Τα VPN ως εργαλείο ασφάλειας και ιδιωτικότητας σε έναν διαδικτυακό κόσμο με διάφανεια

Γράφει η Κατερίνα Παπασμηνασιάν

Σε έναν κόσμο που το ηλεκτρονικό έγκλημα αυξάνεται συνεχώς, το Εικονικό Ιδιωτικό Δίκτυο ή αλλιώς VPN (Virtual Private Network) αποτελεί ένα από τα κυριότερα εργαλεία ασφαλείας για το διαδίκτυο, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να προστατεύσει το διαδικτυακό του απόρρητο, όπου κι αν βρίσκεται. Μόλις μία συσκευή συνδεθεί σε κάποιο δίκτυο, αποκτά μία μοναδική αριθμητική ή αλφαριθμητική διεύθυνση, η οποία ονομάζεται Διεύθυνση Πρωτοκόλλου Ίντερνετ (IP), και εξυπηρετεί την επικοινωνία της εκάστοτε συσκευή με κάποια άλλη.  Ακόμα κι αν ένας χρήστης ταξιδεύει, μέσω της Διεύθυνσης Πρωτοκόλλου Ίντερνετ, είναι πολύ εύκολο για τον καθένα να γνωρίζει που βρίσκεται σε πραγματικό χρόνο. Αντιθέτως, το VPN βοηθάει, ώστε η πραγματική διεύθυνση και η διαδικτυακή δραστηριότητα να αποκρύπτεται.  Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο τι είναι το VPN και ποια τα χαρακτηριστικά του.

Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του VPN και κατά πόσο ένας χρήστης, και πόσο μάλλον κάποιος που δεν είναι εξοικειωμένος με την τεχνολογία χρειάζεται να έχει VPN. Τα προσωπικά δεδομένα ενός χρήστη, όπως για παράδειγμα τα προσωπικά του μηνύματα και η διαδικτυακή του δραστηριότητα,  περνούν από πολλούς διακομιστές (servers) όταν μία συσκευή είναι συνδεδεμένη στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα να μπορούν να προβληθούν από τους παρόχους ίντερνετ, από κρατικές υπηρεσίες ακόμα και από κυβερνοεγκληματίες. Το VPN συμβάλλει ακριβώς σε αυτό. Τα δεδομένα αυτά, αλλά και ακόμα περισσότερα (όπως η πραγματική τοποθεσία ενός χρήστη, το ιστορικό αναζήτησης, οι λήψεις, ακόμα και οι κωδικοί πρόσβασης, που μπορεί κάποιος να έχει αποθηκευμένους σε ιστοσελίδες του διαδικτύου) κρυπτογραφούνται με ειδικούς αλγόριθμους με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προβληθούν από κανέναν άλλο χρήστη.  Επίσης, κάποιος που μπορεί να βρίσκεται στην Ολλανδία για παράδειγμα, μπορεί να θέλει να δει ένα βίντεο που προβάλλεται μόνο στην Κίνα. Με το VPN ο χρήστης μπορεί να ταξιδέψει μέσα από την συσκευή του σε μέρη που δεν είχε ποτέ φανταστεί, αλλάζοντας τη διεύθυνση IP. Με την αλλαγή της διεύθυνσης IP μπορεί πλέον να έχει πρόσβαση στο περιεχόμενο οποιασδήποτε χώρας επιθυμεί.

Παρόλα αυτά υπάρχουν και αρκετά μειονεκτήματα, τα οποία θα πρέπει ένας χρήστης να γνωρίζει πριν προχωρήσει στην αγορά μιας υπηρεσίας VPN. Μεταξύ άλλων, η σύνδεση στο διαδίκτυο θα είναι πιο αργή, εκτός αν αποφασίσει κάποιος να αγοράσει μια premium υπηρεσία, η οποία θα κοστίσει σίγουρα περισσότερο. Και καθώς αναφέρθηκε, το κόστος μπορεί να είναι ένας αποτρεπτικός παράγοντας για κάποιον, ώστε να προχωρήσει στην αγορά και εγκατάσταση VPN.      

Επίσης, ενώ τα VPNs είναι νόμιμα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, σε μερικές χώρες είναι παράνομα ακόμα και απαγορευμένα. Ενώ στην Αμερική, την Αγγλία και ολόκληρη την Ευρώπη η χρήση VPN είναι νόμιμη, άλλες κυβερνήσεις απαγορεύουν την διαδικτυακή ελευθερία, ή απλά προσπαθούν να την ελέγξουν με αποτέλεσμα να την καταπατούν. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Οι κυβερνήσεις αυτές, όπως για παράδειγμα της Κίνας και της Συρίας, συνήθως προσπαθούν με τη λογοκρισία να παραμείνουν στην εξουσία. Για τον λόγο αυτό, απαγορεύουν στους πολίτες να έχουν πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και σε σελίδες με διεθνείς ειδήσεις. Παράλληλα, επιτρέπουν μόνο συγκεκριμένες υπηρεσίες VPN, τις οποίες οι ίδιοι ελέγχουν, με αποτέλεσμα η χρήση του να χάνει τον σκοπό για το οποίο προορίζεται. Για παράδειγμα, η Κίνα επιτρέπει τη χρήση VPN, από παρόχους που η ίδια η χώρα μισθώνει, σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται και εκτός εθνικών συνόρων. Στην περίπτωση της Ρωσίας, το 2017 απαγορεύτηκε η χρήση VPN, ώστε η κυβέρνηση να έχει τον έλεγχο των δεδομένων των πολιτών. Ειδικότερα μετά την έναρξη του πολέμου με την Ουκρανία απαγορεύτηκαν πάνω από 138.000 ιστότοποι, για να περιοριστεί η επιρροή της Δύσης στο λαό της Ρωσίας. Για αντίστοιχους λόγους η Βόρεια Κορέα, η Λευκορωσία, το Ιράν, το Ιράκ, το Πακιστάν αλλά και άλλες κυβερνήσεις απαγορεύουν εντελώς ή απλώς περιορίζουν την χρήση VPN.

Για όλα τα παραπάνω οι γνώμες διαφέρουν σχετικά με το πόσο απαραίτητο μπορεί να είναι το VPN για έναν χρήστη, ειδικά όταν πλέον υπάρχουν πολλά εργαλεία και υπηρεσίες -πολλά από τα οποία είναι και δωρεάν- που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει, ώστε να ασφαλίσει με κάποιον τρόπο το διαδικτυακό του απόρρητο. Το VPN μπορεί να μην κάνει κάποιον αόρατο στο διαδίκτυο, αλλά σίγουρα θα προστατέψει σε έναν βαθμό την ιδιωτικότητά του. Ο χρήστης, όμως, που θα αποφασίσει να χρησιμοποιήσει ένα VPN θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός καθώς αν βρεθεί σε κάποια από τις παραπάνω χώρες, η κυβέρνηση θα τον εντοπίσει εύκολα και η ποινή του θα κυμανθεί από ένα πρόστιμο μέχρι και φυλάκιση. Το σίγουρο είναι ότι τα VPNs φτιάχτηκαν, ώστε ο κόσμος να ζει ελεύθερος ακόμα και στην εικονική πραγματικότητα του διαδικτύου και αυτή η ελευθερία για κάποιους λαούς δεν είναι καθόλου δεδομένη. 

Πηγές:

https://iguru.gr/poies-chores-min-chrisimopoieite-vpn-sas/

https://www.cyberghostvpn.com/en_US/privacyhub/countries-banning-vpn/

https://nordvpn.com/blog/pros-and-cons-of-vpn/