Διαδικτυακές απειλές, Διαδίκτυο

Stalking και cyberstalking

Γράφει η Λαμπρινή Ντουντούμη, επί πτυχίω MSc Investigative Psychology στο Πανεπιστήμιο του Χάντερσφιλντ

Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος κοινός ορισμός για το stalking στη διεθνή βιβλιογραφία. Ουσιαστικά πρόκειται για την κακόβουλη παρακολούθηση που στις μέρες μας έχει επεκταθεί και στον διαδικτυακό χώρο.

Στην Ελλάδα ορίζεται από το νόμο στο άρθρο 333 του Ποινικού Κώδικα ως εξής:

  • Όποιος προκαλεί σε άλλον τρόμο ή ανησυχία απειλώντας αυτόν με βία ή άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Με την ποινή του προηγούμενου εδαφίου τιμωρείται και όποιος, χωρίς απειλή βίας ή άλλης παράνομης πράξης, προκαλεί σε άλλον τρόμο ή ανησυχία με την επίμονη καταδίωξη ή παρακολούθησή του, όπως ιδίως με την επιδίωξη διαρκούς επαφής με τη χρήση τηλεπικοινωνιακού ή ηλεκτρονικού μέσου ή με επανειλημμένες επισκέψεις στο οικογενειακό, κοινωνικό ή εργασιακό περιβάλλον αυτού, παρά την εκφρασμένη αντίθετη βούλησή του.

Οι δράστες έχουν εμμονή με τα θύματά τους και παρακολουθούν κάθε τους κίνηση. Εισβάλλουν στις ζωές των θυμάτων τους προκαλώντας φόβο και συνεχή ανησυχία. Ενώ, μερικές φορές απειλούν ότι θα βλάψουν ακόμη και φίλους ή μέλη της οικογένειας του θύματος. Ακόμη, οι συμπεριφορές stalking είναι τα επανειλημμένα μηνύματα ή τηλεφωνήματα, τα σημειώματα στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στη δουλειά, δώρα, απειλές, ακόμη και η εκδικητική πορνογραφία. Άλλες συμπεριφορές είναι η καταστροφή ή κλοπή προσωπικής περιουσίας, εισβολή στο σπίτι του θύματος, παράβαση περιοριστικών μέτρων. Επιπλέον, όταν το stalking παίρνει τη μορφή cyberstalking, εκδηλώνεται μέσα από συνεχή emails, αιτήματα φιλίας από ψεύτικους λογαριασμούς και άλλες παρόμοιες συμπεριφορές.

Οι συνέπειες στα θύματα ποικίλλουν, τα θύματα συχνά νιώθουν ντροπή, ενοχές, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλεια, κρίσεις πανικού, θυμός, απομόνωση, κατάθλιψη, φοβίες, μετατραυματικό στρες κ.ο.κ. Η λίστα με τις συνέπειες συνεχίζεται για πολύ καθώς είναι ένα έγκλημα που επηρεάζει κατά πολύ τη ζωή και τον προσωπικό χώρο του θύματος δημιουργώντας ακόμα και προβλήματα εμπιστοσύνης.

Ο δράστης είναι συνήθως άνεργος άνδρας, ιστορικό με ψυχιατρικά προβλήματα και χρήση ουσιών. Συνήθως οι δράστες έχουν υψηλότερη νοημοσύνη από άλλους κοινούς εγκληματίες, κατά τη διάρκεια της διάπραξης του εγκλήματος δεν είναι σε κάποια σχέση αλλά έχουν γενικότερα και κακή εμπειρία σε ερωτικές σχέσεις. Από την άλλη μεριά, τα θύματα είναι κατά κύριο λόγο γυναίκες και χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες με βάση τη σχέση τους με το δράστη:

  1. Πρώην ερωτικοί παρτενέρ
  2. Παλιοί γνωστοί
  3. Άγνωστοι

Τέλος, η τυπολογία των δραστών αποκαλύπτει, σύμφωνα με την έρευνα των Κάντερ και Ιωάννου, ότι οι δράστες υποκινούνται από τέσσερα κίνητρα: τη σεξουαλικότητα, την οικειότητα, την κτήση, και το θυμό.

Πηγές:https://www.crimetimes.gr/%CF%84%CE%BF-stalking-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CE%AF-%CF%80%CE%BB%CE%AD%CE%BF%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CF%80%CE%BF/

https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/n-4619-2019/arthro-333-poinikos-kodikas-nomos-4619-2019-apeili

https://www.tripwire.com/state-of-security/security-awareness/what-cyberstalking-prevent/

https://link-springer-com.libaccess.hud.ac.uk/article/10.2333/bhmk.31.113