Συμβουλές για γονείς: Κεφάλαιο Σεξουαλική Κακοποίηση

Γράφει η Αποστολία Τσουραπή, φοιτήτρια ψυχολογίας

Με αφορμή μία νέα μαρτυρία που μοιράστηκε η Ολυμπιονίκης της ιστιοπλοΐας Σοφία Μπεκατώρου, βγαίνει πάλι στην επιφάνεια το θέμα της σεξουαλικής κακοποίησης στα παιδιά. Δυστυχώς πρόκειται για ένα ζήτημα που είναι συνεχώς στην επικαιρότητα, γεγονός που θα έπρεπε να μας προβληματίσει.

Η Σοφία Μπεκατώρου, η οποία ξεκίνησε το κίνημα “me too” στη χώρα μας, ανέφερε ένα ακόμα περιστατικό που της συνέβη σε ηλικία 16 ετών. Δράστης ήταν ένας άλλος Ολυμπιονίκης ο οποίος ευτυχώς άκουσε το ”όχι” της και δε προχώρησε σε πιο φριχτές κινήσεις. Ο πατέρας της όταν έμαθε για το περιστατικό δε μπορούσε να πιστέψει ότι κάτι τέτοιο ήταν αληθινό. Έβλεπε την κόρη του σαν παιδί και όχι σαν γυναίκα. Ο Ολυμπιονίκης ωστόσο είχε άλλη άποψη. Ορισμένες φορές οι γονείς αρνούνται να αναγνωρίσουν τη φριχτή πραγματικότητα που υπάρχει γύρω μας. Ακόμα κι αν την αντιλαμβάνονται δε μπορούν να διανοηθούν ότι κάτι τόσο αποτρόπαιο όσο η σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να συμβεί στα παιδιά τους.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να συζητούν με τα παιδιά τους για θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Τα παιδιά χρειάζεται να γνωρίζουν ότι μπορούν να πουν ”όχι” αν αισθανθούν άβολα και ότι το σώμα τους, τους ανήκει. Κανείς δε μπορεί να έχει ”πρόσβαση” σε αυτό χωρίς τη θέλησή τους. Μία σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα σε παιδιά και γονείς θα βοηθήσει τα παιδιά να μιλήσουν στους γονείς τους σε περίπτωση που κάποιος τα παρενοχλήσει σεξουαλικά.

Η σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Δεν είναι λίγες οι φορές που η αναφορά μίας σεξουαλικής παρενόχλησης μπορεί να θεωρηθεί από κάποιους ως υπερβολική, αβάσιμη ή ακόμα και ως παρεξήγηση. Δεν πρέπει τα παιδιά να διστάζουν να αναφέρουν ακόμα και την πιο ”μικρή” κίνηση που έγινε εναντίον τους. Αλλά και οι γονείς με τη σειρά τους να έχουν την αντίληψη και την ψυχραιμία να δουν τα σημάδια, να τα αναγνωρίσουν και συμπεριφερθούν με γνώμονα το καλό του παιδιού τους.

Σημάδια σεξουαλικής κακοποίησης:

• Φέρει σημάδια στο σώμα όπως αιμορραγία και μελανιές
• Επιστρέφει στο σπίτι με σκισμένα ή λερωμένα ρούχα
• Δυσκολεύεται να περπατήσει ή να καθίσει
• Έχει αποκτήσει νέες φοβίες
• Βλέπει συχνά εφιάλτες
• Παρουσιάζει παλινδρόμηση σε παλαιότερες συμπεριφορές όπως η ενούρηση
• Έχει έντονη σεξουαλική συμπεριφορά που δε συνάδει με την ηλικία
• Αντιμετωπίζει προβλήματα στο σχολείο
• Φοβάται οποιαδήποτε σωματική επαφή
• Έχει σημάδια κατάθλιψης ή μετατραυματικού στρες
• Αυτοτραυματίζεται

Τα παιδιά που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση αισθάνονται ντροπή, ρίχνουν το φταίξιμο στον εαυτό τους και φοβούνται να μιλήσουν για αυτό που έγινε. Εκεί έρχεται όμως ο γονέας να ”πάρει” τις τύψεις από το παιδί, να τον εμπιστευτεί και να το βοηθήσει να σταθεί ξανά στα πόδια του.

Τι πρέπει να κάνετε ως γονείς όταν το παιδί σας αναφέρει σεξουαλική κακοποίηση:

• Να διατηρείτε τη ψυχραιμία σας. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να αισθάνεστε θυμό και μίσος για τον δράστη αλλά το καλό του παιδιού είναι αυτό που έχει προτεραιότητα.
• Ακούστε με προσοχή το παιδί σας. Μην προσπαθήσετε να διαψεύσετε κάτι απ’ όσα λέει.
• Κρατήστε μία τρυφερή στάση. Το παιδί είναι ευάλωτο και χρειάζεται αγάπη.
• Ρωτήστε το παιδί πώς νιώθει και τι χρειάζεται από εσάς. Βοηθήστε το να εκφράσει τα συναισθήματά του, χωρίς ωστόσο να το πιέσετε.
• Αποφύγετε να του συμπεριφέρεστε διαφορετικά λες και το τραυματικό αυτό γεγονός είναι κάτι που πλέον το καθορίζει.
• Αν το παιδί αναφέρει ένα περιστατικό που έγινε στο παρελθόν σε καμία περίπτωση μη ρωτήσετε ”γιατί μου το λες τώρα;”. Το να μοιραστείς κάτι τόσο τραυματικό είναι μία υπόθεση προσωπική. Κάποιοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο να το συνειδητοποιήσουν και να το συζητήσουν.
• Εξηγείστε στο παιδί ότι είναι απαραίτητο να απευθυνθείτε στις Αρχές. Είναι καθήκον όλων μας να καταγγέλλουμε τέτοιες πράξεις.
• Ευχαριστήστε το παιδί σας για την εμπιστοσύνη που σας έδειξε.
• Ελέγξτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Μη δείξετε το μίσος που νιώθετε μπροστά στο παιδί. Μπορεί να αισθανθεί ενοχές που σας μίλησε και σας αναστάτωσε και να κλειστεί στον εαυτό του.
• Απευθυνθείτε σε ψυχολόγο αν αισθάνεστε ότι δε μπορείτε να διαχειριστείτε τη κατάσταση. Ζητήστε συμβουλές για το πώς να μιλήσετε στο παιδί σας. Εκφράστε τους προβληματισμούς σας και μιλήστε για τα δικά σας συναισθήματα.