Ψυχική υγεία

Ψυχολογική βία κρυμμένη στις σχέσεις μας

Πολλές φορές όταν σκεφτόμαστε τον όρο ενδοοικογενειακή βία, μας έρχεται στο μυαλό κυρίως η σωματική βία. Ωστόσο υπάρχουν και η ψυχολογική και λεκτική βία, οι οποίες αποτελούν επίσης σημάδι ότι βρισκόμαστε σε μία δυσλειτουργική σχέση. Αυτές οι μορφές βίας δεν είναι τόσο άμεσες όσο η σωματική, αλλά μπορούν και αυτές με την σειρά τους να προκαλέσουν σοβαρά τραύματα.

Τι αποτελεί ψυχολογική/λεκτική βία;

Η ψυχολογική/λεκτική βία μπορεί να πάρει τη μορφή προσβλητικών σχολίων, εξύβρισης, χρήσης υποτιμητικών όρων και απειλών στο θύμα που προσβάλλουν την αυτοεκτίμησή του και αυξάνουν τον έλεγχο που έχει ο θύτης σε αυτό.

Σημάδια ψυχολογικής βίας σε μια σχέση

  1. Υποτιμητικά ή/ και προσβλητικά σχόλια
  2. Απειλές και εκβιασμός
  3. Η επίρριψη ευθυνών
  4. Έλεγχος σχέσεων και απομόνωση του θύματος
  5. Έλλειψη σεβασμού στην ιδιωτικότητα του ατόμου
  6. Απαξιωτική συμπεριφορά σαν το άλλο άτομο να είναι κατώτερο
  7. Έλεγχος των κινήσεων του θύματος και των οικονομικών πόρων
  8. Χειραγώγηση του θύματος ώστε να αμφιβάλλει για τη μνήμη, την λογική του και την αντίληψη της πραγματικότητας 
  9. Απόρριψη των συναισθημάτων του θύματος, το οποίο μπορεί να κατηγορηθεί ότι είναι υπερβολικά ευαίσθητο
  10. Μπορεί να συνυπάρχει ή να προηγείται και σωματικής βίας

Όλα τα παραπάνω αποσκοπούν στον έλεγχο του θύματος, τον περιορισμό της αυτονομίας του, την μείωση της αυτοπεποίθησης και την σταδιακή εξάρτηση του θύματος από τον θύτη. Αυτή η μορφή βίας αφήνει συναισθηματικά τραύματα και συχνά το άτομο νιώθει εγκλωβισμένο και δυσκολεύεται να φύγει από τη σχέση, παρόλο που τον/την πληγώνει συναισθηματικά.

Πώς μπορείτε να το αντιμετωπίσετε

Αρχικά θα πρέπει να αναγνωρίσετε ότι βρίσκεστε σε μία συναισθηματικά κακοποιητική σχέση. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για να ξαναπάρετε σταδιακά τον έλεγχο της ζωής σας.

  • Φροντίστε τον εαυτό σας

Είναι σημαντικό να βάλετε προτεραιότητα στον εαυτό σας και στις ανάγκες σας. Μην προσπαθείτε να ικανοποιήσετε ό,τι ζητάει ο θύτης από εσάς. Προσπαθήστε να κοιμάστε και να διατρέφεστε σωστά και να έχετε δραστηριότητες που σας φέρνουν θετικά συναισθήματα.

  • Θέστε όρια

Αυτό αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα για να ανακτήσετε την αυτονομία και τον έλεγχο στη ζωή σας. Πείτε στον θύτη ότι δεν θα ανεχτείτε να σας προσβάλλει, να σας φωνάζει και να σας υποτιμά. Αν το κάνει αυτό, απλά θα σταματάτε τη συζήτηση και θα αποχωρείτε από το χώρο. Είναι σημαντικό να τηρείτε οι ίδιοι τα όρια που θέτετε.

  • Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας

Όταν βρίσκεστε σε μία συναισθηματικά κακοποιητική σχέση μπορεί να ρίχνετε την ευθύνη στον εαυτό σας και να θεωρείτε ότι κάτι δεν πάει καλά με εσάς. Ωστόσο θα πρέπει να αντιληφθείτε ότι δεν σας αξίζει αυτή η συμπεριφορά και να ανακτήσετε την πίστη στον εαυτό σας.

  • Μην προσπαθείτε να «φτιάξετε» τη συμπεριφορά του θύτη

Είναι συχνό φαινόμενο να έχουμε την πεποίθηση ότι μπορούμε να αλλάξουμε ένα άτομο, ώστε να βελτιώσει τη συμπεριφορά του προς εμάς. Θα πρέπει να αντιληφθείτε ότι αυτή η συμπεριφορά δεν πρόκειται να αλλάξει προς το καλύτερο. Το μόνο που μπορείτε να ελέγξετε είναι οι δικές σας αντιδράσεις και συμπεριφορά.

  • Δημιουργήστε ένα υποστηρικτικό δίκτυο

Είναι πολύ σημαντικό να έχετε ένα δίκτυο από έμπιστα άτομα (φίλους, συγγενείς ή το θεραπευτή σας). Μιλήστε σε αυτά τα άτομα που εμπιστεύεστε και μοιραστείτε αυτό που βιώνετε μαζί τους. Προσπαθήστε να περνάτε περισσότερο χρόνο με αυτούς τους ανθρώπους που είναι ειλικρινείς απέναντι σας και θα σας βοηθήσουν να αποκτήσετε μια νέα προοπτική.

  • Δημιουργήστε ένα σχέδιο διαφυγής

Δεν είναι δυνατόν να βρίσκεστε σε μία κακοποιητική σχέση για πάντα αν το άλλο άτομο αδυνατεί να αλλάξει. Αυτό έχει σημαντικές ψυχικές και σωματικές επιπτώσεις. Γι’ αυτό το λόγο συζητείστε με κάποιον που εμπιστεύεστε και δημιουργήστε ένα σχέδιο διαφυγής και τερματισμού της σχέσης. Μπορεί η κακοποιητική συμπεριφορά να κλιμακωθεί όταν αποφασίσετε να τερματίσετε τη σχέση για αυτό είναι σημαντικό να έχετε ένα σχέδιο για να μείνετε ασφαλείς. Φροντίστε τον εαυτό σας και μιλήστε με κάποιον που εμπιστεύεστε ή με τον θεραπευτή σας για να σας καθοδηγήσει.