, διευθυντής τρωτών σημείων και ανθεκτικότητας, θα μπορούσαν να διαρκέσουν ημέρες ή ακόμη και δύο εβδομάδες, προκαλώντας οικονομική ζημία στην Ουκρανία.
Αλλά στον τομέα της παραπληροφόρησης οι εμπειρογνώμονες του Κέντρου βρήκαν τα πιο εκπληκτικά αποτελέσματα. Αφού συνέλεξαν και αξιολόγησαν πολυάριθμες δημοσκοπήσεις σε όλη την Ευρώπη, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σε αρκετές χώρες του ΝΑΤΟ, η Ρωσία κερδίζει τον πόλεμο της πληροφόρησης μεταξύ σημαντικών τμημάτων του πληθυσμού. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η αφήγηση του Κρεμλίνου ότι η επίθεσή του στην Ουκρανία ήταν μια αναγκαία αντίδραση στις προκλήσεις του ΝΑΤΟ κερδίζει δημοτικότητα καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται. Στη Σλοβακία, πάνω από το 30% των ερωτηθέντων πίστευαν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία προκλήθηκε σκόπιμα από τη Δύση. Στην Ουγγαρία, το 18% κατηγόρησε “την καταπίεση του ρωσόφωνου πληθυσμού στην Ουκρανία” για τον πόλεμο.
Ο Jakub Kalensky, ένας από τους σημαντικότερους αναλυτές της Τσεχικής Δημοκρατία, χρησιμοποιεί την εξής αναλογία για να καταδείξει την ανάγκη να καταστείλει την εκστρατεία παραπληροφόρησης της Μόσχας: “Δεν θα αξιολογούσα τη ρωσική παραπληροφόρηση ως ιδιαίτερα εξελιγμένη”, εξηγεί. “Δεν έχει να κάνει με την ελκυστικότητα του μηνύματος, αλλά ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνουν την επιτυχία είναι μέσω των καθαρών αριθμών. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να δώσουμε σε αυτούς τους ανθρώπους πρόσβαση στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Όλοι θέλουν να έχουν πρόσβαση σε γλυκό νερό, αλλά δεν τους επιτρέπουμε να δηλητηριάζουν το νερό”.
Η Tiilikainen ισχυρίζεται ότι δεν είναι ο ρόλος του κέντρου να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση των υβριδικών απειλών – αλλά να αξιολογήσει, να ενημερώσει και στη συνέχεια να εκπαιδεύσει άλλους να κάνουν ό,τι πρέπει να γίνει για να προστατευθεί η Ευρώπη από αυτό το αυξανόμενο φαινόμενο.
Πηγή:
https://www.bbc.com/news/uk-64511670
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.