Ανθρώπινες Σχέσεις, Ψυχική υγεία

Reality shows: Αλλάξτε κανάλι, αλλάξτε πρότυπα

Από την Αλίκη Τσίκα,

Τα reality shows  εισήλθαν σαν προϊόντα στην καθημερινότητά μας, αφενός λόγω του γεγονότος ότι αποτελούν φθηνές και εύκολες τηλεοπτικές παραγωγές, και αφετέρου γιατί απευθύνονται σε ένα διευρυμένο κοινό, εξ ου και η κατάταξη τους στη λίστα της εμπορευματοποιημένης κουλτούρας. Λόγω και της γενικότερης οικονομικής αλλά και κοινωνικής κρίσης, η επικράτηση τους θα λέγαμε ότι είναι σχεδόν ισοπεδωτική, αφήνοντας πολύ πίσω σε τηλεθέαση προγράμματα ποιοτικού περιεχομένου.

Δυστυχώς τηλεθεατές των συγκεκριμένων προγραμμάτων δεν είναι μόνο οι ενήλικοι αλλά και τα ανήλικα παιδιά και οι έφηβοι που κυριολεκτικά στοιβάζονται μπροστά από τις τηλεοράσεις για να δουν την οποιαδήποτε wannabe σημαντική περσόνα, να παρουσιάζει την καθημερινή της ζωή ως την τρομερή είδηση που θα αλλάξει τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας.

Με θρησκευτική σχεδόν ευλάβεια και πλήρη αμάθεια για την πλύση εγκεφάλου, την οποία υφίστανται μέσω αυτών των προγραμμάτων, παιδιά και έφηβοι, φαίνονται διατεθειμένα να «παρατήσουν» κάθε είδους άλλες δραστηριότητες, προκειμένου να μη χάσουν λεπτό από το αγαπημένο τους πρόγραμμα. Πάσης φύσεως προσεκτικά σχεδιασμένοι τηλεοπτικοί «διαγωνισμοί» και προγράμματα, διαποτίζουν τα παιδιά με την πεποίθηση ότι πρέπει να γίνουν μοντέλες, μάγειρες, τραγουδιστές, ναζιάρες παρουσιάστριες και κάθε είδους προϊόντα προς ευρεία κατανάλωση.

Οι εποχές που «ήταν της μόδας» η παιδεία, η γνώση, η εκπαίδευση και η μόρφωση, δίνουν τη θέση τους στην εποχή που η αλόγιστη προβολή, ο δήθεν εύκολος πλουτισμός μέσω αυτής και η επικράτηση του στρατού κλώνων Καρντάσιανς, θεωρείται υψηλότατο επίτευγμα της ανθρώπινης φύσης και νοημοσύνης. Η΄ απλώς δυστυχώς έτσι θέλουν κάποιοι να πείσουν τη νέα γενιά.

Τα πρότυπα αυτά όμως τείνουν να ριζώνουν εντός των εκπροσώπων της νεότερης γενιάς μας, αφήνοντας τρομακτικά κενά σε επίπεδο μόρφωσης, κοινωνικής κουλτούρας και προσωπικών ποιοτικών στόχων. Διότι δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε ως φυσιολογικό, ότι τα παιδιά μας έχουν ως μόνο όνειρο τη συμμετοχή και ανάδειξή τους, μέσα από τέτοιου είδους προγράμματα.

Ξεκινώντας από τις μικρότερες ηλικίες, θα ήταν πολύ πιο εποικοδομητικό να μάθουμε στα παιδιά να διασκεδάζουν και να απολαμβάνουν προγράμματα που θα τους προσφέρουν μία έξτρα γνώση, δραστηριότητες που θα τους μάθουν καινούργιες δεξιότητες και θα προάγουν την προσωπική εξέλιξη σε πνευματικό και όχι μόνο επίπεδο. Το παλιό καλό ντοκιμαντέρ, όσο γραφικό και αν ακούγεται σε κάποιους, προσφέρεται πλέον σε αφθονία περιεχομένου, με τεράστια εύρος θεματολογίας από τα συνδρομητικά κανάλια, και είναι η καλύτερη επιλογή για τις στιγμές που θέλουμε να περάσουμε χαλαρά μπροστά στην τηλεοπτική οθόνη.

Βιβλία και ταινίες θα ήταν μια ακόμη καλύτερη επιλογή τόσο για τους μικρότερους, όσο και για τους εφήβους, αφού προάγουν σημαντικά την ικανότητα κριτικής σκέψης, τη γνώση και τη διεύρυνση των γνωστικών αντικειμένων αλλά συνδυάζουν ταυτόχρονα τη φαντασία με τη διασκέδαση. Όπως επίσης και οι κάθε είδους αθλητικές δραστηριότητες που όχι μόνο συμβάλλον τα μέγιστα στη φυσική κατάσταση των παιδιών αλλά τους μαθαίνουν αρετές όπως η πειθαρχεία, η οργάνωση, η συνεργασία, η προσπάθεια, η επιβράβευση και φυσικά η διαχείριση της ήττας.

Σε κάθε περίπτωση η πικρή αλήθεια είναι, ότι με οτιδήποτε καταπιαστούν τα παιδιά και επιλέξουν να περάσουν τον ελεύθερο χρόνο τους, εκτός από την κατανάλωση των reality shows, σίγουρα είναι πολύ πιο χρήσιμο και λιγότερο επιβλαβές. Έστω και μία μικρή αλλαγή στο καθημερινό τους πρόγραμμα που θα τα «αναγκάσει» να αρνηθούν την εν λόγω κατανάλωση και να καταπιαστούν με οτιδήποτε άλλο, θα αποδειχθεί ιδιαιτέρως χρήσιμη για να μπορέσουν να κατανοήσουν αφενός την κενότητα του χρόνου που αφιερώνουν σε αυτά τα προγράμματα και αφετέρου την πληθώρα πλεονεκτημάτων που προσφέρουν όλες οι άλλες δραστηριότητες.

Ίσως έτσι πετύχουμε κιόλας κάποια στιγμή τη σημαντική συρρίκνωση της επικράτηση τέτοιων προγραμμάτων καθώς και των αντίστοιχων δυσάρεστων προτύπων που έχουν ως συνέπεια.