Συμπεριφορά

Όταν τα παιδιά λειτουργούν αντιδραστικά | Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Πολλές φορές τα παιδιά, ειδικά στην προσχολική ηλικία, ενδέχεται να συμπεριφέρονται νευρικά, να μιλούν με άσχημο τρόπο και να θυμώνουν. Ο αρνητισμός σε αυτή την ηλικία αποτελεί ένα φυσιολογικό, καθολικά υγιές φαινόμενο. Είναι μία φάση της ζωής του μικρού παιδιού και αποτελεί μέρος της φυσιολογικής του ανάπτυξης. Μέσα από την άρνηση τα παιδιά διακηρύσσουν την ανεξαρτησία τους και κατά κάποιο τρόπο προσπαθούν να ελέγξουν τον “κόσμο των μεγάλων”, επιτυγχάνοντας να γίνουν το επίκεντρο της προσοχής, κάτι που εύλογα τους αρέσει ιδιαίτερα.

Αυτό τις περισσότερες φορές ενδέχεται να φέρνει τους γονείς σε δύσκολη θέση και συχνά σε αδιέξοδο, καθώς δεν γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν. Βλέποντας το παιδί να γίνεται όλο και πιο αντιδραστικό με τον καιρό, οι γονείς προσπαθούν να λειτουργήσουν με μεγαλύτερη αυστηρότητα, θεωρώντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα διατηρήσουν τον έλεγχο της κατάστασης. Ακόμη και τα πιο υπάκουα παιδιά κάποια στιγμή μπορεί να ενοχλήσουν τους γονείς, γεγονός που είναι απολύτως φυσιολογικό. Ωστόσο, όταν τα παιδιά τείνουν να αντιδρούν σε μεγάλο βαθμό με νευρικότητα, να εκδηλώνουν θυμό, να γίνονται επιθετικά απέναντι σε άλλα παιδιά ή σε μεγαλύτερους, τότε η συμπεριφορά τους αυτή είναι σημαντικό να προβληματίσει τους γονείς αλλά και τους εκπαιδευτικούς.

Η αντιδραστική συμπεριφορά του παιδιού έχει τρεις διαστάσεις:

⦁ Την κόντρα με τον εαυτό του, ως μηχανισμό προσωπικής εξέλιξης, προκειμένου να μάθει να διεκδικεί τα “θέλω” του και να βάζει όρια στον εαυτό του.
⦁ Την κόντρα με τους γονείς, η οποία εκδηλώνεται με λόγια, μέσω του συναισθήματος ή της συμπεριφοράς. Συνήθως, το παιδί δείχνει την αντιδραστικότητά του μέσω του “όχι”.
⦁ Την κόντρα με τους συνομήλικους, όπου ο ανταγωνισμός εδώ λειτουργεί σαν μια ευκαιρία να μάθει τα όρια του και να διευρύνει την σκέψη του.

Συμβουλές προς τους γονείς:

Για να είναι αποτελεσματική η διαχείριση του “όχι” και της άρνησης των παιδιών, θα ήταν χρήσιμο να αποφευχθεί ο ανταγωνισμός και η επιβολή εξουσίας από την πλευρά των γονέων. Ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της άρνησης είναι η διπλωματία. Πιο συγκεκριμένα, οι ερωτήσεις που θέτουν οι γονείς στο παιδί θα ήταν βοηθητικό να διατυπώνονται με τρόπο που να μην δίνονται περιθώρια στο παιδί να απαντήσει με όχι. Δηλαδή, όταν παραδείγματος χάρη έρθει η ώρα του μπάνιου, είναι καλό να αποφεύγονται οι ερωτήσεις τύπου “Θέλεις να κάνουμε μπάνιο;”, καθώς η απάντηση ίσως να είναι πάλι όχι. Είναι προτιμότερο η ερώτηση να διατυπώνεται ως εξής: “Προτιμάς το αφρόλουτρο με άρωμα φράουλας ή αυτό με το άρωμα κεράσι;”.

Μέσα από τον διάλογο, την κατανόηση και την υπομονή, οι γονείς μπορούν να κατανοήσουν περισσότερο την συμπεριφορά του παιδιού τους και να βρουν μία “μέση” λύση χρησιμοποιώντας λογικά επιχειρήματα για να υπερασπιστούν την θέση τους. Επίσης, είναι σημαντικό οι γονείς να κρατάνε τον λόγο τους απέναντι στο παιδί, να μην λένε δικαιολογίες και ψέματα. Όταν οι γονείς επιθυμούν να αρνηθούν κάτι στο παιδί τους, είναι βασικό να εξηγήσουν με κατανοητό τρόπο τον λόγο, διαφορετικά εδραιώνεται περισσότερο η ασυνεννοησία.

Είναι επίσης χρήσιμο, οι γονείς να μην κάνουν συνεχώς παραχωρήσεις μόνο και μόνο για να αποφύγουν τις εντάσεις, καθώς έτσι το παιδί θα γίνεται όλο και πιο απαιτητικό. Πολλές φορές, είναι καλό οι γονείς να προσπαθούν να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους σε έντονες καταστάσεις και να μην παρασύρονται από την ένταση της στιγμής. Επιπλέον, θα ήταν ωφέλιμο, να είναι σαφείς και ξεκάθαροι με το παιδί. Τέλος, είναι σημαντικό και οι δύο γονείς να κρατούν κοινή στάση απέναντι στο παιδί. Aν ο ένας γονιός είναι πιο υποχωρητικός από τον άλλον, το παιδί θα τους φέρει σε αντιπαράθεση για να κερδίσει αυτό που θέλει.

Τα ξεσπάσματα θυμού μπορούν να γίνουν πιο διαχειρίσιμα αν οι γονείς ενθαρρύνουν την ανεξαρτησία και αυτονομία του παιδιού, επιτρέποντας αρκετές ευκαιρίες εκτόνωσης, όπως εξωσχολικές δραστηριότητες και βόλτες και παράλληλα δείχνουν υποστήριξη και εμπιστοσύνη απέναντί τους.

Πηγή:  firstimemommy