Απάτες, Διαδίκτυο

Ηλεκτρονικές απάτες και νομικό πλαίσιο

Οι ηλεκτρονικές απάτες αποτελούν από τις πιο γνωστές μορφές εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο. Μάλιστα, σύμφωνα και με τις πιο πρόσφατες ανακοινώσεις μόνο τους τελευταίους μήνες υπήρξε ιλιγγιώδης αύξηση των περιστατικών αυτών με αποτέλεσμα 40 εκατομμύρια ευρώ να ”χαθούν” από τραπεζικούς λογαριασμούς της χώρας μας. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, η ΕΛ.ΑΣ και εκπρόσωποι των ελληνικών Τραπεζών έσπευσαν να επιστήσουν την προσοχή των χρηστών του διαδικτύου.

Πιο συγκεκριμένα, η μέθοδος phishing (ηλεκτρονικό ψάρεμα) αποτελεί μορφή κοινωνικής μηχανικής (social engineering) κατά το οποίο ο θύτης – phisher, παρουσιαζόμενος ως μια υπαρκτή και αξιόπιστη οντότητα, αποστέλλει στο θύμα παραπλανητικό μήνυμα (spoofed email). Σε αυτό ζητείται ο θύτης να ακολουθήσει έναν υπερσύνδεσμο (link) που παραπέμπει σε μία πλαστή ιστοσελίδα. Οι κυβερνοεγκληματίες χρησιμοποιούν τακτική επείγουσας ανάγκης καταφέρνοντας έτσι να αποσπάσουν ευαίσθητες πληροφορίες (π.χ αριθμοί καρτών, κωδικοί) με κύριο σκοπό την μεταφορά χρημάτων σε άλλους λογαριασμούς έως και ηλεκτρονικές αγορές. Οι ηλεκτρονικές απάτες (cyber frauds) αποτελούν οικονομικά εγκλήματα που τελούνται μέσω του διαδικτύου και βλάπτουν την περιουσιακή κατάσταση του θύματος, κυρίως, με την απόσπαση χρημάτων μέσω web-banking. Συγκεκριμένα, το άρθρο 386ΠΚ (νόμος 4619/2019) αναφέρει ότι: Ως ηλεκτρονικό ψάρεμα (phishing) θεωρείται η απάτη μέσω υπολογιστή καθώς πληροί την αντικειμενική υπόσταση της κοινής απάτης του άρθρου 386ΠΚ. Ειδικότερα, το θύμα λαμβάνει μήνυμα-δόλωμα στο οποίο ψευδή γεγονότα παρουσιάζονται ως αληθή, με αποτέλεσμα την πλάνη και τη ζημία του φυσικού προσώπου-θύματος.

Τέλος, η ποινική μεταχείριση του άρθρου 386ΠΚ για τους κυβερνοαπατεώνες -phishers είναι πλημμέλημα και τιμωρείται σωρευτικά με φυλάκιση 10 ημερών έως 5 χρόνων και χρηματική ποινή. Με τον νέο ποινικό κώδικα του 2019, η απάτη διώκεται με έγκληση κι όχι αυτεπαγγέλτως όπως πριν. Η κακουργηματική απάτη τιμωρείται βαρύτερα από το βασικό έγκλημα και αφορά ποσά άνω των 120.000 ευρώ επισύροντας ποινή κάθειρξης τουλάχιστον 10 ετών και χρηματική ποινή.