«Γιατί δεν έφαγες όλο σου το φαί; Μισός θα μείνεις.», «Γιατί κάθεσαι στον υπολογιστή τόσες ώρες; Ρίζες έβγαλες στην πολυθρόνα…», «Γιατί έχεις γίνει τόσο αντιδραστική; Ούτε να σου μιλήσουμε δε μπορούμε πια!», «Γιατί είσαι όλη την ώρα πάνω από το κινητό; Το Instagram θα σε περάσει στις Πανελλήνιες;», «Γιατί έβαψες τα μάτια σου έτσι; Προκαλείς!». «Γιατί μιλούσατε τόση ώρα στο τηλέφωνο με το Χρήστο; Διάβασμα δεν έχετε;».
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πως αισθάνονται τα παιδιά σας κάθε φορά που ακούνε το «γιατί» σας; Απλό. Σκεφτείτε πως νιώθετε κάθε φορά που κάνουν σε εσάς μια ερώτηση ξεκινώντας με «γιατί». Έχετε παρατηρήσει στη συνέχεια τον τρόπο συμπεριφοράς τους; Απλό. Σκεφτείτε εσείς τι απαντήσεις δίνετε σε «γιατί» ερωτήσεις σε συνεργάτες, σύντροφο, φίλους ή ακόμα και τους γονείς σας. Έχετε προσπαθήσει ποτέ να αλλάξετε τον τρόπο που ρωτάτε και να αποφύγετε το «γιατί»; Ίσως θα έπρεπε. Μη με ρωτήσετε γιατί! Γιατί το «γιατί» στις ανθρώπινες σχέσεις και κατ’ επέκταση σε σχέση με τα παιδιά σας πολύ απλά, δε φέρνει αποτελέσματα.
Ειλικρινά, δε χρειάζεται να έχετε γνώσεις ψυχολογίας και φυσικά κανείς δε γεννήθηκε με ντοκτορά γονέα. Αυτός είναι και ο λόγος που σας προτρέπω να παρατηρήσετε κυρίως εσάς. Αν οι «γιατί» ερωτήσεις σας κάνουν να αισθάνεστε υπόλογοι, ότι πρέπει να δώσετε στην καλύτερη εξηγήσεις και στη χειρότερη τις «χρωστάτε», αν νιώθετε ότι σας στήνουν κυριολεκτικά στον τοίχο και κυρίως αισθάνεστε ότι προσπαθούν να εισβάλλουν στη ζωή σας καταπατώντας τις περισσότερες φορές με θράσος την ιδιωτικότητά σας, τότε συγχαρητήρια! Μόλις καταλάβατε ακριβώς πως νιώθουν και τα παιδιά σας και αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα επίγνωσης.
Μια «γιατί» κοινωνία δεν οδηγεί πουθενά, γιατί δημιουργεί ανθρώπους «Γιατί έτσι!». Είμαι βέβαιη ότι δε θέλετε να είστε αυτοί οι άνθρωποι, πόσο μάλλον τα παιδιά σας. Φυσικά, αυτό είναι στο χέρι σας να το βελτιώσετε, ή ακόμα και να το αλλάξετε ριζικά. Δε θέλει κόπο, τρόπο θέλει και βέβαια προπόνηση. Πριν περάσουμε στους τρόπους όμως, ας δούμε και κάτι ακόμα… Τι απαντήσεις δίνουμε σε ερωτήσεις «γιατί»; Αν θα μπορούσαμε με ένα στόμα, μια φωνή να δώσουμε το στίγμα των απαντήσεων αυτών με μια μόνο λέξη, αυτή θα ήταν η Άμυνα. Πολύ σωστά. Διότι η χροιά του Γιατί, είναι Επίθεση.
Αν θέλετε τα παιδιά σας να σας αισθάνονται κοντά τους, ή ακόμα καλύτερα μαζί τους, αν επιθυμείτε να σας βλέπουν σα «φίλους» και να μπορούν να σας ανοιχτούν, αν αληθινά αυτό που αποζητάτε στη σχέση σας μαζί τους είναι η σύνδεση, να αισθάνονται ασφαλή, οικεία και ζεστά, τότε μαντέψτε, το γιατί δεν έχει καμία θέση στην καθημερινότητά σας. Και θα μου πείτε εδώ… εύκολο είναι; Και πως αλλάζουνε συνήθειες ετών σε μια μέρα; Σας απαντώ. Σε μια μέρα δεν αλλάζουν. Χρειάζεστε προπόνηση!
Δεν αμφιβάλλω καθόλου ότι νοιάζεστε για τα παιδιά σας, τα αγαπάτε και θέλετε να είστε κοντά τους και αυτό είναι υπέροχο. Έχετε ακούσει ποτέ για τις «ανοιχτές» ερωτήσεις; Στο coaching, μεταξύ άλλων, δουλεύουμε κυρίως με αυτές –την ίδια ώρα που οι «γιατί» είναι απαγορευτικές-. Ανοιχτές ερωτήσεις είναι αυτές που ξεκινούν για παράδειγμα με πως, που, τι, πότε, από πότε κλπ. Ερωτήσεις που δεν απαντώνται με ναι, ή όχι δηλαδή. Ερωτήσεις που δίνουν αέρα στον άλλο να μιλήσει, να ανοιχτεί και με ήπιο και ωραίο τρόπο τον προσκαλούν να το κάνει και να αισθανθεί ασφάλεια, οικειότητα και ζεστασιά.
Για πάμε να εξετάσουμε μαζί ένα γρήγορο case. Η κόρη σας τσακώθηκε με την καλύτερή της φίλη. Είναι πολύ στεναχωρημένη, έχει κλειστεί στο δωμάτιό της και ακούει δυνατά μουσική. Δε γνωρίζετε το λόγο της διένεξής τους, μέχρι που αποφασίζετε να τον μάθετε και να δείτε αν η κόρη σας είναι καλύτερα. Χτυπάτε λοιπόν την πόρτα της και εφόσον πάρετε το «οκ», μπαίνετε. Ποια ερώτηση πιστεύετε θα οδηγήσει την κόρη σας να ανοιχτεί και ίσως φέρει έναν γόνιμο και εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ σας; α. Γιατί τσακωθήκατε με την Χρύσα; ή β. Πρέπει να είναι πολύ δύσκολο αυτό που περνάς… Αλήθεια, τι σας οδήγησε εκεί;
Η συμπόνια και το νοιάξιμο φέρνουν μοίρασμα. Η επίθεση, άμυνα. Η συμπόνια και το νοιάξιμο θέλουν καρδιά. Η επίθεση προκύπτει απ’ το μυαλό και το «εγώ». Οι επικοινωνιακές δεξιότητες καλλιεργούνται, η σχέση με το παιδί σας μπορεί να αλλάξει και να αποκτήσει άλλη ποιότητα, όπως και η σχέση σας με τον εαυτό σας και τους άλλους τριγύρω. Εσείς αποφασίζετε. Δεν είναι στο χέρι σας, είναι στη γλώσσα σας και αυτή προγραμματίζεται από το μυαλό σας! Σκεφτείτε το…
ΥΓ. Μη ξεχνάτε ποτέ, μα ΠΟΤΕ πως κάποιες φορές ακόμα και οι καλύτερες ανοιχτές ερωτήσεις μπορεί να μη φέρουν τα αποτελέσματα που επιθυμείτε και αυτό διότι τα παιδιά σας όπως κι εσείς χρειάζονται το χρόνο και το χώρο τους. Νιώστε τα όπως θα θέλατε να σας νιώσουν. Η σιωπή πολλές φορές μπορεί να είναι ο καλύτερος σε αυτό σύμμαχος!
Ονομάζομαι Κέλλυ Ιωάννου. Είμαι Υπ. Διδάκτωρ Ψηφιακής Εγκληματολογίας και Τrauma Coach. Ως Διευθύντρια του CSI Institute, υποστηρίζω θερμά το όραμα του Ινστιτούτου που προάγει εκπαιδευτικούς και κοινωφελείς σκοπούς όπως την πρόληψη και την αντιμετώπιση θεμάτων ασφαλείας στο διαδίκτυο. Διαθέτω κλινική εμπειρία στον τομέα του Hλεκτρονικού Τραύματος (εξαρτήσεις από διαδίκτυο/ διαδικτυακούς εκβιασμούς, εκφοβισμούς, παρενοχλήσεις κ.ο.κ) και είμαι ιδρύτρια του Traumahelp, του μοναδικού κέντρου στην Ελλάδα για τη θεραπεία και την αποκατάσταση του ηλεκτρονικού τραύματος.