Γράφει η Μπαράκα Άννα
Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι μια ευκαιρία για ξεκούραση, διασκέδαση και οικογενειακή σύνδεση. Όμως, για τα παιδιά, είναι συχνά και περίοδος αυξημένης ενασχόλησης με το tablet. Είτε στο ξενοδοχείο, είτε στην παραλία ή στο εξοχικό, οι συσκευές γίνονται πολλές φορές “ηλεκτρονική παρέα” και, ενίοτε, “ψηφιακή babysitter”. Το ερώτημα που αναδύεται είναι: πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι αυτή η ενασχόληση γίνεται με ασφάλεια;
Η έκθεση των παιδιών σε οθόνες έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει τη συγκέντρωση, τη συναισθηματική ρύθμιση και τον ύπνο, ειδικά όταν ξεπερνά τις συνιστώμενες ώρες (AAP, 2016). Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία προτείνει:
Καμία χρήση οθόνης κάτω των 18 μηνών (εκτός από βιντεοκλήσεις).
Μέχρι 1 ώρα την ημέρα για παιδιά 2-5 ετών.
Για παιδιά άνω των 6 ετών, σαφείς κανόνες και ισορροπία με φυσική δραστηριότητα, ύπνο και κοινωνικό χρόνο.
Κατά τη διάρκεια των διακοπών, παρατηρείται συχνά μια χαλάρωση των ορίων, η οποία όμως μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό, προβλήματα ύπνου και αυξημένο άγχος, ειδικά σε μικρότερες ηλικίες (Twenge & Campbell, 2018).
Κίνδυνοι στο Διαδίκτυο κατά τις διακοπές
Κατά την καλοκαιρινή περίοδο, τα παιδιά:
- Έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, άρα περισσότερη έκθεση στο διαδίκτυο.
- Χρησιμοποιούν δημόσια Wi-Fi χωρίς προστασία.
- Κατεβάζουν παιχνίδια ή apps χωρίς επίβλεψη.
- Εκτίθενται σε gaming πλατφόρμες με chat λειτουργίες, όπου μπορούν να στοχοποιηθούν από άγνωστους χρήστες, πολλές φορές με ανήθικες ή κακόβουλες προθέσεις (Ofcom, 2023).
Η μη επίβλεψη μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους όπως:
- Online grooming
- Sextortion
- Διαρροή προσωπικών δεδομένων
- Επαφή με βίαιο ή σεξουαλικό περιεχόμενο
Πρακτικές συμβουλές για γονείς
Ενεργοποίηση γονικού ελέγχου (Parental Controls)
iOS & Android προσφέρουν ενσωματωμένες λειτουργίες:
- iOS: Screen Time – Ορίζει χρονικά όρια, περιορίζει κατηγορίες apps, κλειδώνει περιεχόμενο (π.χ. ταινίες +18).
- Android: Family Link-Παρέχει δυνατότητα απομακρυσμένης διαχείρισης, καθημερινού χρονικού ελέγχου και εποπτείας εφαρμογών.
Αποφυγή εφαρμογών με δημόσιο chat
Αποτρέψτε τη χρήση apps όπως: Roblox (περιέχει chat ακόμα και σε παιδικές ηλικίες), Discord (χωρίς φίλτρα ασφαλείας), Fortnite chat (πρόσβαση ενηλίκων μέσω μικροφώνου) . Επιλέξτε apps με περιεχόμενο φιλτραρισμένο ανά ηλικία, εκπαιδευτικά παιχνίδια και δυνατότητα ελέγχου επικοινωνίας.
Δημόσια δίκτυα = Δημόσιος κίνδυνος
Αν τα παιδιά συνδέονται σε δημόσιο Wi-Fi: Χρησιμοποιήστε VPN,Αποφύγετε login σε προσωπικούς λογαριασμούς, να μην γίνεται αγορές ή τραπεζικές συναλλαγές
Συμφωνία για “screen time”
Αρχικά Καθορίστε από κοινού πόσο και πότε θα χρησιμοποιείται η συσκευή.επισης χρησιμοποιήστε “screen-free zones” (π.χ. κατά το φαγητό ή πριν τον ύπνο) τέλος συζητήστε τι είδαν/έπαιξαν/διάβασαν στο διαδίκτυο.
Ψηφιακή εκπαίδευση: το θεμέλιο της πρόληψης
Η συζήτηση και όχι η απαγόρευση είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος εκπαίδευσης. Εξηγήστε γιατί δεν πρέπει να δίνουν προσωπικές πληροφορίες, γιατί δεν συνομιλούμε με αγνώστους και γιατί η προστασία της ιδιωτικότητας είναι σημαντική.
Οι καλοκαιρινές διακοπές προσφέρουν στα παιδιά πολύτιμο ελεύθερο χρόνο, τον οποίο συχνά μοιράζονται με τις ψηφιακές συσκευές τους. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αρκεί να υπάρχει μέτρο, επίγνωση και ενεργός γονικός ρόλος. Η τεχνολογία δεν αποτελεί απειλή από μόνη της· μπορεί να γίνει σύμμαχος στη γνώση και στη δημιουργικότητα, εφόσον χρησιμοποιείται με υπευθυνότητα και καθοδήγηση. Το ζητούμενο είναι να διατηρηθεί μια υγιής ισορροπία μεταξύ ψηφιακού κόσμου και πραγματικής εμπειρίας.
Βιβλιογραφία
American Academy of Pediatrics (2016). Media and Young Minds. Pediatrics, 138(5), e20162591.
Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2018). Associations between screen time and lower psychological well-being among children and adolescents: Evidence from a population-based study. Preventive Medicine Reports, 12, 271-283.
Ofcom (2023). Children and Parents: Media Use and Attitudes Report 2023.
EU Kids Online (2021). Risks and Safety for Children on the Internet: The UK Report.
UNICEF (2020). Growing up in a connected world: The impact of digital technology on children.