Θέτοντας όρια στα smartphones και το Διαδίκτυο

Γράφει η Μαρία-Νεφέλη Σαχίνη

Η ατελείωτη θάλασσα πληροφοριών που διαθέτει το διαδίκτυο και η χρήση των smartphones έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο που επικοινωνούμε, εργαζόμαστε και ψυχαγωγούμαστε. Αλλά η υπερβολική χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες  όπως η εξάρτηση, η απώλεια παραγωγικότητας, η έκθεση σε κινδύνους ασφαλείας, κακή ποιότητα ύπνου, κατάθλιψη, αύξηση του στρες και μειωμένη συγκέντρωση. Ο εθισμός σε αυτές τις τεχνολογίες αναφέρεται στην καταναγκαστική, υπερβολική χρήση και τον εκνευρισμό ή τη δυσθυμική συμπεριφορά που παρουσιάζεται κατά τη στέρησή τους.  

Έρευνες έχουν δείξει ότι ο εθισμός στο διαδίκτυο και των smartphones παρατηρείται ολοένα και συχνότερα τα τελευταία χρόνια λόγω της αυξημένης χρήσης τους. Σύμφωνα με ψυχολόγους και ψυχιάτρους η χρήση τους έχει την ικανότητα να καλύψει ορισμένες ψυχολογικές ανάγκες ενός ατόμου. Μία από αυτές είναι η αποφυγή της καθημερινότητας και του πραγματικού κόσμου και η δημιουργία ενός virtual κόσμου.  Σε ορισμένες πιο έντονες περιπτώσεις ένα άτομο μπορεί να απομονωθεί τόσο πολύ κοινωνικά και να αποτραβηχτεί από όλα, που μπορεί ακόμη και να παραμελήσει την προσωπική του υγιεινή ή ακόμη και τη σίτισή του. Επομένως είναι ζωτικής σημασίας να θέτουμε όρια στη χρήση αυτών των τεχνολογιών, ώστε να μπορούμε να επωφεληθούμε από τις δυνατότητες τους χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο την ευημερία μας.

Η εύρεση ορίων στη χρήση του διαδικτύου και των smartphones είναι σημαντική για τη διατήρηση της σωματικής και ψυχικής υγείας μας, καθώς και για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και των διαπροσωπικών σχέσεων. Για να το πετύχουμε αυτό, μπορούμε να εφαρμόσουμε διάφορες στρατηγικές:

• Ορισμός χρονικών περιορισμών μέσω της χρήσης εφαρμογών όπως το “ScreenTime” σε iOS ή το “Digital Wellbeing” σε Android, που βοηθούν στην παρακολούθηση και τον περιορισμό της χρήσης των συσκευών.
• Καθορισμός συγκεκριμένων χρονικών διαστημάτων για τη χρήση του διαδικτύου και των smartphones, όπως μια ώρα το πρωί και μια ώρα το βράδυ.
• Δημιουργία ζωνών χωρίς τεχνολογία. Μπορούμε να καθορίσουμε χώρους στο σπίτι, όπως η τραπεζαρία ή το υπνοδωμάτιο, όπου η χρήση των smartphonesδεν θα επιτρέπεται.
• Ο προγραμματισμός “διακοπών” από τις συσκευές είναι επίσης μια καλή πρακτική, με εβδομαδιαίες ή μηνιαίες ψηφιακές αποτοξινώσεις.
• Χρήση φυσικών υπενθυμίσεων και αναλογικών μέσων, όπως η αγορά ενός ξυπνητηριού αντί της χρήσης του smartphoneως ξυπνητήρι, ή η διατήρηση ενός αναλογικού σημειωματάριου και ημερολογίου για να μειωθεί η ανάγκη για χρήση του smartphone για υπενθυμίσεις και σημειώσεις.
• Ρύθμιση ειδοποιήσεων, έτσι ώστε να απενεργοποιήσουμε μη απαραίτητες ειδοποιήσεις που αποσπούν την προσοχή μας και να χρησιμοποιούμε την λειτουργία “Don’tDisturb” κατά τις ώρες που θέλουμε να συγκεντρωθούμε ή να ξεκουραστούμε.
• Αναζήτηση εναλλακτικών δραστηριοτήτων. Μπορούμε να ενθαρρύνουμε τον εαυτό μας ή τα παιδιά μας να συμμετέχουν σε εξωτερικές δραστηριότητες στις οποίες δεν χρειάζεται η χρήση του διαδικτύου και των smartphones.

Η θέσπιση ορίων στη χρήση των smartphones και του διαδικτύου είναι απαραίτητη σε μια εποχή που η τεχνολογία κυριαρχεί στην καθημερινότητα μας. Τα όρια βοηθούν στην προαγωγή μιας υγιούς ισορροπίας μεταξύ της ψηφιακής και πραγματικής ζωής, ενισχύοντας την ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων και προωθώντας πιο υγιείς τρόπους διαχείρισης χρόνου. Επίσης ενθαρρύνουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως η κριτική σκέψη και η συγκέντρωση, συμβάλλοντας συνολικά στην ευημερία και την ψυχική ανθεκτικότητα.