Γράφει η Ειρήνη Γκαρίκου, Δικηγόρος Αθηνών
Στην σύγχρονη εποχή, υπάρχει έντονη έξαρση φαινομένων εγκληματικότητας , με ειδικότερη την έξαρση των εγκλημάτων των σωματικών βλαβών στις διάφορες μορφές τους. Τα άρθρα 308 και επόμενα του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ) πραγματεύονται το ουσιώδες και φλέγον πρόβλημα της εποχής μας , αυτό των σωματικών βλαβών. Πλέον συγκεκριμένα, η σωματική βλάβη είναι το έγκλημα κατά της σωματικής ακεραιότητας και της υγείας , δηλαδή ο ενεργών την παράνομη αυτή πράξη αποβλέπει σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα , αυτό της βλάβης της υγείας και της κάκωσης του σώματος του παθόντος και διακρίνεται σε 4 διακριτά είδη : α) την απλή σωματική βλάβη (308 ΠΚ) , β) την επικίνδυνη σωματική βλάβη (309 ΠΚ) , γ) την βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη (310 ΠΚ) και δ) την θανατηφόρα σωματική βλάβη (311 ΠΚ). Υπάρχει και πέμπτο είδος σωματικής βλάβης , η σωματική βλάβη εξ αμελείας , η οποία ορίζεται στο 314 του ΠΚ.
Αναλυτικότερα, η απλή σωματική βλάβη (308 παρ. 1 ΠΚ) για να στοιχειοθετηθεί απαιτεί την ύπαρξη δόλου, δηλαδή ο ενεργών την παράνομη πράξη να σκοπεύει να προξενήσει κακό στον παθόντα. Ωστόσο, απλή σωματική βλάβη μπορεί να τελεσθεί και δια παραλείψεως, δηλαδή ο υπαίτιος δεν ενεργεί αποτρεπτικά ενώ θα έπρεπε. Έτσι, το ποινικό μας σύστημα ορίζει ότι όποιος διενεργεί τέτοιου είδους έγκλημα τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή ενώ σε περίπτωση που η βλάβη ή η κάκωση , η οποία προκλήθηκε, ήταν εντελώς ελαφρά, η ποινή του υπαιτίου θα είναι η παροχή κοινωφελούς εργασίας . Ωστόσο, η ποινική δίωξη θα διενεργηθεί με την διαδικασία της έγκλησης, δηλαδή ο ενεργών την παράνομη πράξη διώκεται μόνο όταν τον καταγγείλει ο παθών. Αν δεν γίνει καταγγελία από τον ίδιο τον παθόντα, δεν μπορεί να ασκηθεί ποινική δίωξη. Στην παράγραφο 4 του ιδίου άρθρου, ορίζεται ότι ο υπαίτιος της παράνομης πράξης απαλλάσσεται από κάθε ποινή και ευθύνη, αν παρασύρθηκε από δικαιολογημένη αγανάκτηση και η πράξη του επήλθε αμέσως μετά από προηγούμενη παράνομη πράξη που τέλεσε ο παθών , είτε εναντίον του, είτε εναντίον άλλου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα προς κατανόηση έχουμε όταν ο Β χτυπά ένα αδέσποτο και ανυπεράσπιστο σκυλί στο δρόμο και ο Γ , αντικρύζοντας το περιστατικό , χτυπάει τον Β και τον τραυματίζει.
Όσον αφορά την επικίνδυνη σωματική βλάβη (309 ΠΚ) , αυτή είναι η απλή σωματική βλάβη που έγινε με επικίνδυνο δυνητικά τρόπο και προκάλεσε κάποιο σημαντικό και σοβαρό πρόβλημα υγείας ή κίνδυνο ζωής στον παθόντα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα εξής : γροθιά στο μάτι ή γροθιά στο κεφάλι, γρονθοκοπήματα στο πρόσωπο, χτυπήματα με κάποιο αιχμηρό αντικείμενο κλπ. Επομένως, όποιος διαπράξει τέτοιας μορφής έγκλημα, τιμωρείται με φυλάκιση έως τριών ετών, ή του επιβάλλεται χρηματική ποινή. Απαραίτητη προϋπόθεση για να στοιχειοθετηθεί το έγκλημα του άρθρου 309 ΠΚ είναι και η ύπαρξη δόλου, δηλαδή η πρόθεση του δράστη.
Εξάλλου, σε περίπτωση που ο υπαίτιος δράστης προκάλεσε σε άλλον βαριά σωματική βλάβη, δηλαδή κίνδυνο ζωής, ή βαριά και μακροχρόνια αρρώστια, ή βαρύ ακρωτηριασμό, ή αν εμποδίστηκε να χρησιμοποιεί το σώμα ή το μυαλό του για μεγάλο χρονικό διάστημα, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. Αν , ωστόσο, ο δράστης επεδίωκε την πρόκληση της άνω βαριάς σωματικής βλάβης με πρόθεση και δόλο, τότε τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη (310 ΠΚ) .
Επίσης, σχετικά με την θανατηφόρα σωματική βλάβη (311 ΠΚ) , η παράγραφος 1 του προαναφερθέντος άρθρου κάνει λόγο για μια πράξη μη σκοπούμενη ως προς το αποτέλεσμα από τον υπαίτιο δράστη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για κατανόηση: ο Α χτυπάει τον Β με γροθιά , αλλά ο Β πέφτει , χτυπάει το κεφάλι του και πεθαίνει. Δεν επιδιώκει δηλαδή ο Α το επελθόν αποτέλεσμα, αυτό του θανάτου. Σε αυτή την περίπτωση ο υπαίτιος θα τιμωρηθεί με κάθειρξη έως δέκα έτη. Εντούτοις, όταν η θανατηφόρος βλάβη είναι εμφανής και σκοπούμενη , επιδιώκει δηλαδή ο δράστης το επελθόν αποτέλεσμα, θα τιμωρηθεί με κάθειρξη (άρθρο 311 παρ. 2 ΠΚ).
Εν τέλει, ως τελευταίο είδος σωματικής βλάβης προς έρευνα και ανάλυση , αποτελεί η σωματική βλάβη εξ αμελείας. Το 314 ΠΚ κάνει λόγο για την προαναφερθείσα σωματική βλάβη ανεξαρτήτως βαρύτητας κάκωσης του σώματος ή της υγείας. Εκτός από δόλο , τελείται και δια παραλείψεως. Ωστόσο, διώκεται κατ΄έγκληση , δηλαδή απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η καταγγελία του παθόντος, η οποία καταγγελία πρέπει να γίνει σε προθεσμία τριών μηνών από το συμβάν. Δεν μπορεί δηλαδή να ασκηθεί αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο η ποινική δίωξη. Άξια αναφοράς είναι η διευκρίνιση στην παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου σχετικά με την επαγγελματική ιδιότητα του δράστη. Πλέον συγκεκριμένα, αν ο δράστης λόγω του επαγγέλματός του οφείλει να επιδεικνύει ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή και δεν ενεργεί όπως οφείλει, η ποινική δίωξη ασκείται αυτεπάγγελτα , δηλαδή δεν απαιτείται καταγγελία από τον παθόντα, δηλαδή έγκληση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι γιατροί , οι επαγγελματίες οδηγοί , όσοι οδηγοί βιοπορίζονται από την οδήγηση , όπως οδηγοί ταξί, λεωφορείου, μεταφορείς κλπ.
Συμπερασματικά, οι διάφορες μορφές προκαλούμενων σωματικών βλαβών , που αποτελούν στοιχεία της νοσηρής και καταπιεσμένης καθημερινότητας μας , διαβαθμίζονται αναλόγως της ποινικής τους απαξίας και της έντασης των προκαλούμενων συνεπειών , προβλέπονται δε και τιμωρούνται αναλόγως της βαρύτητάς τους από το Ποινικό μας Σύστημα.
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.