Πως θα ήταν να καλημερίζουμε καθημερινά ένα ρομπότ στην εργασία μας;

Γράφει η Δήμητρα Καριεντίδου

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας ραγδαία αναπτυσσόμενος κλάδος, που κατακλύζει τις ζωές των ανθρώπων άμεσα και έμμεσα. Ένας από τους κλάδους εισαγωγής της τεχνητής νοημοσύνης είναι η οικονομία, αλλά και η αγορά εργασίας. Πρωτοβουλία για την εξέλιξη αυτή αποτελεί η ανάγκη για αυτοματοποίηση κάποιων εργασιών και η ελαχιστοποίηση του χρόνου διεξαγωγής τους. Παράλληλα, με την χρήση μηχανών τεχνητής νοημοσύνης μειώνεται η ανάγκη για συνεχή πληρωμή εργατικού δυναμικού, άρα σημειώνεται αύξηση στα κέρδη της εταιρείας.

Με την παράλληλη ελαχιστοποίηση του χρόνου, αλλά και την αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων, ακολούθησε και η ραγδαία ανάπτυξη του κλάδου της ρομποτικής για την στελέχωση όλο και πιο σύνθετων θέσεων εργασίας. Συναντάμε πλέον ρομπότς στην γεωργία, την ιατρική, αλλά και την εστίαση -αναμένοντας οι τομείς αυτοί να αυξηθούν- φτάνοντας στην κάλυψη όλων των θέσεων εργασίας.

Κατά πόσο όμως κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει αποδεκτό από τους ήδη εργαζομένους; Πως θα ήταν να χαιρετάμε καθημερινά ένα ρομπότ – συνάδελφο ;

Η χρήση της αυτοματοποίησης σε μικρές και μεγάλες εταιρείες έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Αρχικά μειώνει τις προκλήσεις για τους εργαζόμενους, αφαιρώντας τους μονότονα ή επικίνδυνα καθήκοντα στην καθημερινότητά τους και διατηρεί τις εταιρείες ανταγωνιστικές και γρήγορες στην παραγωγική διαδικασία. Μπορεί επίσης να συμβάλει στην επίλυση της συνεχιζόμενης έλλειψης εργατικού δυναμικού. Θα επιτρέψουν επίσης την εκτέλεση παραγωγικών δραστηριοτήτων και καθηκόντων που δεν μπορούν να εκτελεσθούν από ανθρώπους, όπως είναι η ανάλυση, ο έλεγχος και η επεξεργασία μαζικών δεδομένων ή η εργασία σε εξαιρετικά δύσκολα ή επικίνδυνα περιβάλλοντα εργασίας. Επιπλέον, υπό τις παρούσες συνθήκες γήρανσης του πληθυσμού, τα ρομπότ αποτελούν μια λύση για το πρόβλημα της αυξανόμενης έλλειψης εργατικού δυναμικού για την εκτέλεση χειρωνακτικών εργασιών.

Από την άλλη πλευρά, οι νέες τεχνολογίες δεν συνεπάγονται μόνο νέα οφέλη και νέες δυνατότητες, αλλά και νέες δαπάνες και απειλές. Είναι ευρέως γνωστό, ότι ο ρυθμός της αλλαγής επιταχύνεται και το μέλλον θα γίνεται ολοένα και πιο ακατανόητο για τους ανθρώπους, ιδίως στον τομέα της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνη , όπου νέες εφευρέσεις και καινοτομίες εμφανίζονται σχεδόν κάθε εβδομάδα. Υπάρχουν αρκετοί ισχυρισμοί για την μείωση ή και την εξαφάνιση θέσεων εργασίας με χαμηλότερη εξειδίκευση, καθώς η εξάπλωση των καινοτομιών της ρομποτικής  καθιστούν εφικτή τη διατήρηση υψηλών επιπέδων βιομηχανικής παραγωγής σε χώρες με υψηλό κόστος εργασίας. Σε γενικές γραμμές, θα μειωθεί ο αριθμός των εργαζομένων που απαιτούνται για την εκτέλεση εργασιών ρουτίνας ή για σαφώς καθορισμένα καθήκοντα, καθώς αυτά θα εκτελούνται από “βιομηχανικά κατασκευασμένους βοηθούς”. Η τεχνολογική αυτή αλλαγή συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, σχετική αύξηση της ζήτησης για εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης και μείωση της ζήτησης για εργαζόμενους χαμηλότερης εξειδίκευσης, οι οποίοι κατά κανόνα εκτελούν εργασίες που αφορούν χειρωνακτικά καθήκοντα ρουτίνας.

Παρά τις προόδους που σημειώνονται, οι άνθρωποι θα εξακολουθήσουν να είναι καταλληλότεροι από τις μηχανές, όσον αφορά συγκεκριμένες δεξιότητες. Ως εκ τούτου, το ζητούμενο είναι η επίτευξη του βέλτιστου δυνατού συνδυασμού των δεξιοτήτων ανθρώπων και ρομπότ. Στα πλεονεκτήματα της ρομποτικής περιλαμβάνονται η εκτέλεση βαρέων εργασιών με ακρίβεια και υψηλή απόδοση σε επαναλαμβανόμενες ενέργειες, ενώ στα πλεονεκτήματα των ανθρώπων συγκαταλέγονται η δημιουργικότητα, η λήψη αποφάσεων, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα. Αυτή η ανάγκη συνδυασμού των βέλτιστων δεξιοτήτων κατέληξε στη στενότερη συνεργασία ρομπότ και ανθρώπων που εργάζονται στον ίδιο εργασιακό χώρο και στην ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων και προτύπων που εγγυώνται την ασφαλή συνύπαρξη ανθρώπου και ρομπότ. Στο μέλλον, καθώς η αυτονομία των ρομπότ θα αυξάνεται, η συνεργασία μεταξύ ρομπότ και ανθρώπων θα διαφοροποιηθεί και θα αποκτήσει εντελώς νέα μορφή. Οι σημερινές προσεγγίσεις και τα τεχνικά πρότυπα που αποσκοπούν στην προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνεπάγεται η συνεργασία με τα ρομπότ θα πρέπει να αναθεωρηθούν και να προσαρμοστούν στις νέες εξελίξεις.