Εκπαίδευση, Έφηβος

Πανελλήνιες | Το αίσθημα της αποτυχίας

Οι Πανελλήνιες σηματοδοτούν το τέλος της σχολικής διαδρομής και κατ’ επέκταση το ξεκίνημα της φοιτητικής ζωής και σταδιοδρομίας. Πανελλήνιες σημαίνει προετοιμασία με ατελείωτες ώρες διαβάσματος, φροντιστήρια, άγχος για την τελική απόδοση αλλά και προβληματισμός για το μέλλον, «τι επάγγελμα μου ταιριάζει;» , «πήρα την σωστή απόφαση για την επιλογή της σχολής μου;». Οι γονείς δε, μερικές φορές αγχωμένοι για τα παιδιά τους που τόσα χρόνια προσπαθούν για αυτή την στιγμή των εξετάσεων, θέλοντας να πετύχουν, τα στηρίζουν και είναι δίπλα τους όλο αυτό το χρονικό διάστημα της προετοιμασίας και της αναμονής των αποτελεσμάτων.

Το άγχος που κυριαρχεί αυτή την περίοδο δεν είναι παρά ένα φυσιολογικό συναίσθημα το οποίο είναι λογικό να εμφανίζεται όταν το άτομο βιώνει μια ψυχοφθόρα κατάσταση όπως αυτή των εξετάσεων και της αναμονής των αποτελεσμάτων. Πολλές φορές το άγχος αυτό είναι πιθανό να φανεί ακόμα και βοηθητικό αν υπάρχει σε μικρό βαθμό, διότι κινητοποιεί το άτομο και το ωθεί να γίνει δημιουργικό.

Ποιος είναι ο κυριότερος λόγος όμως που οι μαθητές αγχώνονται και φοβούνται τόσο αυτή τη διαδικασία των Πανελλαδικών εξετάσεων; Λόγω της φύσης τους οι Πανελλαδικές εξετάσεις έχουν δώσει την αίσθηση στους μαθητές ότι πρόκειται για ένα πολύ κομβικό σημείο στην ζωή τους στο οποίο αν δεν πετύχουν, αυτομάτως χάνουν την ευκαιρία για ένα λαμπρό και πετυχημένο μέλλον. Έχει εδραιωθεί η αντίληψη ότι μόνο οι Πανελλήνιες μπορούν να προσφέρουν ευκαιρίες στους μαθητές και οποιοσδήποτε άλλος δρόμος θεωρείται αποτυχημένος.

Κι’όμως πολλές φορές δεν έχει σημασία πως ή πότε θα φτάσεις εκεί που θέλεις, αρκεί να φτάσεις. Είτε αυτό σημαίνει ότι θα καταβάλλεις προσπάθεια για πολύ καιρό για να το καταφέρεις, είτε διαλέξεις άλλα μονοπάτια λιγότερο χρονοβόρα αλλά εξίσου αποτελεσματικά. Δεν είναι λίγοι οι μαθητές οι οποίοι καταλαβαίνουν ότι έχουν κλίση στα επαγγέλματα πρακτικής φύσεως και με Απολυτήριο από το Τεχνικό Λύκειο καταφέρνουν να εργαστούν μετέπειτα σε κάτι αντίστοιχο. Δεν θεωρείται αποτυχία για παράδειγμα για ένα παιδί που τελειώνει το Λύκειο και έχει καταλάβει ότι αγαπάει το τραγούδι ή το Θέατρο να επιλέξει να δώσει εξετάσεις απευθείας στη σχολή της προτίμησής του και να μην μπει στη διαδικασία των Πανελλαδικών εξετάσεων. Επίσης, υπάρχουν πολλοί μαθητές που περνάνε σε μία σχολή χωρίς να έχουν κατασταλάξει ότι αυτό είναι που πραγματικά τους ταιριάζει και τελικά στην πορεία καταλαβαίνουν ότι θέλουν να ασχοληθούν με κάτι εντελώς διαφορετικό.

Είναι λογικό και όχι κατακριτέο, ειδικά στην περίοδο της εφηβείας να υπάρχει μια σύγχυση σε ότι αφορά τις επιλογές μας, καθώς τότε ψάχνουμε, ανακαλύπτουμε και καταλαβαίνουμε τον εαυτό μας και τις δυνατότητές μας. Τόσο οι μαθητές, όσο και οι γονείς θα ήταν καλό να συνειδητοποιήσουν ότι η απόφαση αυτή αφορά το ίδιο το παιδί. Σαφώς χρειάζεται καθοδήγηση και έναν άνθρωπο να συμβουλεύεται όμως το τι τελικά θα κάνει αφορά το ίδιο το άτομο. Όταν οι γονείς συνεχώς μιλάνε για έναν ιδεατό στόχο που εκείνοι θέλουν για το παιδί τους, αυτόματα τα παιδιά σκέφτονται πώς θα φτάσουν εκεί προκειμένου να μην τους απογοητεύσουν. Να υπάρχουν υψηλές προσδοκίες δεν είναι λάθος. Λάθος είναι οι «υψηλοί» στόχοι να αποτελούν μονόδρομο για να θεωρηθεί επιτυχημένη η όποια προσπάθεια. Πολλοί μαθητές αγχώνονται περισσότερο για να μην απογοητεύσουν τους άλλους, γονείς και καθηγητές παρά τους ίδιους τους εαυτούς τους.

Θα ήταν καλό να σκεφτούμε λοιπόν λίγο πιο «ανοιχτά» πάνω σε αυτό το θέμα των εξετάσεων και να συνειδητοποιήσουμε πως τελικά οι Πανελλαδικές  δεν είναι παρά μια ευκαιρία που μας δίνεται να βρούμε τον δικό μας δρόμο και όχι λόγος για να κρίνουμε τον εαυτό μας ή το παιδί μας για τις επιδόσεις του. Είναι σημαντικό τα παιδιά να νιώθουν υποστήριξη από τους δικούς τους ανθρώπους, καθώς μόνο αν είναι ήρεμα μπορούν να αποδώσουν. Είναι επίσης σημαντικό όλοι οι μαθητές που έδωσαν ή θα δώσουν εξετάσεις να σκέφτονται ότι οι ευκαιρίες που θα έχουν στη ζωή τους δεν καθορίζονται μόνο την χρονική αυτή στιγμή.

Καθώς μια νέα χρονιά πρόκειται να ξεκινήσει ο καθένας μας θέτει νέους στόχους, έρχεται αντιμέτωπος με νέες εμπειρίες και καταλαβαίνει καλύτερα τον εαυτό του και τι του ταιριάζει. Έτσι λοιπόν, είναι σημαντικό να δείχνουμε σεβασμό στις ξεχωριστές επιλογές, ανάγκες και ικανότητες του καθενός.

Όπως είπε και η Άννα Φράνκ “Όλοι ζούμε με στόχο να είμαστε ευτυχισμένοι, οι ζωές μας είναι όλες διαφορετικές και όμως ίδιες.”