Πώς να βοηθήσουμε τους εφήβους να διαχειριστούν τα έντονα συναισθήματα;

Επιμέλεια Ιφιγένεια Κολιού

Τα έντονα συναισθήματα και η αμηχανία που επικρατεί, είναι συνηθισμένα στο ηλικιακό φάσμα της εφηβείας. Οι έφηβοι, μπορούν να ανταπεξέλθουν στα συναισθήματά τους σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο που διανύουν, με αποτέλεσμα να βγουν πιο δυνατοί, μέσω της αναγνώρισης και αξιοποίησης των συναισθημάτων αυτών.

To να μαθαίνεις στα παιδιά για τα συναισθήματα, είναι κάτι που έχει τεράστια σημασία για τον μακροχρόνιο “Γολγοθά” των γονιών, είτε έχει να κάνει με την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης στα μικρά παιδιά ή με το να βοηθάς τους εφήβους να ελέγχουν τον εαυτό τους ως προς την εκδήλωση των έντονων συναισθημάτων ή την καθοδήγηση στις σχέσεις, οδεύοντας προς την ενηλικίωση.

Το να καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας, δεν οδηγεί σε καλό. Συνήθως αυτό έχει ως αποτέλεσμα λεκτικά ή σωματικά ξεσπάσματα. Σύμφωνα με αναφορές, όταν δεν ξέρουμε πώς να εκφράζουμε ή να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, ενδεχομένως να ξεσπάσει με τη μορφή διαταραχών, όπως διατροφικών.

Μπορεί η ιδέα της διαδικασίας εκμάθησης αντιμετώπισης των συναισθημάτων, να μοιάζει τρομακτική, αλλά οι τακτικές που χρησιμοποιούνται για την αξιοποίηση αυτών, είναι αρκετά απλές. 

Ας δούμε λοιπόν πέντε βήματα που θα σας φανούν χρήσιμα στο ταξίδι αυτό των συναισθημάτων!

1. Δεν υπονομεύουμε τα συναισθήματα του παιδιού μας

Όπως θέλουν οι γονείς να τους σέβονται τα παιδιά τους, έτσι πρέπει να κάνουν και οι ίδιοι, δείχνοντας κατανόηση στα συναισθήματα των παιδιών τους και έχοντας ενσυναίσθηση, μπαίνοντας δηλαδή στη θέση τους, χωρίς βέβαια να επηρεάζονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην μπορούν να τα βοηθήσουν να ανταπεξέλθουν. Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να νιώθουν ότι κάποιος μπορεί να τους “ακούσει” και είναι εκεί για αυτά όταν νιώθουν ευάλωτα. Αντιθέτως, όταν οι γονείς βρίσκονται πάντα αντίθετοι προς τις αντιδράσεις των παιδιών τους, αυτό ακριβώς είναι που τους οδηγεί σε ξεσπάσματα. Όταν δείτε το παιδί σας αναστατωμένο, να νιώθει δυσφορία, δεν πρέπει να του λέτε “Αντιδράς υπερβολικά”, “Μην νιώθεις τόσο αναστατωμένος”. Αντιθέτως, φράσεις όπως “Φαίνεσαι όντως πολύ θυμωμένος/η, ‘‘Αυτή η κατάσταση είναι ξεκάθαρο ότι σε επηρεάζει αρνητικά”, είναι επιτρεπτές και δίνουν το περιθώριο στο παιδί να ανοιχτεί και να συζητήσει για το πόσο ευάλωτος νιώθει μέσα στην εκάστοτε κατάσταση. 

Μία συνηθισμένη παγίδα που “πέφτουν” οι γονείς, είναι να αποφεύγουν να ονομάζουν το αρνητικό συναίσθημα, φοβούμενοι μήπως ενταθεί η βίωση του εκάστοτε συναισθήματος. Σύμφωνα με έρευνες, υποδεικνύεται το αντίθετο: “Αναγνωρίζοντας το αρνητικό συναίσθημα, σβήνουν τα λαμπάκια της αμυγδαλής του εγκεφάλου μας, τα οποία τον ειδοποιούν για το φόβο ή το θυμό.

1. Ετικετοποίηση συναισθημάτων

Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να ετικετοποιήσουν τα συναισθήματά τους, κάτι το οποίο θα τους ωθήσει να δουλέψουν πάνω στα προβλήματά τους και να βρουν λύση. Κάτι που ενισχύει αυτή τη διαδικασία και απευθύνεται στους γονείς, είναι να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο των συναισθημάτων τους, να υιοθετήσουν έναν κατευθυντήριο νοερό οδηγό συναισθημάτων, προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην ετικετοποίηση αυτών. Ο γονέας μπορεί να πει στο παιδί : “Αντιλαμβάνομαι από την έκφραση σου ότι το σχόλιο (τάδε) που έλαβες από το συγκεκριμένο άτομο, δεν σου άρεσε. Αναρωτιέμαι αν νιώθεις απογοητευμένος ή θυμωμένος. Σωστά λέω;” Με αυτόν τον τρόπο, χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες λέξεις τα ενθαρρύνουμε παράλληλα να έχουν επίγνωση των συναισθημάτων τους, μιλώντας για τον αντίκτυπο αυτών.

2. Επιδεικνύουμε θετικά μοντέλα συμπεριφοράς

Όπως και διάφοροι τομείς της ανατροφής των παιδιών είναι σημαντικοί, έτσι και το να θέτουμε πρότυπα συμπεριφοράς, είναι κρίσιμο, ώστε τα παιδιά να ενθαρρύνονται να σκέφτονται ποιο μοντέλο συμπεριφοράς αρμόζει στην κάθε κατάσταση, ώστε να το εφαρμόσουν και να αποτρέψουν δυσάρεστες αντιδράσεις. Αυτό θα τους διευκολύνει στον έλεγχο των συναισθημάτων, πράττοντας με περισσότερη συνείδηση και όχι τόσο επηρεαζόμενοι από τα εξωτερικά ερεθίσματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι.

3. Εύρεση τρόπων στιγμιαίας ανακούφισης

Όταν νιώθουν αγχωμένα ή θυμωμένα, ένας χρήσιμος τρόπος να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με ηρεμία, είναι να πάρουν βαθιές ανάσες ή να φανταστούν ένα ιδανικό μέρος γι’ αυτούς. Τέτοιου είδους ασκήσεις είναι αγχολυτικές και συμβάλλουν στην θετικότερη αντιμετώπιση των συναισθημάτων.

4. Ευγένεια και ενσυναίσθηση

Όταν οι έφηβοι ενστερνίζονται και αποδέχονται τη διαφορετικότητα των άλλων και πραγματικά εκτιμούν τη μοναδικότητα και το ενδιαφέρον κάποιου, καθίσταται πιο εύκολο γι’ αυτούς να αποδεχτούν τις δικές τους ιδιορρυθμίες. Αυτό συμβάλλει στο να δρουν λιγότερο παρορμητικά και με μεγαλύτερη ευγένεια και είναι σε θέση να ανταποκριθούν με περισσότερο ευελιξία σε συναισθήματα όπως ζήλια, θυμός και ανασφάλεια. Τα συναισθήματα εξυπηρετούν έναν σκοπό, οπότε δεν μπορούμε να τα αγνοούμε. Η ηρεμία είναι το κλειδί. Το να βρίσκουμε χρόνο με τον εαυτό μας και να επανερχόμαστε στην “φυσιολογική” μας κατάσταση προσαρμοσμένοι στα συναισθήματα που βιώνουμε, είναι το πιο σημαντικό κομμάτι αυτού του ταξιδιού.

Πηγή:

https://edition.cnn.com/2021/08/02/health/teaching-teens-tweens-feelings-wellness/index.html