Ο τύπος και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης χρησιμοποιούν στρατηγικά το Διαδίκτυο για να διατηρήσουν και να ενισχύσουν την επικοινωνιακή δύναμη τους. Μια σημαντική διαφορά στη παραγωγή και διακίνηση της πληροφορίας στα παραδοσιακά ΜΜΕ και στο διαδίκτυο γενικά έγκειται στην ποσότητα της πληροφορίας. Η πληροφορία παράγεται αστραπιαία και γνωστοποιείται ακόμη ταχύτερα, ταυτόχρονα όμως η ορθότητα και η ποιότητα τίθεται υπό αμφισβήτηση. Τα τελευταία χρόνια άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους και αθέμιτες τεχνικές προσέλκυσης της επισκεψιμότητας και αναγνωρισιμότητας. Μια από αυτές τις τεχνικές είναι το λεγόμενο “click bait”.
Η κίτρινη δημοσιογραφία είναι ένα είδος που παρουσιάζει ειδήσεις με εντυπωσιακό τρόπο και αρκετή δόση υπερβολής, με σκοπό να αυξήσουν τις πωλήσεις και το κέρδος οι εργοδότες.
Ο όρος click bait επινοήθηκε για πρώτη φορά το 1999 αλλά ουσιαστικά έγινε γνωστός τη δεκαετία του 2010, μετά από έντονες αντιδράσεις του κοινού. Το click bait είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο μάρκετινγκ, πρόκειται για έναν εντυπωσιακό τίτλο που ενθαρρύνει κάποιον να κάνει κλικ σε έναν σύνδεσμο για ένα άρθρο, μια εικόνα ή ένα βίντεο. Τα γεγονότα δεν παρουσιάζονται αντικειμενικά, οι τίτλοι του click bait συχνά διεγείρουν τα συναισθήματα και την περιέργεια του κοινού. Μόλις κάνετε κλικ, ο ιστότοπος που φιλοξενεί τον σύνδεσμο αποφέρει έσοδα από τις διαφημίσεις αλλά το περιεχόμενο και η ποιότητα είναι συχνά αμφισβητήσιμη και ανακριβής.
Οι χρήστες είναι περίεργοι από τη φύση τους, πέφτουν συχνά θύματα στα δίχτυα αυτής της τακτικής, εξού και το όνομα, το οποίο έχει μεταφραστεί πολλές φορές ως «δόλωμα κλικ» ή «δόλωμα στον κυβερνοχώρο».
Πως λειτουργεί:
Οι επιτήδειοι φτιάχνουν ιστοσελίδες με εντυπωσιακούς τίτλους σε άρθρα ιστοσελίδων ή blogs που δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα, αφού το περιεχόμενο τους είναι διαφορετικό. Αυτός ο παραπλανητικός τρόπος βρίσκει ανταπόκριση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το Twitter.
Ένας από τους πιο δημοφιλείς τύπους περιεχομένου click bait είναι η παραγωγή καταχωρήσεων που συγκεντρώνουν περιεχόμενο από άλλους ιστότοπους για να προσελκύσουν περισσότερους χρήστες σε έναν ιστό.
Κάθε κλικ και προβολή του άρθρου προέλευσης δημιουργεί συνήθως έσοδα από διαφημίσεις για την ανάρτηση. Όσο περισσότερα κλικ λαμβάνει ένα άρθρο, τόσο περισσότερα έσοδα κερδίζει, μερικές φορές το click bait μοιάζει με δόλωμα.
Πώς θα το αναγνωρίσετε:
- Η αναγνώριση δεν είναι πάντοτε εύκολη, είναι αρκετά δύσκολο να διακρίνει κάποιος τη διαφορά μεταξύ δολώματος κλικ και ενός νόμιμου τίτλου. Συνήθως χρησιμοποιούν στα clickbait ένα εντυπωσιακό και σοκαριστικό τίτλο η εικόνα, διακριτικό επίσης χαρακτηριστικό είναι η υπερβολή. Xρησιμοποιούν ασαφείς τίτλους και εικόνες, εκφράσεις όπως σοκ, οργή για να τραβήξουν την προσοχή καθώς και αριθμημένες λίστες (π.χ. 7 tips για μακροζωία). Ο τίτλος ενός μηνύματος δολώματος είναι πιθανόν να περιέχει προσωπικές ή/και κτητικές αντωνυμίες, αρνητικές λέξεις και ερωτηματικές προτάσεις.
- Τα άρθρα Click bait τείνουν να έχουν μήκος μικρότερο από 300 λέξεις και συνήθως δεν περιλαμβάνουν πρωτότυπες ιδέες ή περιεχόμενο. Αντί αυτού, είναι μακρύτερες περιλήψεις ιστοριών ή ενσωματωμένα βίντεο που μπορεί να βρεθούν αλλού και κατά την επιθεώρηση δεν αντιστοιχούν απαραίτητα στον αντίστοιχο τίτλο ή προηγούμενο.
Πολλοί σύνδεσμοι χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό αυτών των στοιχείων για να προσελκύσουν το κοινό.
Το 2014 το Facebook έπειτα από αντιδράσεις του διαδικτυακού κοινού αποφάσισε να λάβει κάποια τεχνικά μέτρα για την μείωση των επιπτώσεων του click bait στο κοινωνικού δίκτυο. Στις αρχές του 2018 η συγκεκριμένη πλατφόρμα επιστράτευσε τη τεχνητή νοημοσύνη για να εντοπίσει αυτές τις αναρτήσεις και στη συνέχεια να τις αφαιρέσει. Όμως πρακτικά αυτή η μορφή εξαπάτησης εξακολουθεί να υπάρχει.
Πηγές:
Ονομάζομαι Κούρεντα Ζωή και είμαι τελειόφοιτη του τμήματος Κοινωνιολογίας με κατεύθυνση εγκληματολογία του Παντείου Πανεπιστημίου. Αυτή τη χρονική περίοδο εκπονώ την πρακτική μου άσκηση στο Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας (CSII), συμμετέχοντας σε δράσεις του Ινστιτούτου και στη συγγραφή άρθρων.