Γράφει η Μόνικα Μαριάνη
Το Telegram και το Discord είναι δύο από τις πιο δημοφιλείς πλατφόρμες επικοινωνίας στον κόσμο, χρησιμοποιούμενες από εκατομμύρια χρήστες καθημερινά. Ωστόσο, η πολιτική τους σε θέματα απορρήτου και η στάση τους απέναντι στις αρχές επιβολής του νόμου έχουν εγείρει σοβαρά ηθικά και νομικά ερωτήματα. Ειδικά όταν αυτές οι πλατφόρμες γίνονται εργαλεία για εγκληματικές ενέργειες, όπως η διακίνηση πορνογραφικού υλικού ή η διάδοση βίαιου περιεχομένου, η συζήτηση για το αν θα έπρεπε να παρέχουν δεδομένα χρηστών γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ.
Το Telegram και η Πολιτική Απορρήτου του
Το Telegram, που ιδρύθηκε από τον Ρώσο προγραμματιστή Pavel Durov, είναι γνωστό για την αυστηρή προστασία του απορρήτου των χρηστών. Παρόλο που διαθέτει κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο για τις “μυστικές συνομιλίες”, οι περισσότερες συνομιλίες και τα δημόσια κανάλια δεν προστατεύονται με αυτή τη μέθοδο. Αυτό σημαίνει ότι η εταιρεία έχει τη δυνατότητα να βλέπει τα μηνύματα που ανταλλάσσονται σε ομαδικές συνομιλίες και κανάλια. Ωστόσο, παρά αυτή την τεχνική δυνατότητα, το Telegram έχει ιστορικά αρνηθεί να συνεργαστεί με τις αρχές επιβολής του νόμου, ακόμη και σε περιπτώσεις σοβαρών εγκλημάτων.
Μια χαρακτηριστική υπόθεση που προκάλεσε σοκ ήταν η αποκάλυψη ενός κλειστού καναλιού στο Telegram, στο οποίο συμμετείχαν περίπου 70.000 άτομα και όπου διακινούνταν πορνογραφικό υλικό, συμπεριλαμβανομένων βίντεο βιασμών. Οι αρχές εντόπισαν τη δραστηριότητα αυτού του καναλιού, αλλά η έλλειψη συνεργασίας από την πλευρά του Telegram δυσκόλεψε την διαδικασία εντοπισμού των διαχειριστών και των χρηστών. Παρά τις έντονες αντιδράσεις, η εταιρεία δεν παρείχε πρόσβαση στα δεδομένα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ταυτοποίηση των υπευθύνων.
Το Discord και η Στάση του απέναντι στις Αρχές
Το Discord, μια πλατφόρμα αρχικά σχεδιασμένη για gamers, έχει πλέον επεκταθεί σε ευρύτερες κοινότητες. Αν και διαθέτει κάποιες δυνατότητες κρυπτογράφησης, δεν εφαρμόζει κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο. Αυτό σημαίνει ότι τα μηνύματα μπορούν τα καταγραφούν και να ελεγχθούν από την εταιρεία, εφόσον απαιτηθεί. Σε αντίθεση με το Telegram, το Discord έχει δείξει μεγαλύτερη προθυμία να συνεργαστεί με τις αρχές όταν πρόκειται για σοβαρά εγκλήματα, όπως η διανομή παράνομου περιεχομένου ή η υποκίνηση βίας.
Η Ηθική Διάσταση της Μη Παροχής Δεδομένων
Η απόφαση του Telegram να μην παραδώσει δεδομένα στις αρχές επιβολής του νόμου έχει διχάσει τη διεθνή κοινότητα. Από τη μία πλευρά, η προστασία της ιδιωτικότητας αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα. Οι χρήστες δικαιούνται να επικοινωνούν χωρίς φόβο παρακολούθησης ή καταπάτησης της ιδιωτικής τους ζωής. Αυτό το επιχείρημα χρησιμοποιείται κυρίως από όσους ανησυχούν για τις καταχρήσεις κρατικής εξουσίας, ειδικά σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα όπου η πρόσβαση σε επικοινωνίες θα μπορούσε να οδηγήσει σε διώξεις αντιφρονούντων.
Από την άλλη πλευρά, το απόλυτο απόρρητο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κάλυψη για εγκληματικές δραστηριότητες. Η ύπαρξη ομάδων και καναλιών όπου διακινούνται υλικό παιδικής εκμετάλλευσης, τρομοκρατικά σχέδια και βίντεο κακοποίησης δείχνει τις σκοτεινές πτυχές αυτής της πολιτικής. Όταν μια πλατφόρμα γνωρίζει ότι χρησιμοποιείται για τέτοια εγκλήματα και επιλέγει να μην βοηθήσει τις αρχές, δεν είναι συνυπεύθυνη;
Πρόσφατες Νομικές Επιπτώσεις
Η υπόθεση του καναλιού των 70.000 ατόμων στο Telegram οδήγησε στη σύλληψη εννέα ατόμων στη Γαλλία, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για τη διανομή πορνογραφικού υλικού. Ο βασικός διαχειριστής, γνωστός ως “Vladimir Poutine”, καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκισης, εκ των οποίων τα δύο με αναστολή, και του επιβλήθηκε η χρήση ηλεκτρονικού βραχιολιού παρακολούθησης. Παρά τις συλλήψεις, οι γαλλικές αρχές επισήμαναν ότι η έλλειψη συνεργασίας από το Telegram καθυστέρησε σημαντικά τη διερεύνηση της υπόθεσης.
Επιπλέον, μετά από αυξανόμενη διεθνή πίεση, το Telegram ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα αρχίσει να παρέχει διευθύνσεις IP και αριθμούς τηλεφώνου στις αρχές επιβολής του νόμου σε περιπτώσεις εγκλημάτων όπως η παιδική εκμετάλλευση και η τρομοκρατία. Αυτή η αλλαγή πολιτικής σηματοδοτεί μια στροφή στην προσέγγιση της εταιρείας και πιθανώς αποτελεί απάντηση στις κατηγορίες που αντιμετώπισε ο CEO Pavel Durov στη Γαλλία.
Το ηθικό δίλημμα μεταξύ της προστασίας του απορρήτου και της δημόσιας ασφάλειας είναι σύνθετο. Από τη μία πλευρά, οι πλατφόρμες έχουν ευθύνη να προστατεύουν την ιδιωτικότητα των χρηστών. Από την άλλη, όταν η προστασία αυτή μετατρέπεται σε εμπόδιο για την απονομή δικαιοσύνης, το κόστος σε ανθρώπινες ζωές και κοινωνική ευημερία είναι υψηλό.
Η υπόθεση του Telegram δείχνει ότι η απόλυτη άρνηση συνεργασίας μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις, όπου εγκληματικές οργανώσεις εκμεταλλεύονται την ανωνυμία για να δρουν ανενόχλητες. Αντίθετα, το Discord, με τη μεγαλύτερη προθυμία να συνεργαστεί με τις αρχές, παρουσιάζεται ως ένα πιο υπεύθυνο μοντέλο.
Τελικά, η λύση ίσως βρίσκεται στη δημιουργία αυστηρότερων νομοθετικών πλαισίων που να επιτρέπουν την προστασία της ιδιωτικότητας, χωρίς όμως να διευκολύνουν τη διάπραξη εγκλημάτων.
Πηγές
https://www.wired.com/story/inside-the-telegram-groups-doxing-women-for-their-facebook-posts/