Γράφει η Ιωάννα Τσακαλάκου
Η δημοφιλής εφαρμογή Pinterest, η οποία αποτελεί μια εφαρμογή που επιτρέπει στους χρήστες της να δημιουργούν εικονικούς πίνακες με φωτογραφίες ώστε να παίρνουν έμπνευση μέσω αυτών, βρέθηκε στο στόχαστρο καταγγελιών στην Ευρώπη για μη εξουσιοδοτημένη παρακολούθηση των χρηστών της. Σύμφωνα με την συγκεκριμένη καταγγελία που κατάθεσε η οργάνωση υπεράσπισης των ψηφιακών δικαιωμάτων None of Your Business (noyb) αφορά παραβιάσεις του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) και τη συλλογή και χρήση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών χωρίς την συγκατάθεση τους. Η noyb υπογραμμίζει ότι το Pinterest συλλέγει πληροφορίες με πρόφαση το «έννομο συμφέρον», επιτρέποντας την παρακολούθηση των χρηστών της χωρίς να έχει την ρητή συγκατάθεση τους.
Ειδικότερα, η εν λόγω καταγγελία αναφέρει ότι η συγκεκριμένη πλατφόρμα ενεργοποιεί την παρακολούθηση από προεπιλογή, και παρά τις δυνατότητες για απόρριψη, η διαδικασία εξαίρεσης είναι περίπλοκή και χρονοβόρα για τους χρήστες. Σύμφωνα με το GDPR, οι πλατφόρμες οφείλουν να ζητούν σαφή και διαφανή συγκατάθεση για την παρακολούθηση και συλλογή δεδομένων. Όμως, το Pinterest αξιοποιεί το «έννομο συμφέρον» προκειμένου να πραγματοποιεί συλλογή δεδομένων, ενώ αυτή η πρακτική έχει ήδη αποτύχει νομικά για πλατφόρμες όπως η Meta και το LinkedIn.
Η νομοθεσία GDPR και η σημασία της συγκατάθεσης
GDPR, θεσπισμένος το 2018, απαιτεί από τις επιχειρήσεις να ζητούν ρητά τη συγκατάθεση των πολιτών για την επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και ελέγχου των χρηστών σε αυτές τις πληροφορίες. Κάθε παραβίαση των διατάξεων του GDPR – στην εν λόγω υπόθεση το άρ. 6 παρ.1 και το άρ.15 παρ.1 του GDPR – μπορεί να οδηγήσει σε βαριά πρόστιμα. Έτσι, η εν λόγω υπόθεση αποτελεί άλλη μια σε μια σειρά παραβιάσεων από τεχνολογικές πλατφόρμες που επικαλούνται το «έννομο συμφέρον» για να αποφύγουν το μέτρο της συγκατάθεσης.
Ο αντίκτυπος στην ιδιωτικότητα των χρηστών
Αδιαμφησβήτητα, η εν λόγω καταγγελία υπογραμμίζει ότι η παρακολούθηση και ανάλυση της δραστηριότητας των χρηστών χωρίς την συγκατάθεση τους συνιστά σοβαρή παραβίαση της ιδιωτικότητας, δεδομένου ότι η πλατφόρμα αποκτά πρόσβαση σε δεδομένα περιήγησης, προτιμήσεων και στα προφίλ των χρηστών. Άρα, η συγκεκριμένη πρακτική δημιουργεί επιφυλάξεις για τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες, όπως το Pinterest, χρησιμοποιούν τα δεδομένα των χρηστών για εμπορικούς σκοπούς, στοχεύοντας τους χρήστες με εξατομικευμένες διαφημίσεις και περιεχόμενο.
Το ιστορικό παρόμοιων υποθέσεων στην Ευρώπη
Η noyb, στο παρελθόν, έχει προβεί σε παρόμοιες καταγγελίες κατά μεγάλων πλατφορμών, όπως είναι το Facebook και το LinkedIn, οι οποίες κατέληξαν σε πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ από τις ευρωπαϊκές αρχές. Παράλληλα, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έχει εκδώσει αποφάσεις που ενισχύουν τα δικαιώματα των χρηστών και περιορίζουν την αλόγιστη χρήση προσωπικών δεδομένων για διαφημιστικούς σκοπούς. Ως εκ τούτου, αν και το Pinterest μέχρι πρότινος δεν είχε εμπλακεί σε σχετικές διαμάχες, η εν λόγω καταγγελία ενδέχεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς για μελλοντικές υποθέσεις.
Πιο αναλυτικά, στην περίπτωση του LinkedIn επιβλήθηκε πρόστιμο 310 εκατομμυρίων ευρώ και είχε δοθεί προθεσμία να συμμορφωθούν στα προγράμματα παρακολούθησης διαφημίσεων. Επιπλέον, αποτελεί το έκτο μεγαλύτερο πρόστιμο που έχει επιβληθεί σχετικά με τις ενέργειες του GDPR και βρίσκεται ακριβώς μετά την ποινή που είχε επιβληθεί στην πλατφόρμα TikTok για παραβιάσεις απορρήτου ανηλίκων.
Η απάντηση της πλατφόρμας
Η εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης Pinterest δεν έχει κάνει ακόμη καμία επίσημη δήλωση σχετικά με την εν λόγω καταγγελία. Ωστόσο, εκπρόσωπος της συγκεκριμένης πλατφόρμας ισχυρίζεται ότι οι πρακτικές τους σχετικά με την στοχευμένη διαφήμιση έρχεται σε συμμόρφωση με τους νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το απόρρητο.
Επιπλέον, η πιθανότητα επιβολής προστίμων για την παραβίαση των κανονισμών του GDPR θα μπορούμε να επιφέρει οικονομικό πλήγμα, καθώς και να προκαλέσει πλήγμα στη φήμη της πλατφόρμας, ειδικότερα όσον αναφορά την ευρωπαϊκή αγορά.
Τι σημαίνει αυτό για τους χρήστες;
Ως εκ τούτου, τονίζει την ανάγκη των χρηστών να γνωρίζουν πώς χρησιμοποιούνται τα προσωπικά τους δεδομένα από τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, οι χρήστες καλούνται να επανεξετάσουν τις ρυθμίσεις ιδιωτικότητας και τα cookies στις πλατφόρμες που χρησιμοποιούν, καθώς να επιλέξουν επιλογές που περιορίζουν την παρακολούθηση όσο το δυνατόν περισσότερο.
Οι καινούργιοι κανόνες της ΕΕ και οι προσπάθειες οργανώσεων όπως η noyb συνεχίζουν να ενισχύουν τα δικαιώματα ιδιωτικότητας, δίνοντας στους χρήστες την δυνατότητα για μεγαλύτερο έλεγχο στα προσωπικά τους δεδομένα.
Καταληκτικά συμπεράσματα
Η εν λόγω υπόθεση έρχεται να ρίξει φως στο επίπονο έργο των ρυθμιστικών αρχών στην προσπάθεια τους να επιβάλλουν το GDPR σε πολυεθνικές εταιρείες με σύνθετα συστήματα παρακολούθησης. Συνάμα, η σύγκρουση που προκύπτει μεταξύ των συμφερόντων των εταιρειών και των δικαιωμάτων των χρηστών σχετικά με την ιδιωτικότητα τους δεν φαίνεται ότι είναι ένα φαινόμενο που θα εκλείψει σύντομα, αντίθετα ενδέχεται να φέρει ακόμα πιο αυστηρές ρυθμίσεις. Ενώ, οι τεχνολογικές πλατφόρμες θα συνεχίζουν να βρίσκουν καινούργιους τρόπους για τη συλλογή δεδομένων, η ΕΕ είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα δικαίωμα των πολιτών της για ιδιωτικότητα, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις.
Πηγές:
https://noyb.eu/en/pinterest-pins-users-data-down-without-consent
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.