Στρες | Ο σιωπηλός εχθρός της εποχής μας

Πότε ήταν η τελευταία φορά που νιώσατε στρες; Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βιώνουν τις αρνητικές συνέπειες του στρες: ταχυπαλμίες, πονοκέφαλοι, αύξηση αρτηριακής πίεσης, ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων, brain fog και πολλά άλλα. Ωστόσο, το στρες δεν είναι πάντα αρνητικό. Υπάρχει και θετικό stress το οποίο μας κινητοποιεί να δράσουμε για να επιτύχουμε τους στόχους μας και να ολοκληρώσουμε έργα στην καθημερινότητά μας.

Η πηγή του στρες αρχικά, βρίσκεται στο “fight or flight response”, δηλαδή στην αντίδραση πάλης ή φυγής. Πρόκειται για ένα ένστικτο που βοήθησε τον άνθρωπο εξελικτικά να επιβιώσει, κινητοποιώντας αντιδράσεις πάλης ή φυγής όταν αντιμετωπίζει κάποιον κίνδυνο. Για τους πρωτόγονους ανθρώπους ο κίνδυνος αυτός ήταν απτός. Μπορεί να ήταν κάποιο άγριο ζώο από το οποίο κινδύνευε η ζωή τους. Στη σύγχρονη εποχή, αυτός ο κίνδυνος είναι τις περισσότερες φορές μη υλικός και να έχει τη μορφή υπερβολικών υποχρεώσεων, τις οποίες το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί.

Η εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης του stress είναι πολύ σημαντική για να το θέσετε υπό έλεγχο και να μην βιώσετε τις αρνητικές του συνέπειες. Αρχικά, όπως και σε κάθε ζήτημα υγείας, ψυχικής και σωματικής είναι πολύ σημαντική η ισορροπημένη διατροφή, η άσκηση και ο ύπνος. Αυτά τα τρία αποτελούν το θεμέλιο για να νιώθουμε υγιείς και ισορροπημένοι. Πέρα από αυτό, μία χρήσιμη συνήθεια είναι να γράφετε τις σκέψεις σας και ό,τι σας απασχολεί στο τέλος της ημέρας. Μπορείτε επίσης να γράψετε μερικά πράγματα σε κάθε μέρα για τα οποία νιώθετε ευγνωμοσύνη για να σας βοηθήσει να εστιάσετε περισσότερο στη θετική πλευρά των πραγμάτων.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η σωστή διαχείριση του χρόνου σας. Προγραμματίστε τις καθημερινές σας υποχρεώσεις σε σειρά προτεραιότητας και φροντίστε να υπάρχει όσο γίνεται χρόνος για ξεκούραση και ψυχαγωγία. Επίσης, αν νιώθετε υπερβολικά φορτωμένος/η μάθετε να λέτε «όχι». Μπορεί να θέλετε να τα προλάβετε όλα, αλλά κάποιες φορές θα πρέπει να βάζουμε όρια για να προστατεύσουμε την ψυχική και σωματική μας υγεία.

Μιλήστε για ό,τι σας απασχολεί με τους κοντινούς σας ανθρώπους. Πολλές φορές αυτό που χρειαζόμαστε πραγματικά είναι κάποιον να μας ακούσει και να μας συμπαρασταθεί. Η φιλία, η αγάπη και η συντροφικότητα μπορούν σίγουρα να βοηθήσουν να νιώσετε κατανόηση και ανακούφιση. Επίσης, μπορείτε πάντα να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας αν νιώθετε ότι το χρειάζεστε ή αν δεν μπορείτε να το διαχειριστείτε μόνος-η σας. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να αναζητάμε βοήθεια όταν νιώθουμε ότι χρειάζεται. Αποτελεί δείκτη αυτογνωσίας και επιθυμίας για αυτοβοήθεια και αυτοβελτίωση.

Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει ο ρόλος που παίζει η κοινότητα στη διαχείριση του στρες. Δεν είναι τυχαίο ότι το στρες είναι ένα πρόβλημα που παρατηρείται ως επί το πλείστον σε Δυτικές κοινωνίες. Ο δυτικός τρόπος ζωής εστιάζει στην ατομικότητα και στην αυτοπραγμάτωση του ατόμου ως ύψιστο αγαθό. Στα μεγάλα αστικά κέντρα οι άνθρωποι βιώνουν συχνά απομόνωση και αποξένωση, αφού δεν έχουν αναπτύξει διαπροσωπικές σχέσεις εντός της κοινότητας. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για κατάθλιψη, έλλειψη αυτοπεποίθησης και οδηγεί σε αυξημένο stress.

Εν αντιθέσει, το ιδανικό που πρεσβεύουν οι μη δυτικές κοινωνίες είναι πολλές φορές η συλλογικότητα, όπου το καλό του συνόλου ή της κοινότητας είναι το πλέον σημαντικό. Σε αυτές τις κοινωνίες, όπου υπερισχύει το καλό του συνόλου οι σχέσεις των ανθρώπων είναι πιο στενές, υποστηρίζουν και βοηθούν ο ένας τον άλλο και δουλεύουν προς την επίτευξη ενός κοινού σκοπού. Η ύπαρξη ενός υποστηρικτικού πλέγματος στην κοινότητα είναι βοηθητική για τους ανθρώπους καθώς δεν αισθάνονται μόνοι τους, αλλά έχουν τους συνανθρώπους τους στους οποίους μπορούν να στηριχθούν και να ζητήσουν βοήθεια. Για αυτούς τους λόγους τα επίπεδα του stress είναι σημαντικά χαμηλότερα σε τέτοιες κοινωνίες.

Λαμβάνοντας το παράδειγμα τέτοιων κοινωνιών θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε κάποιες δράσεις που ενισχύουν το αίσθημα της κοινότητας και στη δική μας κοινωνία. Παρέχοντας βοήθεια σε κάποιον που το χρειάζεται, όχι μόνο κάνουμε κάτι καλό για αυτό το άτομα, αλλά αποκτούμε και μία πιο θετική προσέγγιση στην αντιμετώπιση των δικών μας προβλημάτων. Μία άλλη εναλλακτική είναι ο εθελοντισμός σε κάποια ομάδα του ενδιαφέροντός σας. Δουλεύοντας με ανθρώπους που έχουν όμοιες ιδέες προς την επίτευξη ενός κοινού σκοπού μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη στην υγεία μας και φυσικά στη μείωση του stress.

Χρήσιμες συμβουλές

• Προσπαθήστε να αφιερώσετε λίγο χρόνο το πρωί για να πάρετε ένα καλό πρωινό. Με αυτό τον τρόπο θα έχετε περισσότερη ενέργεια μέσα στη μέρα.
• Φροντίστε να είστε επαρκώς ενυδατωμένοι. Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται κατά 70% από νερό! Πίνετε επαρκή ποσότητα μέσα στην ημέρα.
• Βάλτε στο πρόγραμμά σας κάποια μορφή άσκησης 2-3 φορές την εβδομάδα. Αν δεν θέλετε να πάτε στο γυμναστήριο μπορείτε να πάτε για περπάτημα 20-30 λεπτά, να κάνετε yogaή διαλογισμό.
• Κοιμηθείτε 7-9 ώρες ή όσο το δυνατόν περισσότερο κάθε βράδυ. Μείνετε μακριά από τις ηλεκτρονικές συσκευές τουλάχιστον 1 ώρα πριν τον ύπνο, καθώς μπορούν να οδηγήσουν σε υπερδιέγερση.
• Γράψτε τις σκέψεις σας ή κρατήστε ημερολόγιο. Θα σας βοηθήσει να δείτε τις σκέψεις σας από μία απόσταση και να διαχειριστείτε καλύτερα το στρες.
• Προγραμματίστε τη μέρα σας, ώστε να έχετε χρόνο για ξεκούραση και ψυχαγωγία και μάθετε να λέτε όχι αν είστε υπερβολικά πιεσμένοι.
• Μοιραστείτε ό,τι σας απασχολεί με τους φίλους και τους οικείους σας.
• Απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας αν το επιθυμείτε ή αν νιώθετε ότι η κατάσταση βρίσκεται πέρα από τον έλεγχό σας και έχετε παθολογικά συμπτώματα όπως αϋπνία, απώλεια όρεξης, κρίσεις πανικού.
• Βοηθήστε κάποιον που θα αναζητήσει τη βοήθειά σας ή δουλέψτε εθελοντικά σε κάποια ομάδα του ενδιαφέροντός σας. Υπάρχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία όταν προσφέρουμε και δουλεύουμε από κοινού για την επίτευξη ενός σημαντικού σκοπού.