Εθισμός διαδίκτυο και Διατροφικές Διαταραχές

Στην βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές έρευνες, οι οποίες ασχολούνται με τις διατροφικές διαταραχές, την εικόνα σώματος και την επιρροή του διαδικτύου, δηλαδή πως το άτομο με βάση το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα πρότυπα που προβάλλονται, διαμορφώνει διαστρεβλωμένη εικόνα για τον εαυτό του και προβαίνει σε δυσλειτουργικές διατροφικές συμπεριφορές. Τα τελευταία χρόνια όμως αναδύεται  το θέμα των διατροφικών διαταραχών λόγω της αυξημένης χρήσης και κατάχρησης του διαδικτύου.

Τα άτομα και δη τα νεαρά δαπανούν πολλές ώρες στο διαδίκτυο, είτε για ψυχαγωγία, είτε παίζοντας διαδικτυακά παιχνίδια, είτε ασχολούμενα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι ώρες που σπαταλούνται ποικίλουν από άτομο σε άτομο και πολλές φορές φτάνουν τα όρια του εθισμού.  Σε έρευνες της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής  και του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου,  το 2019 τα ποσοστά του ήπιου εθισμού στα παιδιά ήταν στο 30-40% και του σοβαρού εθισμού στο 10%, ενώ μετά την περίοδο της καραντίνας  τα ποσοστά αυτά διπλασιάστηκαν. Μάλιστα με την χρήση πολλών και διαφορετικών συσκευών με πρόσβαση στο διαδίκτυο (υπολογιστής, τάμπλετ, κινητό), είναι και δύσκολος ο ακριβής προσδιορισμός των ωρών που το άτομο ασχολείται με το διαδίκτυο.

Για να χαρακτηριστεί ένα άτομο, εθισμένο στο διαδίκτυο, πρέπει να πληροί κάποια κριτήρια μεταξύ των οποίων είναι και ο βαθμός δυσλειτουργίας του, δηλαδή αν παραμελεί τις υποχρεώσεις του (πχ μελέτη σχολείου, εξωσχολικές δραστηριότητες), αν κοιμάται λιγότερες ώρες, αν παραμελεί την προσωπική του υγιεινή και αν έχουν αλλάξει οι διατροφικές του συνήθειες. Υπάρχουν παιδιά, τα οποία από τις πολλές ώρες ενασχόλησης στο διαδικτυακό παιχνίδι, ξεχνούν να φάνε παραλείποντας γεύματα ή συνοδεύουν την διαδικτυακή τους ενασχόληση με ευκαιριακό μη υγιεινό  φαγητό (όπως πατατάκια). Άλλη επίσης λανθασμένη διατροφική συμπεριφορά είναι η χρήση διατροφών που δεν είναι ελεγμένες ή δεν έχουν δοθεί στο άτομο από ειδικό. Υπάρχουν πολλές περιοριστικές διατροφές που προωθούνται σε πλατφόρμες όπως το tik tok σαν νέα μόδα και τα παιδιά για λόγους δημοφιλίας και αποδοχής από τους συνομηλίκους (πχ η σαρκοφαγική δίαιτα). Έχει αλλάξει ακόμη και ο χώρος του φαγητού, καθώς παιδιά τα οποία βρίσκονται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, τρώνε μπροστά στον υπολογιστή.

Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι ένα παιδί το οποίο παίζει το διαδικτυακό του παιχνίδι στο δωμάτιο του, απομονωμένο. Αποφεύγει να παρευρεθεί στην κουζίνα για το βραδινό γεύμα με την υπόλοιπη οικογένεια και αργά το βράδυ κάνει βουλιμικό επεισόδιο, τρώγοντας μεγάλες ποσότητες φαγητού καθώς είναι νηστικό πολλές ώρες. Ένα άλλο παράδειγμα θα ήταν έφηβη η οποία ασχολείται πολλές ώρες με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να επιλέξει να εμπιστευτεί δίαιτα από το διαδίκτυο που είναι δημοφιλής, χωρίς την συμβουλή διατροφολόγου και να καταλήξει με  σοβαρά κλινικά προβλήματα ακόμη και με ψυχογενή ανορεξία.

Παρατηρώντας η επιστημονική κοινότητα την σοβαρή αυτή επίπτωση του εθισμού και της χρήσης του διαδικτύου, έχει στρέψει το ενδιαφέρον της σε έρευνες στα παιδιά, πέραν των  ταξινομημένων διαταραχών στα διαγνωστικά εγχειρίδια( όπως βουλιμία, ανορεξία).  Σε μετα-ανάλυση του 2019 βρέθηκε υψηλή συσχέτιση της κατάχρησης του διαδικτύου με τις διατροφικές διαταραχές  (Hinojo-Lucena et al, 2019). Για να διαφυλάξουμε τα παιδιά από τον εθισμό στο διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά διαδικτυακά παιχνίδια, είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να παρατηρούν αλλαγές στις βασικές συμπεριφορές – ανάγκες των παιδιών τους όπως είναι η διατροφή, το ωράριο του ύπνου, η αποφυγή δραστηριοτήτων, η χρήση του διαδικτύου για όλες τις ανάγκες τους και να διατηρούν την επικοινωνία μέσα στην οικογένεια όπως και βασικές συμπεριφορές μέσα στο σπίτι όπως το μεσημεριανό ή βραδινό γεύμα στο τραπέζι, οικογενειακά, που είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για όλη την οικογένεια να επικοινωνήσει.

Συνοψίζοντας, ο διαδικτυακός εθισμός μπορεί να έχει πολλαπλές επιπτώσεις στα παιδιά που πολλές φορές παραβλέπονται, ως μη σημαντικές και μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές ή δυσλειτουργίες.

Πηγές:

https://link.springer.com/article/10.1007/BF03327803

https://www.mdpi.com/2072-6643/11/9/2151