Γράφει η Αρσέντα Κέλο
Το τελευταίο διάστημα, πλατφόρμες AI τεχνολογίας αναδύονται, όπως οι AI πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Πίσω από αυτές τις εφαρμογές (π.χ Replica και Butterfly) υπάρχει η λογική δημιουργίας “AI φίλων που νοιάζονται για εσένα”. Συγκεκριμένα η Replica στο Play Store αναφέρει πως “μπορείς να δημιουργήσεις μια πραγματική συναισθηματική σύνδεση με AI χαρακτήρες που είναι τόσο καλό που σχεδόν μοιάζει με άνθρωπο”. Αυτή την στιγμή πάνω από 10 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν κατεβάσει την εφαρμογή. Επίσης, η Butterfly γράφει στην πλατφόρμα της “καλωσόρισε έναν κόσμο με πιο βαθιές σχέσεις με AI, όπου άνθρωποι και AI συνυπάρχουν”. Συνεπώς, αυτές οι εφαρμογές έχουν ως σκοπό την δημιουργία σχέσεων μεταξύ AI και ανθρώπων. Αυτές οι σχέσεις μπορεί να είναι είτε φιλικές είτε ερωτικές, καθώς χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν και το δικό τους αγόρι ή κοπέλα. Όλα αυτά ίσως μοιάζουν με “science fiction” άλλα αποτελούν την πραγματικότητα του 2024. Το επόμενο ερώτημα που προκύπτει είναι πως η δημιουργία σχέσεων με AI χαρακτήρες επηρεάζει τις ανθρώπινες σχέσεις.
Οι άνθρωποι έχουν την τάση να αποδίδουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά (παραδείγματος χάριν συναίσθημα) σε μη ανθρώπους όπως για παράδειγμα στα ζώα. Αυτό αναφέρεται ως ανθρωπομορφισμός και φαίνεται να συμβαίνει αυτήν την στιγμή με τα AI avatars. Θα ήταν αδύνατο βέβαια ως ένα σημείο να μην τους αποδοθούν ανθρωπινά χαρακτηριστικά, αφού ο λόγος που δημιουργήθηκαν είναι να προσφέρουν συντροφιά στους ανθρώπους. Ωστόσο, φαίνεται κάποια πράγματα να έχουν φύγει από τα προβλεπόμενα όρια, καθώς χρήστες αναφέρουν να ερωτεύονται AI avatars και να αναφέρονται σε αυτά ως ξεχωριστές προσωπικότητες.
Ένα βασικό ρίσκο είναι ο χρόνος που οι χρήστες περνάνε σε αυτές τις πλατφόρμες. Όσο αυξάνεται ο χρόνος σε αυτές τις εφαρμογές, τόσο πιο εθιστικές μπορεί να γίνουν, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται δεσμοί προσκόλλησης με AI χαρακτήρες. Η Replica για ένα διάστημα είχε αφαιρέσει από την πλατφόρμα τα ερωτικά avatar. Έρευνα το 2023 αναφέρει ότι αυτό οδήγησε χρήστες να αναφέρουν ότι “πήραν τον καλύτερο μου φίλο”. Αυτά αποτελούν ρίσκο τόσο για ενήλικες, άλλα πόσο μάλλον για έφηβες και εφήβους που μπορούν να αναπτύξουν δεσμούς προσκόλλησης σε AI αντί για ανθρώπους, σύμφωνα με την έρευνα.
Επίσης, αν οι άνθρωποι έχουν την πεποίθηση ότι AI avatars έχουν αμοιβαία συναισθήματα για τους ίδιους, τότε τα πράγματα μπορεί να γίνουν ακόμα πιο περίπλοκα. Οι χρήστες μπορεί να αρχίσουν να περνάνε περισσότερο χρόνο με AI παρά με ανθρώπους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο να παγώσουν οι κοινωνικές τους δεξιότητες και να βασίζονται αποκλειστικά στα AI avatars για τις κοινωνικές τους συναναστροφές. Για παράδειγμα, αν ένας χρήστης πιστεύει ότι η εφαρμογή νοιάζεται για εκείνον και έχει ένα πρόβλημα που θα ήθελε να συζητήσει τότε μπορεί να είναι προτεραιότητα να συζητήσει με το ΑΙ πάρα με κάποιον φίλο ή μέλος της οικογενείας.
Όλα τα παραπάνω είναι σε μεγάλο βαθμό ανησυχητικά, αλλά θα μπορούσαν να υπάρξουν και θετικά από την χρήση AI. Πιθανότατα οι χρήστες θα μπορούσαν να βιώσουν λιγότερη μοναξιά χρησιμοποιώντας τις εφαρμογές. Για παράδειγμα μια έρευνα για την εφαρμογή Replica σημείωσε ότι οι χρήστες ένιωθαν ότι οι σχέσεις με τους φίλους και την οικογένεια τους, καθώς και η αυτοεκτίμηση τους, βελτιώθηκαν με την χρήση της Replica. Άλλες έρευνες βέβαια αναφέρουν ότι AI έκαναν προτροπές για διατροφικές διαταραχές και για βια. Ακόμα και να υπάρχουν θετικές επιδράσεις βέβαια φαίνεται ότι οι αρνητικές επιπτώσεις είναι αρκετά ανησυχητικές και επισκιάζουν τις θετικές.
Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης AI φαίνεται να έχουν αρκετές αρνητικές επιδράσεις άλλα και ίσως κάποιες θετικές. Η πιθανή χρήση τους αυτήν την στιγμή, ίσως πρέπει να γίνεται επιφυλακτικά. Οι εφαρμογές διαφημίζουν συντροφιά που θυμίζει εκείνη των ανθρώπων. Δεδομένου των ανησυχητικών επιδράσεων που μπορεί να έχουν, θα ήταν πολύ σημαντικό να δημιουργηθούν συγκεκριμένα guidelines για την χρήση τους. Έρευνες χρειάζεται να δουν ποιοι χρήστες βρίσκονται σε μεγαλύτερο ρίσκο από την χρήση των AI Avatars. Όσο πιο ανοιχτοί είναι οι δημιουργοί για τους κινδύνους της πλατφόρμας και όσο οι έρευνες συνεχίζουν να εξελίσσονται ίσως ξεκαθαριστεί πόσο ενδέχεται να επηρεάσουν τις ανθρώπινες σχέσεις οι AI πλατφόρμες.
Πηγές:
Shevlin, H. (2024). All too human? Identifying and mitigating ethical risks of Social AI.
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.