Social media και συναισθήματα: Η επιρροή των κοινωνικών δικτύων στις διαπροσωπικές σχέσεις

Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί, πως θα ήταν οι διαπροσωπικές μας σχέσεις (οικογενειακές, φιλικές, ερωτικές κ.ά.), και γενικότερα η καθημερινότητά μας, χωρίς την ύπαρξη των κοινωνικών δικτύων (Facebook, Instagram κλπ). Αποτελεί γεγονός, πως η χρήση των social media, έχει διευκολύνει τις εικονικές και δια ζώσης επαφές, σε πολλά επίπεδα (άμεσες απαντήσεις μηνυμάτων, εύκολες προσεγγίσεις μέσω των λογαριασμών και των φωτογραφιών που συνοδεύονται, ορισμός σημείων συνάντησης, αύξηση του συναισθηματικού δεσίματος σε παρέες και ερωτικές σχέσεις), ενώ παράλληλα έχουν ψυχαγωγικό ρόλο με την μορφή βίντεο, μουσικής, μαγειρικής, αθλητισμού κλπ. Παρόλα αυτά, δεν είναι λίγες οι φορές, που αυτή η κατάσταση, η κατάσταση της ατομικής ενασχόλησης μπροστά από μια οθόνη κινητού, υπολογιστή κ.ά., έχει επιφέρει και ανεπιθύμητα αποτελέσματα στον συναισθηματικό κόσμο των ατόμων και επομένως στις διαπροσωπικές σχέσεις του καθενός.

Είναι δύσκολο να οριστεί με ακρίβεια η έννοια του συναισθήματος, ωστόσο πρέπει να ειπωθεί πως αποτελεί και κοινωνική κατασκευή, καθώς ό,τι βιώνουμε καθημερινά φυσικά το βιώνουμε και ατομικά, ωστόσο προκειμένου να “ενεργοποιηθεί” οποιοδήποτε συναίσθημα, χρειάζεται η αλληλεπίδραση με ένα ή και περισσότερα άτομα που ερχόμαστε σε επαφή. Η χαρά, η θλίψη, ο θυμός, ο πόνος, η ευχαρίστηση, η συμπάθεια κ.ά. είναι μερικά από τα συναισθήματα που εκφράζονται συνήθως με κοινό τρόπο σε όλους τους ανθρώπους.

Πώς λοιπόν ενδέχεται να επηρεαστούν τα συναισθήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις μέσα από τα social media;

Ενδεικτικά,

• Σε οικογενειακό επίπεδο

Εάν κάποιο μέλος της οικογένειας “σερφάρει” χωρίς μέτρο στα social media για πολλές ώρες, σε κάθε οικογενειακή μάζωξη, προτιμώντας να συνομιλεί με τους φίλους του, τα υπόλοιπα μέλη εκτός από ανησυχία για εθιστική προδιάθεση, θα αισθανθούν πως χάνει ένα από τα βασικά συστατικά μιας υγιούς σχέσης, που είναι ο διάλογος, η επικοινωνία. Οι συζητήσεις που γίνονται καθίστανται τυπικές, με αποτέλεσμα να έρχεται η απομόνωση και η αποξένωση στα μέλη της οικογένειας, γεγονός που δημιουργεί θλιβερό και άστατο κλίμα.

• Σε φιλικό επίπεδο

Υπάρχουν περιπτώσεις σε αυτό το επίπεδο, όπου άτομα συνομιλούν τόσο συχνά που τη στιγμή που βρίσκονται από κοντά αισθάνονται βαρετά και αδιάφορα και δεν συζητάνε ποιοτικά με τον άνθρωπο που έχουν απέναντί τους, έχοντας συνηθίσει στον εικονικό τρόπο επικοινωνίας. Επιπλέον, δεν είναι λίγα τα περιστατικά, όπου άτομα αισθάνονται απομονωμένα και απογοητευμένα εάν δεν “ακολουθούν” την υπόλοιπη παρέα σε αυτά που ανεβάζουν ή σχολιάζουν ή και ακόμα σε δραστηριότητες που δεν τους αντιπροσωπεύουν, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται και σε άλλους τομείς της ζωής τους. Η κλινική ψυχολόγος Rachel Andrew λέει ότι βλέπει ολοένα και περισσότερη ζήλια στην αίθουσα αναμονής του ιατρείου της. Οι περισσότεροι ασθενείς της της αναφέρουν ότι «δεν μπορούν να επιτύχουν τον τρόπο ζωής που θέλουν, αλλά τον βλέπουν στους άλλους». Η χρήση του Facebook, του Twitter, του Instagram και του Snapchat ενισχύουν αυτή τη βαθιά ψυχολογική διαμάχη.

• Σε ερωτικό επίπεδο

Εκτός από την απομόνωση και την συναισθηματική απομάκρυνση που ενδεχομένως μπορεί να παρατηρηθεί ανάμεσα σε ένα ζευγάρι, έρχεται ακόμη ένα αρνητικό συναίσθημα, εκείνο της ζήλιας. Η αφορμή ενός like, ενός follow, ενός μηνύματος σε τρίτα πρόσωπα, εκτός σχέσης μπορεί να γίνει η αφορμή για ρήξη μεταξύ του ζευγαριού. Κάποιοι το θεωρούν αμελητέο, κάποιοι ενοχλούνται λίγο περισσότερο, οι απόψεις ποικίλουν πάνω σε αυτό το θέμα καθώς κάποια ζευγάρια δεν δίνουν έμφαση σε τέτοιες καταστάσεις, ενώ άλλα προχωράνε σε άλλες ενέργειες όπως η παρακολούθηση του κινητού τηλεφώνου ή του υπολογιστή κ.ά. Η  προβληματική κατάσταση ξεκινάει τη στιγμή που ένας από τους δύο νιώθει πως καταπιέζεται και γίνονται ενέργειες χωρίς τη θέλησή του.  Πλέον, μέσω των κοινωνικών δικτύων είναι άμεσο και εύκολα προσβάσιμο το μη συνηθισμένο που ξεφεύγει από την ρουτίνα της καθημερινότητας και όχι απαραίτητα με σκοπό να προχωρήσει σε σχέση εκτός οθόνης. Σίγουρα η ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι η ρίζα του προβλήματος της ζήλιας, ωστόσο μπορούμε να καταλάβουμε πως στη σύγχρονη εποχή ενδεχομένως να πυροδοτήσει αυτό το συναίσθημα.

Αυτό που θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι πως δεν θα πρέπει να χάνουμε την ουσιαστική επαφή με τους συνανθρώπους μας, να μην κλεινόμαστε στον εαυτό μας, να συζητάμε οτιδήποτε μας απασχολεί με άτομα που νιώθουμε κοντά μας και το κυριότερο, να επιδιώκουμε την δια ζώσης επαφή, σε μια εποχή που η καθημερινή ρουτίνα μάς κάνει να τρέχουμε δίπλα της!