Γράφει η Κίννα Ευθυμία, Ψυχολόγος Εγκληματολόγος MSc – Ψυχοθεραπεύτρια
MSc Ταυτότητα και Διαπροσωπικές Σχέσεις, MSc Ψυχιατροδικαστικής , MSc Investigative Psychology.
Εξ. Συνεργάτης Αιγινητείου Νοσοκομείου
Οι ρομαντικές σχέσεις όπως και όλες οι σχέσεις πλέον περνούν μέσα από τον ψηφιακό κόσμο και η επικοινωνία όπως και το φλερτ έχουν αλλάξει μορφή. Έτσι μαζί με αυτά έχουν αλλάξει η διεκδίκηση, η σχέση, η ζήλια και η απιστία. Ψηφιακή ζήλια είναι η ζήλια που προκαλείται από τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όταν οι χρήστες ελέγχουν τις δραστηριότητες των συντρόφων τους διαδικτυακά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αλλαγής, είναι πως παλαιότερα υπήρχε η φράση «μου δίνεις το τηλέφωνό σου;» ενώ τώρα υπάρχει η φράση “ποιο είναι το Instagram σου;”
Οι άνθρωποι αισθάνονται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, εξαιτίας της ανωνυμίας του διαδικτύου και της ελάχιστης απαιτούμενης προσπάθειας καθώς τα αιτήματα φιλίας είναι λιγότερο προσωπικά ή η απάντηση σε ένα μήνυμα είναι πιο ελεγχόμενη από την άμεση απόκριση που έχει η προσωπική επαφή. Η απόρριψη είναι ευκολότερη και η γνωριμία μπορεί να συμβαίνει στο χρόνο που επιλέγει ο καθένας. Η πλειοψηφία πλέον των νέων ατόμων προτιμά την έμμεση επικοινωνία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και αποφεύγει την πιο άμεση τηλεφωνική επικοινωνία.
Η ζήλια μπορεί να αναπτυχθεί με διάφορους τρόπους , όπως και η επικοινωνία μέσα στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα υπάρχουν ζευγάρια που μπορεί να επικοινωνούν μέσα από ιστορίες (stories) ή αναρτήσεις στο διαδίκτυο, χωρίς να μιλούν απευθείας και έτσι να συντηρείται ένα φλερτ. Επίσης ο ένας σύντροφος μπορεί να ελέγχει τις αντιδράσεις του άλλου ατόμου (likes) ή την αύξηση των ακολούθων (followers) στο λογαριασμού του συντρόφου του. Αυτή η παρακολούθηση μπορεί να φέρει δυσφορία και εντάσεις στο ζευγάρι και να καταλήξει και σε έμμονη παρενοχλητική παρακολούθηση ή αλλιώς stalking. Η εμπιστοσύνη μεταξύ των συντρόφων εξαρτάται από το κινητό ή τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, καθώς ζευγάρια απαιτούν ο ένας από τον άλλο να έχουν τους κωδικούς των προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ακόμα και κοινά προφίλ για καλύτερο έλεγχο.
Επίσης σε μερικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης που υπάρχει η δυνατότητα δήλωσης της κατάστασης του ατόμου, είναι απόδειξη αφοσίωσης του συντρόφου η ένδειξη ¨δεσμευμένος¨ ή ¨σε σχέση¨. Ένας άλλος τρόπος εκδήλωσης της ζήλιας στον ψηφιακό κόσμο είναι η ιδανικές ζωές που κοινοποιούνται. Στην ζωή του ατόμου δεν υπάρχουν μόνο τα ιδανικά και ευχάριστα αλλά και οι δύσκολες καταστάσεις. Ζήλια μπορεί να προκληθεί και βλέποντας τις ¨ιδανικές¨ ζωές που προβάλλονται. Τέλος, μια άλλη μορφή εκδήλωσης της ζήλιας μεταξύ συντρόφων στον ψηφιακό κόσμο, είναι η αναγνώριση τοποθεσίας που μπορεί να υπάρχει στο κινητό και ο ένας σύντροφος να τσεκάρει που βρίσκεται ο άλλος,
Το σχεσιακό μοντέλο της ψυχολογίας για τη διαπροσωπική επικοινωνία, μας δείχνει πώς οι σχέσεις κλιμακώνονται, σταθεροποιούνται και φθίνουν με την πάροδο του χρόνου και αυτό συμβαίνει μέσω επικοινωνιακών διαδικασιών και πλέον και στον κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στο μοντέλο, οι σχέσεις αναπτύσσονται μέσα από πέντε στάδια της έναρξης, του πειραματισμού, της εντατικοποίησης, της ενοποίησης και της βαθύτερης σύνδεσης, οικειότητας. Επειδή όμως το διαδίκτυο οι αντιδράσεις είναι ελλιπείς από την άποψη πως δεν φαίνεται το συναίσθημα, πολλές καταστάσεις παρεξηγούνται. Επίσης διαδικασίες όπως η απιστία ¨απενοχοποιούνται¨ καθώς η απιστία μπορεί να μην έχει γίνει με πράξη αλλά μέσω διαδικτύου και μηνυμάτων.
Συνοψίζοντας, η αξία της άμεσης επικοινωνίας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί και όσο κι αν αναπτύσσεται η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη, πάντα θα υπάρχει η ανάγκη να εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους μας και να γνωρίζουμε ότι όσα μέτρα και περιορισμούς και αν βάλουμε για να τους ελέγξουμε, υπάρχει η πιθανότητα να τελειώσει μια σχέση. Άρα είναι σημαντικό να φροντίζουμε όλες μας τις σχέσεις και να μιλάμε, καθώς ο διάλογος λύνει προβλήματα που τα μηνύματα ή μια οθόνη ή τα γρήγορα συμπεράσματα μπορεί να τα γιγαντώσουν. Παρόλα ταύτα αν σε ένα ζευγάρι τα άτομα βιώνουν τραύματα ή ανασφάλειες είναι σημαντικό να τα εντοπίζουν και να τα λύνουν ατομικά, έτσι ώστε να προστατεύεται η σχέση
Πηγές:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0747563223004624
https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/intr-02-2020-0103/full/html