Η εποχή μας, διακατέχεται από την μετάβαση στην ψηφιοποίηση και ο ψηφιακός γραμματισμός, αναδεικνύεται ως η βασική δεξιότητα, που απαιτείται για την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο, σύμφωνα με αναφορές από πολλές επιστημονικές μελέτες. Οι σύγχρονοι ψηφιακοί πολίτες, αντιμετωπίζουν έναν ραγδαία αυξανόμενο όγκο πληροφοριών, απαιτώντας ικανότητες, για την αποτελεσματική αξιοποίηση και κριτική αξιολόγηση τους. Το παρόν άρθρο, εστιάζει στην έννοια της ψηφιακής επιμόρφωσης και τη σημασία της, για την επίτευξη του ασφαλούς περάσματος στον διαδικτυακό κόσμο.
Ο ψηφιακός γραμματισμός, είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τις τεχνολογικές πλατφόρμες και τα μέσα επικοινωνίας, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί κριτική σκέψη και δεξιότητες για την αντιμετώπιση των κινδύνων και των προκλήσεων του ψηφιακού κόσμου (Tinmaz et al., 2022). Ο ψηφιακός γραμματισμός δεν περιορίζεται μόνο στην ικανότητα να χρησιμοποιούμε τεχνολογικά εργαλεία. Περιλαμβάνει, επίσης, την ικανότητα να αναγνωρίζουμε και να αντιμετωπίζουμε τους κινδύνους που ενδέχεται να συναντήσουμε στο διαδίκτυο. Αυτό σημαίνει να είμαστε ενήμεροι για τις κυβερνοαπειλές, την ανάγκη προστασίας της προσωπικής μας πληροφορίας, αλλά και την αποτροπή της διαδικτυακής απάτης. Η ανάπτυξη του ψηφιακού γραμματισμού, απαιτεί εκπαίδευση και επιμόρφωση σε θέματα ψηφιακής ασφάλειας. Οργανισμοί και Ινστιτούτα, όπως το Διεθνές Ινστιτούτο Για Την Κυβερνοασφάλεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Interpol και η Europol, η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, προωθούν προγράμματα ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης για παιδιά και ενήλικες, σχετικά με τους κινδύνους του διαδικτύου και τις βέλτιστες πρακτικές για την προστασία τους.
Πρακτικό παράδειγμα, που απευθύνεται στην ανάπτυξη του ψηφιακού γραμματισμού, είναι η εκπαίδευση, σχετικά, με την αξιοποίηση των διαδικτυακών πηγών. Μέσω μαθημάτων ή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, οι μαθητές μπορούν να μάθουν πώς να εντοπίζουν αξιόπιστες πληροφορίες στο διαδίκτυο, πώς να αξιολογούν την εγκυρότητα των πηγών και πώς να χρησιμοποιούν την πληροφορία, που βρίσκουν, για να υποστηρίξουν τα επιχειρήματά τους (Falloon, 2020). Σύμφωνα με τους Sarker et al., (2020), άλλο παράδειγμα, είναι η εκπαίδευση για την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι κοινότητες, μπορούν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους, που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα παιδιά στο διαδίκτυο και πώς να προστατευτούν από αυτούς τους κινδύνους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη διδασκαλία σχετικά με την αναγνώριση των επικίνδυνων συμπεριφορών στο διαδίκτυο, την ανάπτυξη δεξιοτήτων αντιμετώπισης του cyberbullying και τη χρήση ασφαλών πρακτικών στο διαδίκτυο.
Η ψηφιακή επιμόρφωση του γενικού πληθυσμού, αποτελεί κρίσιμο εργαλείο στην σύγχρονη εποχή, αντιπροσωπεύοντας την ικανότητα να χειριζόμαστε τεχνολογία και πληροφορία με επιτυχία. Απαιτείται σε κάθε επίπεδο της ζωής: από την εκπαίδευση και την επαγγελματική σταδιοδρομία έως την καθημερινή επικοινωνία. Οι δεξιότητες, που απαιτούνται για τον ψηφιακό γραμματισμό, περιλαμβάνουν την ικανότητα αναζήτησης, αξιολόγησης και κριτικής επεξεργασίας πληροφοριών από το διαδίκτυο, καθώς και την κατανόηση της ψηφιακήςασφάλειας και της ηθικής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. Με την αύξηση της ψηφιακής τεχνολογίας, ο ψηφιακός γραμματισμός γίνεται ουσιαστικός, για την επιτυχή ενσωμάτωση στην σύγχρονη κοινωνία και την αποτελεσματική συμμετοχή στον ψηφιακό κόσμο. Επομένως, η ανάπτυξη του ψηφιακού γραμματισμού, είναι ένας σημαντικός στόχος τόσο για τα άτομα όσο και για τις κοινωνίες, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ισότιμη και δίκαιη πρόσβαση στην τεχνολογία και την πληροφορία οριζόντια για όλους.
Καταλήγοντας, σε μια εποχή, που οι απειλές στο διαδίκτυο αυξάνονται συνεχώς, η ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, αποτελεί καίριο στοιχείο, για την προσωπική και επαγγελματική ασφάλεια. Εκπαιδευτικά προγράμματα και πρωτοβουλίες, που στοχεύουν στην αύξηση του ψηφιακού γραμματισμού, μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο ασφαλή και προστατευμένη εμπειρία στο διαδίκτυο. Σε έναν κόσμο, όπου η τεχνολογία είναι καθοριστικής σημασίας για την επικοινωνία, την εκπαίδευση και την κοινωνική ζωή, η ικανότητα να διαχειριζόμαστε τις ψηφιακές πλατφόρμες με ασφάλεια και επιδεξιότητα αποτελεί προτεραιότητα.
Προτεινόμενη σχετική αρθρογραφία & video:
Τι είναι ο ψηφιακός γραμματισμός και γιατί είναι σημαντικός;
Σειρά How to CSIi-Ε. Σφακιανάκης.
Μαθαίνοντας τους 10 κινδύνους του διαδικτύου CSIi-Ε. Σφακιανάκης.
Ανάγκη Ψηφιακής Επιμόρφωσης Ελλήνων-Ε. Σφακιανάκης.
Υπουργείο Παιδείας Σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση.
Πηγές:
Falloon, G. (2020, March 29). From digital literacy to digital competence: the teacher digital competency (TDC) framework. Educational Technology Research and Development, 68(5), 2449–2472. https://doi.org/10.1007/s11423-020-09767-4
Sarker, I. H., Kayes, A. S. M., Badsha, S., Alqahtani, H., Watters, P., & Ng, A. (2020, July 1). Cybersecurity data science: an overview from machine learning perspective. Journal of Big Data, 7(1). https://doi.org/10.1186/s40537-020-00318-5
Tinmaz, H., Lee, Y. T., Fanea-Ivanovici, M., & Baber, H. (2022, June 8). A systematic review on digital literacy. Smart Learning Environments, 9(1). https://doi.org/10.1186/s40561-022-00204-y
Ονομάζομαι Εμμανουήλ Γκίγκας και είμαι Φοιτητής Ψυχολογίας του SCG-Επιστημονικό Κολλέγιο Ελλάδος, σε συνεργασία με το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, τελειόφοιτος του Τμήματος Φιλοσοφικών & Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης και μετεκπαιδευθείς σε προγράμματα εγκληματολογίας στο Κέντρο Πρόληψης & Συμβουλευτικής. Ως εθελοντής επιστημονικός συνεργάτης του CSI Institute, χαιρετίζω, με ιδιαίτερη θέρμη, το φιλόδοξο όραμα του Ινστιτούτου, που προάγει εκπαιδευτικούς σκοπούς και στοχεύει στην συλλογική αντιμετώπιση θεμάτων ασφαλείας στο διαδίκτυο σε όλη την επικράτεια. Αυτή την περίοδο, συμμετέχω, εθελοντικά, σε αξιόλογες δράσεις ενημέρωσης για την ψυχική υγεία και πρόληψης από το ηλεκτρονικό έγκλημα, στην συγγραφή άρθρων, αλλά και στην παροχή υπηρεσιών τηλεφωνικής συμβουλευτικής και υποστήριξης σε πλήθος συμπολιτών μας.