Είχες ποτέ την αίσθηση ότι κάποιος σε κατασκοπεύει μέσω του κινητού ή του υπολογιστή σου; Είναι γεγονός ότι αν έχει εισβάλει σε κάποια από τις συσκευές σου ένα λογισμικό “Spyware”, τότε όντως σε παρακολουθούν.
Το “Spyware” είναι ένα είδος κακόβουλου λογισμικού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της δραστηριότητας του χρήστη μέσω των ψηφιακών του συσκευών. Το περίεργο με το συγκεκριμένο λογισμικό είναι ότι κάποιες χρήσεις του είναι νόμιμες και τις συναντάμε πολύ συχνά στην καθημερινότητά μας. Κάποιες από αυτές αφορούν το σύστημα παρακολούθησης των υπολογιστών μιας εταιρείας για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των ευαίσθητων δεδομένων της, το σύστημα του γονικού ελέγχου και κυρίως τα Cookies για την προσαρμοσμένη στον χρήστη περιήγηση και τις στοχευμένες διαφημίσεις.
Όσον αφορά την κακόβουλη χρήση του λογισμικού, αυτή γίνεται από hackers, οι οποίοι παρακολουθούν την ηλεκτρονική δραστηριότητα των θυμάτων τους, με σκοπό το οικονομικό κέρδος. Οι πιο συνηθισμένες χρήσεις είναι η παρακολούθηση και καταγραφή των τραπεζικών στοιχείων του θύματος, ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στο λογαριασμό του, η υποκλοπή κωδικών, στοιχείων σύνδεσης και επαφών, η καταγραφή της διαδικτυακής δραστηριότητας, με στόχο τις πιο εξατομικευμένες διαφημίσεις και πολύ συχνά η καταγραφή μηνυμάτων και κλήσεων, ο έλεγχος της κάμερας της εκάστοτε συσκευής και η πρόσβαση στο αρχείο φωτογραφιών και βίντεο του χρήστη.
Πώς γίνεται όμως η εγκατάσταση τέτοιου λογισμικού στις συσκευές μας; Αρχικά, ο πιο απλός τρόπος είναι η εγκατάσταση προγραμμάτων και εφαρμογών, μαζί με τα οποία εγκαθίσταται παράλληλα κρυμμένο το “Spyware”. Επίσης, συχνά συμβαίνει μέσω της επίσκεψης σε ιστοσελίδες ή μέσω κλικ σε αναδυόμενα παράθυρα και διαφημίσεις και μέσω e-mail από άγνωστους αποστολείς.
Συνήθως είναι δύσκολο να εντοπίσουμε το κακόβουλο λογισμικό στον υπολογιστή ή το κινητό μας, καθώς είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να μην ανιχνεύεται εύκολα. Υπάρχουν όμως κάποιες ενδείξεις που φανερώνουν ότι οι συσκευές μας έχουν “μολυνθεί” από το “Spyware”. Αρχικά, πρέπει να μας ανησυχήσει αν η ταχύτητα του υπολογιστή είναι πολύ πιο αργή από το συνηθισμένο και η αυξημένη χρήση δεδομένων στο κινητό αντίστοιχα. Επίσης, πρέπει να παρατηρήσουμε αν τελειώνει ασυνήθιστα γρήγορα η μπαταρία. Κάποια άλλα σημάδια είναι η ανάδυση πάρα πολλών διαφημίσεων, οι αυξημένες αυτόματες ανακατευθύνσεις σε άλλες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο και η απότομη αύξηση της χρήσης της CPU.
Διακρίνονται κάποιοι ενδεικτικοί τρόποι προστασίας από το συγκεκριμένο λογισμικό. Καταρχάς, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούμε ένα ασφαλές και αξιόπιστο antivirus. Επίσης, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και επιφυλακτικοί με τα αναδυόμενα παράθυρα και τις διαφημίσεις. Αν θέλουμε οπωσδήποτε να τσεκάρουμε ένα προϊόν διαφήμισης μπαίνουμε από μόνοι μας απευθείας στην επίσημη ιστοσελίδα της εταιρίας. Σε καμία περίπτωση δεν ανοίγουμε συνημμένα ή συνδέσμους που έρχονται στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ακόμη κι αν είναι από κάποιον γνωστό αποστολέα, αν δεν βεβαιωθούμε ότι προέρχεται όντως από αυτόν. Καλό θα ήταν πριν κατεβάσουμε οποιοδήποτε πρόγραμμα ή εφαρμογή, να ελέγχουμε τις αξιολογήσεις, για να διαπιστώσουμε αν είναι ασφαλή…
Τι κάνουμε όμως σε περίπτωση που διαπιστώσουμε ότι η συσκευή μας έχει προσβληθεί όντως από ένα τέτοιο λογισμικό; Αρχικά, πρέπει να αποσυνδέσουμε τον υπολογιστή μας από το Internet, να ελέγξουμε την λίστα προγραμμάτων μήπως υπάρχει κάποιο ανεπιθύμητο λογισμικό εγκατεστημένο ώστε να το απεγκαταστήσουμε και στη συνέχεια κάνουμε επανεκκίνηση του συστήματος. Αν αυτό δεν λειτουργήσει, κάνουμε έναν έλεγχο του συστήματος χρησιμοποιώντας ένα αξιόπιστο antivirus, το οποίο μπορεί να εντοπίσει το κακόβουλο λογισμικό και να το εξαφανίσει. Τον ίδιο έλεγχο μπορούμε να κάνουμε και στο κινητό μας, ενώ μια άλλη λύση είναι να επιλέξουμε επαναφορά των εργοστασιακών ρυθμίσεων, αφού πρώτα κάνουμε back up τα αρχεία μας.
Πηγές:
Ονομάζομαι Αντιγόνη Καμπέρη, είμαι τελειόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχω παρακολουθήσει πολλά σεμινάρια και ημερίδες σχετικά με τον τομέα της Ψυχολογίας. Αυτό το διάστημα συνεργάζομαι με το Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας – CSI Institute στα πλαίσια της πρακτικής μου άσκησης, κατά την οποία ασχολούμαι με την αρθρογραφία και συμμετέχω σε διάφορα projects και δράσεις του Ινστιτούτου.