Catfish: όταν το παραμύθι δεν έχει “happy end”

Γράφει η Λαμπρινή Ντουντούμη, MSc Investigative Psychology του Πανεπιστημίου του Huddersfield

Στην εποχή του κορονοϊού, με τα συνεχή lockdown, τον εγκλεισμό στο σπίτι και την απόσταση από τον έξω κόσμο, οι γνωριμίες μέσω των dating apps και των social media σημειώνουν ποσοστά ρεκόρ. Η εικόνα και η παρουσίαση είναι το παν! Ειδικά στο Tinder όπου απορρίπτουμε ή δεχόμαστε κάποιον για ενδεχόμενο ταίρι μας μέσα από πέντε ή δέκα φωτογραφίες που θα επεξεργαστούμε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Οι σχέσεις σήμερα είναι δύσκολες λένε, άντε να γνωρίσεις κάποιον λένε. Το ίντερνετ είναι η εύκολη λύση!

Με μερικά φίλτρα, καλό φωτισμό και λίγη καλή τύχη βρίσκεις επιτέλους το «ταίρι» σου. Άντρες και γυναίκες καυχιούνται για τον όμορφο ή την όμορφη με το καλογυμνασμένο σώμα και τον υπέροχο χαρακτήρα του ανθρώπου που «γνώρισαν». Λαμβάνουν κάθε πληροφορία ως αληθινή, αγνοώντας πλήρως το ενδεχόμενο να είναι θύματα catfish – γεγονός εξαιρετικά συχνό ειδικά όταν οι μεν αρκούνται σε μερικές φωτογραφίες των δε και πιστεύουν κάθε δικαιολογία για να μην μιλήσουν στο τηλέφωνο ή να μη συναντηθούν.

Τι είναι όμως το catfish; Catfish είναι μία μορφή εξαπάτησης στο διαδίκτυο που συμβαίνει κατά κύριο λόγο στα  dating apps και στα social media. Ένα άτομο με ψεύτικο προφίλ, φωτογραφίες και πληροφορίες προσποιείται ότι είναι κάποιος άλλος με σκοπό να προσεγγίσει θύματα για να κλέψει χρήματα ή να εξυπηρετήσει άλλο προσωπικό όφελος. To catfish είναι παρόμοιο με το catphish. Η λέξη προέρχεται από έναν όρο που συναντάται γενικά στο ηλεκτρονικό έγκλημα, το «phishing». Κάποιος διαπράττει «phishing» όταν χρησιμοποιεί ψεύτικη ταυτότητα για να υποκλέψει προσωπικές πληροφορίες σχετικά με κωδικούς πρόσβασης και στοιχεία τραπεζικών καρτών από άγνωστα θύματα στο διαδίκτυο. Ουσιαστικά και οι δύο περιπτώσεις οι δράστες με ψεύτικη ταυτότητα εκμεταλλεύονται τα θύματά τους, στην πρώτη περίπτωση κυρίως ερωτικά ενώ στη δεύτερη στοχεύουν απευθείας τους τραπεζικούς λογαριασμούς.

Πίσω από τον ένα catf(ph)isher μπορεί να κρύβεται ένα τεράστιο κύκλωμα που το κάνουν συστηματικά και βγάζουν εκατομμύρια από τέτοιες απάτες, εκβιάζοντας τα θύματα ότι θα δημοσιεύσουν τις γυμνές τους φωτογραφίες, δημοσιεύοντας γυμνές φωτογραφίες και βίντεο σε ιστοσελίδες με πορνογραφικό υλικό – στην περίπτωση αυτή προτιμούν ανήλικα θύματα γιατί το υλικό παιδικής πορνογραφίας είναι δυσκολότερα προσβάσιμο μέσω Google και οι ενδιαφερόμενοι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν αδρά. Εκμεταλλεύονται ευαίσθητα και ευάλωτα συναισθηματικά άτομα που ψάχνουν σχέση, καθώς είναι πιο επιρρεπή στο να πιστέψουν τα ψέματα του catphisher. Τα άτομα αυτά όταν μαθαίνουν ότι έχουν πέσει θύματα απάτης και βιώνουν τις συνέπειες δεν το αντέχουν πάντοτε και μπορεί να οδηγηθούν ακόμη και στην αυτοκτονία.

Πρόκειται λοιπόν για ένα ζήτημα υψίστης σημασίας. Τι πρέπει να προσέξουμε για να μην πέσουμε θύματα catf(ph)ish?

• Συνεχής επαγρύπνηση! Προσέχετε με ποιους μοιράζεστε προσωπικές πληροφορίες.
• Τα άτομα αυτά φαίνονται ιδανικά – πολύ καλά για να είναι αληθινά.
• Ακυρώνουν τα πλάνα συνάντησης συνεχώς την τελευταία στιγμή.
• Η συνομιλία δεν βγάζει πάντα νόημα καθώς μπορεί να χρησιμοποιούν κάποια πλατφόρμα αυτόματων απαντήσεων.
• Μπορεί στα ξαφνικά να μιλήσουν για οικονομικές δυσκολίες.
• Αρνούνται να κάνουν βιντεοκλήση.
• Οι λογαριασμοί τους στα social media δεν έχουν ιδιαίτερη δραστηριότητα.
• Ψάξε τις φωτογραφίες του/της στο Google. Συνήθως έχουν πολλούς ψεύτικους λογαριασμούς και η αναζήτηση της εικόνας θα βοηθήσει να καταλάβετε σύντομα αν πρόκειται για απάτη.
• Μην ανοίξετε ποτέ συνημμένα αρχεία γιατί μπορεί να είναι κάποιος ιός και να θέλουν να κλέψουν πληροφορίες.

Αν πιστεύετε ότι έχετε πέσει θύμα catfish/catphish απευθυνθείτε άμεσα στο Διεθνές Ινστιτούτο για την Κυβερνοασφάλεια (CSI Institute) και επικοινωνήστε άμεσα με τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στο 11188. Σε καμία περίπτωση ΜΗΝ μοιραστείτε με αγνώστους πολύ προσωπικές πληροφορίες. 

Τέλος, αν σας εκβιάσουν, μην πέσετε στην παγίδα τους. SAY NO. Απευθυνθείτε στην Αστυνομία αμέσως!

ΠΗΓΕΣ

https://www.pandasecurity.com/en/mediacenter/panda-security/catphishing/

https://www.savoirville.gr/catfishing-simadia/