Η OpenAI, με την κυκλοφορία της αγοράς custom chatbots, έχει προσφέρει στους χρήστες και τους προγραμματιστές μια μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσουν και να εμπορευτούν εξατομικευμένα chatbot για διάφορες χρήσεις. Ενώ η πλατφόρμα αυτή έχει τεράστιες δυνατότητες, προσελκύοντας δημιουργικούς προγραμματιστές και επιχειρήσεις, παράλληλα έχει αναδείξει μια σειρά από ανησυχίες σχετικά με τις αμφιλεγόμενες χρήσεις αυτών των τεχνολογιών.
Ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα που προκύπτουν είναι οι παραβιάσεις της ιδιωτικότητας. Τα chatbots μπορούν να συλλέγουν και να επεξεργάζονται τεράστιες ποσότητες προσωπικών δεδομένων, πολλές φορές χωρίς την ενημέρωση ή τη ρητή συναίνεση των χρηστών. Τα δεδομένα αυτά μπορεί να χρησιμοποιηθούν από κακόβουλα άτομα ή εταιρείες για σκοπούς που παραβιάζουν τη νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι χρήστες μπορεί να μην αντιλαμβάνονται καν ότι συνομιλούν με ένα chatbot, αυξάνοντας τον κίνδυνο παραβίασης της ιδιωτικότητάς τους.
Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος οι προγραμματιστές να προσαρμόσουν τα chatbots για σκοπούς που προάγουν την εκμετάλλευση ή την κακοποίηση ευαίσθητων πληροφοριών. Το γεγονός ότι τα chatbots μπορούν να συλλέγουν και να αναλύουν δεδομένα χρηστών, ανοίγει το δρόμο για παραπλανητικές τακτικές, από εμπορικούς σκοπούς έως την παραβίαση της ιδιωτικότητας.
Deepfakes και Παραπληροφόρηση
Η τεχνολογία που επιτρέπει στα chatbots να δημιουργούν περιεχόμενο που μοιάζει αληθινό, έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή deepfakes. Αυτά τα ψεύτικα βίντεο ή ηχητικά κλιπ, που μπορούν να δημιουργηθούν μέσω προσαρμοσμένων chatbots, προκαλούν ανησυχίες, καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων, πολιτικής προπαγάνδας ή την εξαπάτηση ατόμων. Οι επιπτώσεις αυτής της παραπληροφόρησης μπορεί να είναι καταστροφικές για τις κοινωνίες, καθώς διαβρώνουν την εμπιστοσύνη στο δημόσιο λόγο και τους θεσμούς.
Εκπαιδευτική Ακεραιότητα και Ηθική στη Μάθηση
Με την αύξηση της χρήσης των chatbots στον τομέα της εκπαίδευσης, οι ανησυχίες γύρω από την εκπαιδευτική ακεραιότητα αυξάνονται. Τα chatbots που προσφέρουν λύσεις σε ακαδημαϊκές εργασίες ή ακόμα και αυτόματα γραπτά, δίνουν τη δυνατότητα στους φοιτητές να παρακάμψουν τη διαδικασία μάθησης, προωθώντας έτσι τη διαδεδομένη πρακτική της εξαπάτησης. Το πρόβλημα αυτό δεν περιορίζεται μόνο στα πανεπιστήμια, καθώς επεκτείνεται και στην σχολική εκπαίδευση, όπου οι νεότεροι χρήστες είναι πιο ευάλωτοι σε τέτοιες πρακτικές.
Η χρήση αυτών των εργαλείων μπορεί να υπονομεύσει την ποιότητα της εκπαίδευσης, ενώ ταυτόχρονα θέτει δύσκολα ερωτήματα για την ηθική του ίδιου του συστήματος αξιολόγησης.
Ψευδείς Ιατρικές Διαγνώσεις και Κίνδυνοι για την Υγεία
Μια άλλη σοβαρή ανησυχία προκύπτει από την πιθανή χρήση των chatbots στον τομέα της υγείας. Παρά την ικανότητα ορισμένων chatbot να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την υγεία, υπάρχει ο κίνδυνος της διάδοσης ψευδών ιατρικών διαγνώσεων. Τα chatbots που δεν έχουν ελεγχθεί από ειδικούς υγείας μπορεί να δίνουν λάθος πληροφορίες, θέτοντας σε κίνδυνο τους χρήστες που τα εμπιστεύονται για ιατρικές συμβουλές.
Αυτή η κατάσταση δημιουργεί νομικά και ηθικά ερωτήματα. Τι συμβαίνει όταν ένα chatbot δίνει μια λανθασμένη διάγνωση που οδηγεί σε σοβαρές συνέπειες για τον χρήστη; Ποιος φέρει την ευθύνη σε τέτοιες περιπτώσεις; Οι προγραμματιστές, η OpenAI ή κάποιος άλλος παράγοντας;
Ψυχική Υγεία και Ευάλωτοι Χρήστες
Η χρήση των chatbots για θέματα ψυχικής υγείας μπορεί να φαίνεται θετική, αλλά εγκυμονεί και αυτή σοβαρούς κινδύνους. Χρήστες που αντιμετωπίζουν ζητήματα ψυχικής υγείας μπορεί να στραφούν στα chatbot για καθοδήγηση, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι συνομιλούν με ένα αυτοματοποιημένο σύστημα. Εάν το chatbot δεν είναι σωστά προγραμματισμένο ή εάν παρέχει ανακριβείς πληροφορίες, μπορεί να επιδεινώσει τα προβλήματα ψυχικής υγείας των χρηστών, προκαλώντας ανεπανόρθωτες βλάβες.
Η έλλειψη νομικού και ηθικού πλαισίου για τη χρήση των chatbots σε τέτοιες περιπτώσεις υπογραμμίζει την ανάγκη για αυστηρότερη ρύθμιση και παρακολούθηση.
Η Χρήση από Ανήλικους
Η αγορά των custom chatbots φέρνει και ζητήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση από ανήλικους χρήστες. Η πρόσβαση σε chatbots που προορίζονται για ενήλικες ή περιέχουν περιεχόμενο ακατάλληλο για μικρές ηλικίες, όπως πορνογραφία ή βία, προκαλεί τεράστιες ανησυχίες για την προστασία των ανηλίκων. Χωρίς επαρκή έλεγχο ή μηχανισμούς προστασίας, τα παιδιά μπορεί να εκτεθούν σε επιβλαβές περιεχόμενο, με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική και συναισθηματική τους ανάπτυξη.
Το Ευρύτερο Πλαίσιο των Προβλημάτων
Η διάθεση τέτοιων εργαλείων στο κοινό, όπως τα custom chatbots της OpenAI, θέτει μια σειρά από ευρύτερα ηθικά, νομικά και κοινωνικά ζητήματα. Η ευκολία με την οποία οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν και να προσαρμόσουν αυτά τα εργαλεία, χωρίς επαρκή έλεγχο ή εποπτεία, μπορεί να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου τα προσωπικά δεδομένα, η ψευδής πληροφόρηση και η κατάχρηση κυριαρχούν.
Η τεχνολογία από μόνη της δεν είναι επικίνδυνη, αλλά η κατάχρηση και η έλλειψη υπεύθυνου σχεδιασμού και ρύθμισης μπορούν να την μετατρέψουν σε ένα εργαλείο που θα επιδεινώσει προβλήματα, αντί να βελτιώσει τη ζωή των ανθρώπων. Το νομικό πλαίσιο για την προστασία των χρηστών από τις αρνητικές συνέπειες των chatbots δεν έχει ακόμη καθοριστεί επαρκώς, και η ανάγκη για νομοθετικές παρεμβάσεις είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Η OpenAI και άλλες εταιρείες τεχνολογίας πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη να θέσουν τα κατάλληλα όρια και μηχανισμούς ασφαλείας για να αποτρέψουν την κατάχρηση αυτής της τεχνολογίας. Η καινοτομία είναι σίγουρα σημαντική, αλλά δεν μπορεί να έρχεται εις βάρος της ασφάλειας και της ηθικής.
Πηγή:
Ονομάζομαι Λαμπροπούλου Λίζα και είμαι απόφοιτη του τμήματος Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας του University of Derby, καθώς και του τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είμαι εθελόντρια αρθρογράφος στο Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας (CSI Institute), καθώς και σε άλλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.