Είναι γεγονός ότι η εποχή μας χαρακτηρίζεται από μία αέναη κίνηση· γρήγοροι ρυθμοί, συνεχείς εναλλαγές και αλλαγές που με τη σειρά τους προκαλούν έντονο στρες και άγχος. Το αποτέλεσμα είναι να τρέχουμε διαρκώς να προλάβουμε, να περνάμε αυτόματα από τη μία δραστηριότητα στην άλλη, να εξασκούμαστε στο multitasking, καταλήγοντας να λειτουργούμε μηχανικά, σχεδόν ρομποτικά, και να χάνουμε την ουσία και αξία της κάθε στιγμής. Φυσικά, αυτό έχει έντονο αντίκτυπο στην υγεία μας, τόσο τη σωματική, αλλά κυρίως την ψυχική.
Στον αντίποδα αυτού του ανθυγιεινού και αρκετά πιεστικού τρόπου ζωής βρίσκεται η ενσυνειδητότητα (mindfulness) που μπορεί να περιγραφεί ως η δυνατότητα μας να είμαστε πλήρως παρόντες στη στιγμή, αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά μας, τις σκέψεις μας και τις σωματικές μας αισθήσεις. Πρόκειται για μία έννοια που εισήχθη πάνω από 2.500 χρόνια πριν, από τον ίδιο τον Siddhartha Gautama (Βούδα), ιδιαίτερα διαδεδομένη σε ανατολικές φιλοσοφίες και θρησκείες, η οποία αναδείχθηκε και στις δυτικές κοινωνίες τα τελευταία 50 χρόνια.
Η ενσυνειδητότητα μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλές πτυχές της καθημερινότητας μας, από τη διατροφή μας μέχρι και τη χρήση της τεχνολογίας, που στην περίπτωση αυτή μιλάμε για ψηφιακή ενσυνειδητότητα (digital mindfulness). Η ψηφιακή ενσυνειδητότητα περιλαμβάνει την αναδιοργάνωση του τρόπου που χρησιμοποιούμε την τεχνολογία, έτσι ώστε η τελευταία να εξυπηρετεί τις πραγματικές μας ανάγκες, εξαλείφοντας κατά το δυνατόν τους όποιους διαδικτυακούς περισπασμούς. Δηλαδή, αντί να μετερχόμαστε την τεχνολογία ως τρόπο “φυγής” από την πραγματικότητα, προσκολλώμενοι όλο και περισσότερο σε έναν πλασματικό διαδικτυακό κόσμο και μία κουλτούρα που μας τροφοδοτεί με υποκατάστατα αλήθειας, τη χρησιμοποιούμε απλώς ως εργαλείο που διευκολύνει τη ζωή μας.
Η ψηφιακή ενσυνειδητότητα ουσιαστικά θέτει ένα τέλος στην υπέρμετρη κατανάλωση του ψηφιακού περιεχομένου. Προκειμένου κανείς να την κατακτήσει, όμως, απαιτείται εξάσκηση και συνειδητή πρακτική. Ας δούμε μερικούς τρόπους που θα μας βοηθήσουν να την κατακτήσουμε σταδιακά.
- Καταγράφουμε τον χρόνο που περνάμε στις οθόνες μας
Τα τελευταία χρόνια, μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, αντιλαμβανόμενες ότι ο κίνδυνος διαδικτυακού εθισμού είναι πλέον μεγαλύτερος από ποτέ, άρχισαν να αναπτύσσουν διάφορα εργαλεία για να βοηθήσουν τους χρήστες να οργανώσουν τον χρόνο που περνούν online. Η Apple μέσω του εργαλείου Χρόνος επί Οθόνης μας ενημερώνει για τον χρόνο που αφιερώνουμε σε εφαρμογές και ιστοτόπους, ενώ η Google με τα Εργαλεία Ψηφιακής Ευεξίας μας δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούμε πιο συνειδητά τις συσκευές μας.
- Ενεργοποιούμε τη λειτουργία “Μην ενοχλείτε” όταν δουλεύουμε
Δεν είναι λίγες οι φορές που ενώ πρέπει να συγκεντρωθούμε σε κάτι σημαντικό, είτε αυτό είναι η δουλειά μας ή οτιδήποτε άλλο, καταλήγουμε να “σκρολάρουμε” στο κινητό. Μία καλή λύση είναι να ενεργοποιήσουμε τη λειτουργία “Μην ενοχλείτε” για να απαλλαγούμε από περιττές ειδοποιήσεις που θα μας αποσπάσουν την προσοχή. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες, απλώς και μόνο η ύπαρξη του κινητού μας, είτε αυτό είναι κλειστό, είτε σε λειτουργία “Μην ενοχλείτε”, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των επιπέδων παραγωγικότητας, οπότε ίσως θα ήταν καλύτερο να έχουμε το κινητό σε άλλο δωμάτιο όταν εργαζόμαστε ή πρέπει να συγκεντρωθούμε σε κάποιο σημαντικό task.
- Κάνουμε συχνά ξεκαθαρίσματα
Όλοι γνωρίζουμε ότι η οργάνωση και η καθαριότητα είναι σύμμαχοι της ψυχικής υγείας. Ένας τακτοποιημένος χώρος μας βοηθά να βάλουμε σε τάξη τις σκέψεις μας, ενώ αντίθετα ένα ακατάστατο δωμάτιο δημιουργεί μία χαώδη κατάσταση. Το ίδιο συμβαίνει με τα ψηφιακά μας δωμάτια. Κάνουμε συχνό ξεκαθάρισμα και “πετάμε” ότι μας είναι αχρείαστο. Η λίστα με τα email μας και τις ειδοποιήσεις που λαμβάνουμε για παράδειγμα. Τι είναι σημαντικό και τι όχι; Από πού θέλουμε να ενημερωνόμαστε; Ο βομβαρδισμός ειδοποιήσεων, μηνυμάτων, email κλπ. μπορεί να κλονίσει την ψυχική μας υγεία.
- Σταματάμε την ενασχόλησή μας με το κινητό τουλάχιστον μία ώρα πριν κοιμηθούμε
Γνωρίζατε ότι το μπλε φως που εκπέμπεται από τις οθόνες LED ξεγελάει τον εγκέφαλό μας, κάνοντάς τον να νομίζει ότι είναι μέρα; Η έκθεση στο μπλε φως κατά τη διάρκεια της νύχτας εμποδίζει την έκκριση μελατονίνης, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να κοιμηθούμε εύκολα. Επίσης, η έκθεση στο μπλε φως επηρεάζει αρνητικά τον κιρκάδιο ρυθμό μας, επιδεινώνοντας την ποιότητα του ύπνου, μέσω της μείωσης του χρόνου διάρκειας του βαθύ ύπνου.
Πηγή: diygenius.com
Ονομάζομαι Βουρλιωτάκη Αγγελική και είμαι τελειόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη διάρκεια των σπουδών μου έχω παρακολουθήσει σεμινάρια πάνω στην εγκληματολογία, ενώ τη συγκεκριμένη περίοδο παρακολουθώ διαδικτυακό σεμινάριο με θέμα την Ψυχολογία της Ποινικής Δικαιοσύνης από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ της Αυστραλίας. Ασχολούμαι ενεργά με την αρθρογραφία και κάνω την πρακτική μου άσκηση στο Διεθνές Ινστιτούτο για την Κυβερνοασφάλεια, συμμετέχοντας στη συγγραφή άρθρων και στη γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης.