Μη κατηγοριοποιημένο

Εξωφρενικό “George Floyd Challenge”

Aπό την Ουρανία Παπανικολάου,

Την ώρα που η ΗΠΑ στην κυριολεξία φλέγεται, με διαδηλώσεις, θανάτους και συλλήψεις για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικό. Την ώρα που σχεδόν όλες χώρες διαδηλώνουν και εκείνες για το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα, ξεκίνησε ένα ακόμη απαράδεκτο και επικίνδυνο challenge στο διαδίκτυο, δείχνοντας δεκάδες εφήβους να κοροϊδεύουν άρρωστα τη θανατηφόρα σύλληψη στη Μινεάπολη. Ουσιαστικά αυτό που κάνουν είναι να βγάζουν φωτογραφίες με φίλους τους πατώντας τους με το γόνατο στο λαιμό, όπως δηλαδή έκανε ο αστυνομικός στον Φλόιντ.

Το #GeorgeFloydChallenge έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με τους κολοσσούς των social media να κρύβουν αυτό το hashtag, ώστε να μην μπορεί κανένας χρήστης να κάνει αναζήτηση σε αυτό και να δει φωτογραφίες. Σε ανακοίνωσή της η αστυνομία δήλωσε: «Eπιβεβαιώνουμε ότι ερευνούμε το θέμα, μετά την κοινή χρήση μιας εικόνας στα κοινωνικά μέσα που έδειχνε δύο άντρες να μιμούνται τον πρόσφατο θάνατο του πολίτη των ΗΠΑ Τζορτζ Φλόιντ. Ξεκίνησε έρευνα και χθες (Κυριακή) αξιωματικοί συνέλαβαν δύο άνδρες ηλικίας 19 ετών και έναν άλλο άνδρα ηλικίας 18 ετών με την υποψία ότι στέλνουν μηνύματα προκαλώντας άγχος και αγωνία. Έκτοτε αφέθηκαν ελεύθεροι με εγγύηση. Καταλαβαίνουμε ότι αυτή η ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει προκαλέσει σημαντική αναστάτωση και θέλουμε να διαβεβαιώσουμε το κοινό ότι διερευνάται καλά και αντιμετωπίζεται ως έγκλημα μίσους.»

Σήμερα, με την βοήθεια του διαδικτύου, τέτοιου είδους “παιχνίδια” παίρνουν μια επικίνδυνη τροπή. Οι «προκλήσεις» αυτές (challenges) χαρακτηρίζονται από την άγνοια κινδύνου και κριτικής σκέψης και αποτελούν την σκοτεινή όψη του διαδικτύου.

Γιατί γίνονται αυτά; Τί τα πυροδοτεί; Γιατί δεν καταλαβαίνουν ότι είναι επικίνδυνα και στη συγκεκριμένη περίπτωση προσβλητικά; To κομβικό σημείο, το σημείο κλειδί στο οποίο πρέπει να σταθούμε είναι ότι γίνονται από έφηβους.

Εφηβεία

Η έναρξη της εφηβείας χαρακτηρίζεται ως μια αναπτυξιακή περίοδος ευαλωτότητας σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές. Σύμφωνα με τη βιολογία και την αναπτυξιακή ψυχολογία οι αλλαγές στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου κατά την περίοδο της εφηβείας, όπου η κοινωνικό-συναισθηματική ωρίμανση βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, αυξάνουν την επιθυμία του εφήβου για την αναζήτηση αισθητηριακής διέγερσης, μέσα από έντονες εμπειρίες, όπως οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Ο προμετωπιαίος φλοιός, το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την αυτορρύθμιση, καθώς και βασικά μέρη του εγκεφάλου, όπως η αμυγδαλή, που όλα αυτά εμπλέκονται στον έλεγχο των παρορμήσεων, στη μνήμη, στη λήψη αποφάσεων, στις συναισθηματικές αντιδράσεις και στη ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί αρκετά στην εφηβεία, προκειμένου ο έφηβος να μπορεί να ελέγχει τις παρορμήσεις. Η ωρίμανση αυτή επιτυγχάνεται μέχρι και την ηλικία των 25 ετών.

Λόγω των παραπάνω βιολογικών και αναπτυξιακών παραγόντων οι έφηβοι έλκονται από ριψοκίνδυνες συμπεριφορές καθώς, όπως προαναφέραμε, στην συγκεκριμένη ηλικιακή βαθμίδα υπερτερούν η παρόρμηση, το συναίσθημα, η πίεση των συνομηλίκων, η έμφυτη περιέργεια, υπάρχει άγνοια κινδύνου και δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως ακόμη οι γνωστικές λειτουργίες και η αυτοσυγκράτηση. Με λίγα λόγια υπερτερεί το συναίσθημα και η παρόρμηση εις βάρος της κριτικής σκέψης και των λογικών αποφάσεων. Στην εφηβεία oι σχέσεις με τους συνομηλίκους είναι εξαιρετικά σημαντικές. Το αίσθημα του ανήκειν σε αυτήν την ηλικία είναι πολύ ισχυρό. Οπότε, ο “θαυμασμός” τον οποίο προκαλούν οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές στους φίλους μπορεί να ωθήσει τον έφηβο να τολμήσει κάτι ριψοκίνδυνο. Είτε αυτό είναι κάποιο challenge, είτε χρήση ουσιών, είτε οτιδήποτε. Η κοινωνική επιβράβευση, από τους φίλους και τους σημαντικούς για εκείνους άλλους, οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης, της ορμόνης που συνδέεται με την ευχαρίστηση και τον εθισμό.

Έφηβοι με ψυχικά ή/και ψυχοσωματικά προβλήματα

Τα περισσότερα από τα επικίνδυνα challenges που έχουν λάβει χώρα, εμπεριέχουν μαζοχιστικά στοιχεία. Ο αυτοτραυματισμός προκύπτει από την τάση του ατόμου να υποφέρει και να επιδιώκει τον πόνο. Ουσιαστικά αυτοτιμωρείται, αυτομαστιγώνεται χωρίς να έχει συναίσθηση του τί κάνει. Για τους έφηβους που υποφέρουν από κατάθλιψη ή ψυχοσωματικά, ο σωματικός πόνος εξυπηρετεί, προκειμένου να «μουδιάσει» τον ψυχικό πόνο που τους διέπει. Τέτοιες συμπεριφορές είναι εξαιρετικά επικίνδυνες, διότι ενισχύουν την συμπτωματολογία και τις περισσότερες φορές κλιμακώνουν την απαισιοδοξία, τη δυστυχία, καθώς το αποτέλεσμα είναι να εξαντλούν τα ψυχικά τους αποθέματα. Στο συγκεκριμένο challenge, όπως βέβαια και στα υπόλοιπα, τα παιδιά, οι έφηβοι πάνω στους οποίους γίνεται η επικίνδυνη πράξη, στην πλειοψηφία είναι αυτοί οι έφηβοι.

Οικογένεια-Το καλύτερο «Firewall»-Πρόληψη

Όπως έχουμε αναπτύξει σε πολλά άρθρα, το Α και Ω σε μία οικογένεια είναι τα όρια και ο ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας με τα παιδιά. Tα παιδιά που δεν μπορούν ή φοβούνται να μιλήσουν στους ίδιους τους γονείς τους, δεν έχουν ισχυρό συναισθηματικό δέσιμο και είναι περισσότερο πιθανό, στη διάρκεια της εφηβείας, να εκδηλώσουν συμπεριφορές υψηλού κίνδυνου, όπως challenges, χρήση ναρκωτικών, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, κάπνισμα κτλ. Επίσης, οι γονείς θα πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένοι σε ανησυχητικές, προβληματικές συμπεριφορές, όπως αυτές που προαναφέραμε.

Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο. Στο διαδίκτυο υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν κίνδυνοι, όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τους ενήλικες ακόμη και για τους έμπειρους σε θέματα διαδικτύου. Ο πυρήνας ασφαλείας για το παιδί χτίζεται, όταν ο γονιός θεμελιώνει ποιοτική σχέση και σωστή επικοινωνία μαζί του. Το αντίθετο από αυτό και το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι γονείς είναι να αντιδρούν στις απερίσκεπτες συμπεριφορές των παιδιών/εφήβων, που είναι λογικό να υπάρχουν καθώς είναι παιδιά, επικριτικά και τιμωρητικά.  Σε αυτό το σενάριο το πιθανότερο είναι να τα αποκρύνετε, να μην γνωρίζετε αν κινδυνεύουν ή όχι, να μην μπορείτε να τα προστατέψετε.

Το σημαντικότερο, η βάση για όλα τα προβλήματα, όχι μόνο τα οικογενειακά, είναι πάντα η πρόληψη. Καθώς το «μετά» μπορεί να ξεφύγει από το έλεγχό μας.

Τέλος, οι γονείς πρέπει να αφουγκράζονται τις εσωτερικές ανάγκες και ανησυχίες του παιδιού και να κατανοούν και να αποδέχονται την επαναστατική φύση της εφηβείας, ώστε να κατευθύνουν τα παιδιά σε υγιείς δραστηριότητες, που ανεβάζουν την αδρεναλίνη, που τόσο έχουν ανάγκη, όπως για παράδειγμα στην άθληση. Θυμηθείτε ότι έχετε υπάρξει και εσείς έφηβοι και γνωρίζετε πώς είναι!