Bullying, Ψυχική υγεία

Tι είναι το εργασιακό bullying- mobbing; Το φαινόμενο είναι πολύ πιο συχνό από όσο νομίζετε!

Aπο την Ουρανία Παπανικολάου,

 

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, ως εργασιακή παρενόχληση ορίζεται «η επαναλαμβανόμενη και αδικαιολόγητη συμπεριφορά προς έναν εργαζόμενο ή ομάδα εργαζομένων που προκαλεί κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά του. Η παρενόχληση ενέχει συχνά το στοιχείο της αθέμιτης χρήσης ή κατάχρησης εξουσίας από την οποία τα θύματα ενδέχεται να αδυνατούν να προστατευτούν».

Το αξιοσημείωτο είναι πως η άσκηση της συγκεκριμένης τακτικής δεν απορρέει από κάποια σύγκρουση συμφερόντων αλλά έχει μοναδικό στόχο την απαξίωση και τον εξευτελισμό του συναδέλφου, έτσι ώστε να αναδειχθεί η εξουσία του θύτη.

Η εργασιακή παρενόχληση μπορεί να έχει είτε λεκτική είτε μη λεκτική μορφή και να περιλαμβάνει βίαιη φυσική ή ψυχολογική συμπεριφορά.

Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να πάρει τις εξής μορφές:

  • Να είναι κάποιος αγενής ή εχθρικός
  • Να φωνάζει ή να βρίζει
  • Να μιλάει υποτιμητικά
  • Να κριτικάρει συνεχώς
  • Να έχει αλαζονική συμπεριφορά
  • Να καταστρέφει αντικείμενα ή προϊόν δουλειάς κάποιου
  • Να διαδίδει φήμες
  • Να περιθωριοποιεί κάποιον
  • Να του επιτίθεται σωματικά

Επιπρόσθετα, η συμπεριφορά αυτή δεν εκδηλώνεται με τυχαίο τρόπο αλλά υπάρχει συστηματικός εκφοβισμός με στόχο την αποδυνάμωση του θύματος και την ικανοποίηση του θύτη.

Πέρα από την επανάληψη, μερικά ακόμη βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι:

  • Η διάρκεια
  • Η κλιμάκωση
  • Η ανισότητα δύναμης μεταξύ θύτη και θύματος
  • Η σκοπιμότητα εκ μέρους του θύτη να βλάψει

Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή, λόγω της ταχύτατης ανάπτυξης της τεχνολογίας, «ανθίζει» και μια άλλη εκδοχή, αυτή του cyber bullying στο χώρο της εργασίας. Δυστυχώς, οι θύτες εκμεταλλεύονται την ανωνυμία που τους προσφέρει η τεχνολογία και ενισχύουν το παιχνίδι της τρομοκρατίας χρησιμοποιώντας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την διόγκωση του φαινομένου, καθώς τα θύματα βρίσκονται εκτεθειμένα σε τέτοιου είδους ενοχλητικές συμπεριφορές ακόμη και ώρες που βρίσκονται εκτός γραφείου. Με την ένταξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο bullying, τα πράγματα βγαίνουν πολλές φορές εκτός ελέγχου.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας, το άγχος που οφείλεται στην εργασία αποτελεί τη νούμερο ένα αιτία ασθένειας των εργαζομένων, επηρεάζοντας πάνω από 40 εκατομμύρια ανθρώπους. Ένα πολύ υψηλό νούμερο που πρέπει να μας θορυβήσει έτσι ώστε να ασχοληθούμε πιο ενεργά με την πρόληψη και την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.

Η ανίχνευση του φαινομένου αποτελεί δύσκολη υπόθεση, καθώς οι θύτες συμπεριφέρονται με τρόπο που δεν αντιβαίνει στους νόμους της κοινωνίας. Έτσι, τα θύματα δυσκολεύονται να πάρουν την απόφαση να καταγγείλουν το φαινόμενο. Συχνά, επιλέγουν την τακτική να εγκαταλείψουν οι ίδιοι την δουλειά τους έτσι ώστε να απομακρυνθούν από το βλαβερό περιβάλλον.

Παρόλα αυτά, οι επιπτώσεις για τα θύματα είναι μεγάλες τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε σωματικό επίπεδο.

Κατ’αρχάς, μία από τις συνηθέστερες επιπτώσεις είναι η πρόκληση συνεχόμενου άγχους στα θύματα με αποτέλεσμα την αδυναμία συγκέντρωσης, την πτώση της αποδοτικότητας και τη μείωση της καλής λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. Ενώ δεν είναι λίγες οι φορές όπου συμπτώματα κατάθλιψης, κρίση πανικού και διαταραχή μετατραυματικού στρες κάνουν την εμφάνισή τους ακόμη και μετά την απομάκρυνση από το εργασιακό αυτό περιβάλλον.

Μερικές συμβουλές που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος που δέχεται τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι οι εξής:

  • Να αντιμετωπίσετε ευθέως τη σύγκρουση. Γνωστοποιείστε στον θύτη άμεσα και με ωραίο τρόπο ότι η συμπεριφορά του είναι ενοχλητική και προσβλητική για εσάς.

 

  • Ξεκαθαρίστε του ότι δεν θα ανεχτείτε τέτοιου είδους συμπεριφορές στο μέλλον και ότι αν δεν διορθωθεί θα πάρετε τα κατάλληλα μέτρα.

 

  • Εάν δεν υπάρχει κάποια βελτίωση στη μεταξύ σας σχέση, μπορείτε να απευθυνθείτε στον υπεύθυνο του προσωπικού για να κάνετε τα παράπονά σας και να ζητήσετε τη βοήθειά του στην επίλυση της σύγκρουσης.

 

  • Παράλληλα, είναι καλό να συγκεντρώσετε όλα τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την επιθετική συμπεριφορά του θύτη απέναντί σας. Για παράδειγμα, να καταγράψετε όλες τις φορές που σας επιτέθηκε με οποιονδήποτε τρόπο και να βρείτε μάρτυρες που ήταν παρόντες σε τέτοιου είδους περιστατικά.

 

  • Εάν ο θύτης είναι το αφεντικό σας θα πρέπει να απευθυνθείτε για βοήθεια σε κάποιο σωματείο ή οργανισμό που ειδικεύεται σε τέτοια ζητήματα.

 

  • Τέλος, αν η κατάσταση έχει βγει εκτός ελέγχου, μπορείτε να κινηθείτε νομικά διασφαλίζοντας την προσωπική σας σωματική και ψυχική υγεία.

 

Καταληκτικά, ο πιο θεμιτός τρόπος είναι η συζήτηση του προβλήματος μεταξύ του θύτη και του θύματος, έτσι ώστε να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση. Από εκεί και πέρα, σε ακραίες περιπτώσεις, καλό θα ήταν να ζητήσετε τη συμβουλή δικηγόρου και ειδικού ψυχικής υγείας για να μπορέστε να διαχειριστείτε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την περίσταση.