Γράφει η Αγγελική Βουρλιωτάκη, φοιτήτρια ψυχολογίας
Αναμφισβήτητα, το να είσαι γονιός είναι ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα στη ζωή ενός ανθρώπου. Όλοι οι γονείς αισθάνονται υπερήφανοι για τα παιδιά τους και είναι φυσικό να θέλουν να μοιραστούν με όλους τις μοναδικές στιγμές που τους χαρίζουν. Αυτό το τελευταίο, καθίσταται πολύ εύκολο στην εποχή των social media, όπου ο καθένας μπορεί να ανεβάσει φωτογραφίες απαθανατίζοντας οικογενειακές στιγμές και με αυτόν τον τρόπο να μοιραστεί την καθημερινότητά του με τα παιδιά με συγγενείς και φίλους.
Το sharenting είναι η τάση των γονέων να μοιράζονται φωτογραφίες των παιδιών τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και γενικότερα στο διαδίκτυο, σε υπερβολικό βαθμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά, πολλές φορές πριν καν γεννηθούν, να έχουν ήδη το δικό τους ψηφιακό αποτύπωμα (digital footprint). Ποιοι ωστόσο είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύει αυτή η συμπεριφορά των γονέων;
Καταρχάς, τίθενται ζητήματα ιδιωτικότητας. Συγκεκριμένα, στην ηλικία των 5 ετών περίπου, τα παιδιά αρχίζουν να αναπτύσσουν μία αίσθηση του εαυτού τους και πώς γίνονται αντιληπτοί από τους άλλους. Αυτή είναι και η ηλικία που αρχίζει σταδιακά να αναπτύσσεται η ιδιωτικότητα του ατόμου, επομένως, οποιαδήποτε απόφαση των γονέων να ανεβάσουν φωτογραφίες των παιδιών χωρίς τη συναίνεσή τους, μπορεί να θεωρηθεί καταστρατήγηση των δικαιωμάτων τους.
Οι γονείς οφείλουν να είναι πολύ προσεκτικοί με το τι ανεβάζουν, γιατί οι αναρτήσεις αυτές μπορεί δυνητικά να βλάψουν το παιδί, κάνοντας το να αισθανθεί αμήχανα και να θεωρήσει πως παραβιάστηκε η ιδιωτικότητα του. Ένα σχετικό παράδειγμα, θα μπορούσαν να είναι οι εκλογές του 2020 στην Αμερική, που πολλοί γονείς έσπευσαν να ανεβάσουν φωτογραφίες των παιδιών τους κρατώντας πανό με συνθήματα υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου. Πώς, ωστόσο, θα νιώσουν τα παιδιά μελλοντικά, όταν δουν αυτές τις φωτογραφίες; Μπορεί ακόμη και να εξοργιστούν βλέποντας πως οι γονείς είχαν προαποφασίσει για τις πολιτικές πεποιθήσεις τους, πολύ πριν να είναι στην κατάλληλη ηλικία να αντιμετωπίσουν με κριτική ματιά ένα τόσο πολύπλοκο ζήτημα.
Επιπλέον, όταν ανεβάζουμε φωτογραφίες των παιδιών, υπάρχει ο κίνδυνος να χρησιμοποιηθούν αυτές οι φωτογραφίες από άλλους χρήστες, οι οποίοι είτε μπορεί να προσποιούνται ότι είναι οι ίδιοι τα παιδιά της φωτογραφίας (baby role-play accounts) ή ότι είναι γονείς ή συγγενείς των παιδιών.
Στα τέλη του 2014, έγινε πολύ δημοφιλές ένα παιχνίδι με το hashtag #BabyRP (baby role-play), όπου οι παίκτες “ψάρευαν” φωτογραφίες παιδιών online και τις χρησιμοποιούσαν ως δικές τους. Έπειτα, προσκαλούσαν άλλους παίκτες να υποδυθούν με τη σειρά τους τη μαμά, τον μπαμπά, ή κάποιο άλλο παιδί. Ενώ πολλοί τέτοιοι λογαριασμοί ήταν αθώοι, δεν έλειπαν κι αυτοί με βίαιο ή σεξουαλικό περιεχόμενο.
Ένα άλλο πολύ σοβαρό θέμα που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός, γνωστός και ως cyberbullying, ο οποίος προκύπτει όταν κάποιος παρενοχλεί ένα άτομο με τη χρήση της τεχνολογίας. Ενώ λοιπόν πολλοί συγγενείς, φίλοι ή ακόμα και καλοπροαίρετοι άγνωστοι θα σπεύσουν να σχολιάσουν θετικά τη γλυκιά φωτογραφία που μόλις ανεβάσατε με την κόρη ή τον γιο σας, θυμηθείτε πως δεν έχουν όλοι τόσο καλή πρόθεση.
Η φωτογραφία του παιδιού σας, όσο περίεργο κι αν σας φαίνεται, μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο χλευασμού και να χρησιμοποιηθεί από διάφορους κακόβουλους ως μέσο εκφοβισμού. Φανταστείτε, για παράδειγμα, κάποιος συμμαθητής του παιδιού σας να αναπαράγει μια φωτογραφία του, έχοντας ως απώτερο σκοπό να το κάνει να αισθανθεί άσχημα και να το ρεζιλέψει. Ακόμη και κάποιος παντελώς άγνωστος, θα μπορούσε να δει τη φωτογραφία και για τον οποιοδήποτε λόγο να προβεί σε χλευαστικά και ταπεινωτικά σχόλια. Θυμηθείτε πως ό,τι ποστάρετε μπορεί να μείνει για πάντα. Δεν θα θέλατε λοιπόν μία τόσο γλυκιά και τρυφερή στιγμή να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον από επίδοξους εκφοβιστές για να βλάψει το παιδί σας.
Ακόμη, ο μεγαλύτερος φόβος των γονέων, δηλαδή το να καταλήξουν οι φωτογραφίες των παιδιών τους σε “ύποπτες” ιστοσελίδες, που μπορεί να περιέχουν ακόμη και πορνογραφικό υλικό, τείνει να γίνει πολύ συχνό φαινόμενο. Μάλιστα, το 2015, σύμφωνα με τον Επίτροπο Ηλεκτρονικής Ασφάλειας της Αυστραλίας, σε ένα site βρέθηκαν περίπου 45 εκατομμύρια φωτογραφίες παιδιών, τις οποίες κακόβουλοι χρήστες είχαν υποκλέψει από τα social media και οι οποίες απεικόνιζαν παιδιά να ασχολούνται με καθημερινές δραστηριότητες, συνοδεύονταν ωστόσο από απρεπή σχόλια.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε το γεγονός ότι “μία εικόνα ίσον χίλιες λέξεις” που σημαίνει ότι, από μία και μόνο φωτογραφία μπορούν να αντληθούν πολλές πληροφορίες, από τη διεύθυνση του σπιτιού μέχρι και το σχολείο του παιδιού ή το πάρκο όπου παίζει, καθιστώντας πολύ πιο εύκολο τον εντοπισμό του από οποιονδήποτε διαδικτυακό θηρευτή.
Επομένως, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως οι γονείς, πολλές φορές άθελά τους, μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τα παιδιά τους. Καλούνται, λοιπόν να είναι πάρα πολύ προσεκτικοί με το τι ανεβάζουν, ούτως ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος να χρησιμοποιηθούν οι φωτογραφίες των παιδιών για διαφορετικούς σκοπούς.
https://www.newyorker.com/culture/cultural-comment/instagram-facebook-and-the-perils-of-sharenting
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.