Γράφει η Σωτηρία Ποτουγλίδου
Με την πρόοδο και την ανάπτυξη των τεχνολογικών επιτευγμάτων, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι παιδιά στην προ εφηβεία και την εφηβεία επιζητούν από τους γονείς τους να έχουν το δικό τους κινητό τηλέφωνο για την δημιουργία συγχρόνων μέσων αλληλεπίδρασης, ευρέως γνωστά με την ορολογία Social Μedia. Σύμφωνα με τον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων)» απαγορεύεται η χρήση κοινωνικών δικτύων από παιδιά ηλικίας κάτω των 13 ετών. Ποιο είναι όμως το αντίκτυπο αυτής της συνεχούς έκθεσης ανήλικων σε έναν φαύλο κύκλο «αόρατης» βίας;
Η διάδραση των παιδιών μέσω των Social Media διαθέτει και θετικές αλλά και αρνητικές εκφάνσεις. Παρακάτω θα αναλυθούν οι αρνητικές. H αναπαραγωγή σε μαζική κλίμακα παιχνιδιών, ταινιών ή βιντεοληπτικών υλικών, όπου στόχος είναι η εξόντωση ή η εκμετάλλευση του «αντιπάλου», θέτουν στο επίκεντρο την ικανοποίηση «θύτη- νικητή» , την αποθέωση του ισχυρού έναντι στον «ηττημένο-αδύναμο». Πολλά βίντεο, τραγούδια που προωθούνται από τα social media αναπαριστούν σωματικές επιθέσεις, υβριστικές επιθέσεις, ρητορικές μίσους και εξιδανικεύουν την βία ακόμα και με την χρήση παράνομων μέσων (οπλοφορία, χρήση ναρκωτικών ουσιών, οπλοκατοχή). Σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό JAMA Pediatrics του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου τα παιδιά που εκτίθενται κατά επανάληψη σε βίαιες εικόνες υιοθετούν ανάλογο τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς έχοντας έως επακόλουθο την οικειοποίηση με την βία.
Πλέον η κλιμάκωση της βίας αποτελεί συχνό φαινόμενο και σημείο των καιρών αφού παρατηρείται να μικραίνει όλο και περισσότερο το ηλικιακό φάσμα αυτών που ασκούν βία, αλλά και αυτών που την υφίστανται. Παρατηρείται, επίσης, η σκόπιμη βιντεοσκόπηση ενός ξυλοδαρμού ή μιας λεκτικής επίθεσης με σκοπό την δημοσίευση της στα social media για την αύξηση των likes (μου αρέσει) και των views (προβολών). Επίκαιρο παράδειγμα αποτελεί η υπόθεση της 14χρονης στην Γλυφάδα που έπεσε θύμα αγρίου ξυλοδαρμού από συνομήλικους της μετά από ομαδική συνεννόηση συμμαθητριών της σε γνωστή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης. Οι άνθρωποι που ήταν γύρω στο περιστατικό επέλεξαν να σηκώσουν το τηλέφωνο και να βγάλουν βίντεο τον ξυλοδαρμό και να το δημοσιεύσουν στις πλατφόρμες αντί να βοηθήσουν.
Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα του 21ου αιώνα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν σημαντική θέση στη ζωή μας και διαδραματίζουν καίριο ρολό στην ψυχοσύνθεση των εφήβων. Θα ήταν θεμιτό να χρησιμοποιούνται με μετρό και σύνεση ούτως ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα βίας και παραβατικότητας. Παράλληλα, θα ήταν βοηθητικό οι γονείς να διατηρούν πάντα ανοιχτή την επικοινωνία και την συζήτηση με τα παιδιά τους, ώστε τα ίδια να αισθάνονται την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη να ζητήσουν την βοήθεια ή την γνώμη τους αναφορικά με την δραστηριότητα στα social media. Τα παιδιά θα πρέπει να είναι επιφυλακτικά απέναντι σε μηνύματα και προκλήσεις που υποβιβάζουν και υποτιμούν κάποιον άλλο συνάνθρωπο μας. Η δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με άτομα που έρχονται σε καθημερινή επαφή με τα παιδιά (λ.χ. γονέας, ευρύτερη οικογένεια, δάσκαλος, καθηγητής ,ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός ,παρέα συνομήλικων κ.α.) είναι μείζονος σημασίας και θα μπορούσε να επιφέρει θετικά αποτελέσματα έως και στην μερική άμβλυνση του φαινομένου.
Πηγές:
Los riesgos de las redes sociales en menores (rededuca.net)
Κανονισμός – 2016/679 – EN – GDPR – EUR-Lex (europa.eu)
Por qué las redes sociales nos acostumbran a la violencia (theconversation.com)
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.