Γράφει η Αντιγόνη Κολιού
Doomscrolling ή αλλιώς η ακατάπαυστη κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων είναι ένα από τα σύγχρονα φαινόμενα που συνδέονται με τη διαδικτυακή περιήγηση και τη καθημερινή αναζήτηση διαδικτυακών πληροφοριών. Είναι μια ασυνείδητη ή και συνειδητή διαδικασία αγχώδους και εμμονικής περιήγησης, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής. Πρόκειται για μία ανησυχητική συνήθεια αναζήτησης δυσάρεστων ειδήσεων και εθιστικής παρακολούθησης τους με αξιοσημείωτες ψυχολογικές επιπτώσεις. Τα μέσα δικτύωσης συχνά εστιάζουν στην κινδυνολογία και ο «εκπαιδευμένος» αλγόριθμος, διαρκώς επαναλαμβάνει τις ίδιες αρνητικές εικόνες. Στην πραγματικότητα είναι ένα ψυχοκοινωνικό φαινόμενο, οι ρίζες του οποίου εντοπίζονται κυρίως στην επιστήμη της ψυχολογίας. Είναι γεγονός πως η ψυχική υγεία συνδέεται με το διαδίκτυο και τις ειδήσεις που εκλαμβάνουμε από τα μέσα ενημέρωσης. Το κύριο ζήτημα είναι πώς μπορούμε να διαχειριστούμε την προσκόλληση αυτή, να αποφύγουμε εμμονικές τάσεις και να προστατέψουμε την ψυχική μας υγεία.
Αρχικά, υπάρχει μία φυσική τάση του εγκεφάλου να στρέφεται προς το αρνητικό ερέθισμα και αυτό λειτουργεί ως μηχανισμός επιβίωσης.Συνήθως εστιάζει σε δυνητικούς φόβους που απασχολούν τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Αυτό μπορεί να συμβαίνει όταν θεωρούμε ότι μπορούμε να προβλέψουμε πιθανούς κινδύνους μέσω της ενημέρωσης των ειδήσεων. Οι διαδικτυακές ειδήσεις, κυρίως αυτές που αφορούν θέματα υγείας ή επιδημίας και καταστροφικών απειλητικών φαινομένων, ενισχύουν το στρες, το άγχος και τη κατάθλιψη. Όμως οι άνθρωποι προσκολλώνται, καθώς αισθάνονται πως αποκτούν τον έλεγχο μέσω της έγκαιρης ενημέρωσης. Η ατέρμονη και αφιλτράριστη έκθεση στις αρνητικές ειδήσεις, προκαλούν αισθήματα ανασφάλειας και άγχους και ενισχύουν αισθήματα φόβου και αβεβαιότητας. Επίσης το doomscrolling ενισχύει την αίσθηση εξάρτησης.Σε κάθε νέα είδηση ή ερέθισμα, απελευθερώνεται ο νευροδιαβιβαστής της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο που προκαλεί αίσθηση ικανοποίησης και δημιουργεί την ανάγκη για περισσότερες πληροφορίες, κάτι που προσομοιάζει με εθιστική συμπεριφορά. Ακόμη τα διαδικτυακά άρθρα και εικόνες με βίαιο, αρνητικό περιεχόμενο ενεργοποιούν την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες. Αυτό έχει συνέπεια την εγρήγορση και την αυξημένη τάση για αναζήτηση περισσότερων παρόμοιων πληροφοριών.
Από την άλλη, το συγκεκριμένο φαινόμενο έχει και κοινωνικές διαστάσεις. Η σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από αναμφισβήτητη ανασφάλεια λόγω οικονομικών, υγειονομικών, περιβαλλοντικών κρίσεων, γεγονός που έχει επιφέρει υψηλά επίπεδα κοινωνικής φοβίας, έλλειψης ελέγχου και τάσεις καταστροφολογίας. Εικόνες βίας, εγκλήματος και τρομοκρατικών απειλών κυριαρχούν διαρκώς στην οθόνη μας.Έτσι, συνηθίζουμε ολοένα και περισσότερο σε αυτή τη πραγματικότητα και συχνά δημιουργείται ψευδαίσθηση συμμετοχής σε αυτά τα γεγονότα. Η έκθεση σε βίαιες εικόνες, δύναται να επιφέρει συμπτώματα μετατραυματικού στρες, με συχνές αϋπνίες, στρεσογόνες εκδηλώσεις και συναισθηματικές διαταραχές. Στη πραγματικότητα, οι άνθρωποι προσπαθούν να διαχειριστούν αισθήματα θλίψης ή συναισθηματικές διαταραχές, μέσω της απασχόλησης του εγκεφάλου με διαρκείς πληροφορίες.
Εν κατακλείδι, η ενημέρωση και πρόσβαση σε νέες πληροφορίες είναι αναπόφευκτη καθημερινή ανθρώπινη ανάγκη. Το ίδιο ισχύει και για την ανάγκη πρόσβασης στα διαδικτυακά μέσα που αποτελούν τη σύγχρονη πραγματικότητα. Αυτό που πρέπει να ελέγχουμε είναι ο τρόπος πρόσληψης και φιλτραρίσματος των αρνητικών ειδήσεων. Είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουμε τον βαθμό στον οποίο επηρεάζεται ο εγκέφαλος μας στα αρνητικά ερεθίσματα, ώστε να το περιορίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις εθιστικές τάσεις. Η απενεργοποίηση κάποιων ειδοποιήσεων είναι μια λύση για την ελεγχόμενη ενημέρωσή μας. Ο ορισμός συγκεκριμένης ώρας μέσα στην ημέρα για ανάγνωση και περιήγηση ειδήσεων αποτελεί ένα αποτελεσματικό τρόπο για τη διαχείριση του φαινομένου. Όταν βιώνουμε περίοδο έντονου άγχους, είναι σημαντικό να αναζητούμε θετικό περιεχόμενο και να αποφεύγουμε την εστίαση σε αρνητικές πληροφορίες. Αυτό το είδος “αποτοξίνωσης” και η φιλτραρισμένη πρόσβαση θα συμβάλλουν στην καλύτερη διαχείριση του ζητήματος και στην προστασία της ψυχικής μας υγείας.
Πηγές: https://www.nationalgeographic.com/health/article/how-news-affects-your-brain-and-body
https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/doomscrolling-dangers
Εικόνα από : https://news.virginia.edu/content/what-doomscrolling-why-do-we-do-it-and-how-can-we-stop