Όταν συγκρούονται οι προσδοκίες με την πραγματικότητα!

Τελικά, δεν είναι ούτε οι άνθρωποι ούτε οι καταστάσεις που σε απογοητεύουν, αλλά οι προσδοκίες σου για αυτά!

Οι προσδοκίες αποτελούν προσωπικές πεποιθήσεις για περιστατικά που μπορεί να συμβούν στο μέλλον και διαμορφώνονται μέσα από τις εμπειρίες και τις γνώσεις του κάθε ατόμου. Κινητοποιούν το άτομο και το οδηγούν σε δράση, καθώς οι επιλογές που κάνει βασίζονται στις προσδοκίες που έχει για το πώς οι αποφάσεις του θα επηρεάσουν τόσο τον εαυτό του, όσο και τον κόσμο γύρω του.

Κάθε άτομο «κουβαλά» μαζί του ένα σακίδιο, ένα σακίδιο με το παρελθόν του, τους φόβους, τις ανησυχίες του, το άγχος να μην πληγωθεί ξανά και την επιθυμία να ζήσει τα θέλω του στο μέγιστο βαθμό. Μαζί με όλα αυτά, φέρει μαζί του και όλους τους μηχανισμούς άμυνάς του που θεωρεί ότι θα το προστατεύσουν. Πάνω στο κάθε άτομο, προβάλλει όλα αυτά που προσδοκά, που ονειρεύεται, που φαντασιώνεται, που θέλει να ζήσει και χτίζει σταδιακά ολοένα και υψηλότερες προσδοκίες. Χαλαρώνει τις άμυνές του και επιτρέπει στον εαυτό του να επενδύσει και να αφεθεί άνευ όρων.

Οι προσδοκίες που διατηρεί ένα άτομο μπορεί να επηρεάσουν τόσο τη σκέψη όσο και το συναίσθημα και τη συμπεριφορά του. Σε επίπεδο σκέψης, όταν το άτομο καλείται να αντιμετωπίσει γεγονότα που δεν του είναι οικεία και ξεκάθαρα ή δεν έχει ξεκάθαρες και απτές ενδείξεις για αυτά, τείνει να τα ερμηνεύει βάσει των προσδοκιών του. Σε επίπεδο συναισθήματος, οι αρνητικές προσδοκίες επιφέρουν άγχος και κατάθλιψη συγκριτικά με τις θετικές προσδοκίες. Σε επίπεδο συμπεριφοράς, κάθε άτομο επενδύει περισσότερο συναισθηματικά καθώς και χρόνο και ενέργεια σε καταστάσεις ή και δραστηριότητες που θεωρεί ότι θα πετύχει, για τις οποίες δηλαδή διατηρεί υψηλές θετικές προσδοκίες.

Ωστόσο, παρότι οι προσδοκίες μπορεί να λειτουργήσουν ως κινητήριος δύναμη στη ζωή ενός ανθρώπου, μπορεί παράλληλα να το εγκλωβίσουν σε έναν φαύλο κύκλο διαρκών ματαιώσεων και απογοητεύσεων. Οι υψηλές ή μη ρεαλιστικές προσδοκίες μπορεί να οδηγήσουν το άτομο σε απογοήτευση, θυμό, θλίψη και ματαίωση.

Που οφείλεται αυτό; Τι συμβαίνει όταν το άτομο απέναντί σου δεν ανταποκρίνεται σε αυτά που σκέφτεσαι και περιμένεις; Όταν μειώνει την εμπλοκή του, την επικοινωνία του, το ενδιαφέρον του, όταν δεν προσπαθεί όσο θα ήθελες; Όταν μια κατάσταση δεν παίρνει την τροπή που περιμένεις;

Συνήθως τα άτομα, όταν βρίσκονται μέσα σε μια κατάσταση, τείνουν να εστιάζουν στα σημάδια που επιβεβαιώνουν τις προσδοκίες τους και να αγνοούν όσα δεν συνάδουν προς αυτές. Με άλλα λόγια, αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις όπως θα ήθελαν να είναι και όχι όπως πραγματικά είναι. Πολλές φορές, αγνοούν συνειδητά ή ασυνείδητα την πραγματικότητα, την οποία όμως τελικά καλούνται να αντιμετωπίσουν. Και η μετάβαση είναι σκληρή. Και τότε επέρχεται η ματαίωση, καθώς όσο περισσότερο απέχει η ιδεατή εικόνα από την πραγματική, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η απογοήτευση. Απογοήτευση ως προς το ότι προσφέρεις περισσότερα, είσαι διατεθειμένος να κάνεις την υπέρβαση γι’ αυτό που θέλεις, αναμένεις περισσότερα απ’ αυτά που σου δίνονται. Δυστυχώς, αρκετές φορές θεωρούμε πως μπορούμε να ασκήσουμε περισσότερη δύναμη στους ανθρώπους ή στις καταστάσεις, απ’ αυτή που τελικά μπορούμε. Είναι όμως πράγματι έτσι; Απογοητευόμαστε καθώς θεωρούμε αυτονόητο πως οι άνθρωποι θα έκαναν για εμάς ότι θα κάναμε κι εμείς για τους ίδιους. Πως θα βιώνουν συναισθήματα για εμάς, όπως κι εμείς για τους ίδιους. Πως θα συμπεριφερθούν σε εμάς, όπως εμείς σε αυτούς.

Τελικά όμως, δεν μπορούμε να ελέγξουμε τους ανθρώπους, να τους φέρουμε στο ίδιο σημείο που είμαστε εμείς, να τους «φτιάξουμε» όπως θέλουμε. Ένας άνθρωπος μπορεί να αλλάξει μόνο εάν το θελήσει και το αποφασίσει ο ίδιος. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει ο ίδιος να συνειδητοποιήσει τα λάθη του ή τις επιπτώσεις που έχει η συμπεριφορά του σε εμάς και στη σχέση μας. Πόσοι όμως είναι πράγματι διατεθειμένοι να μπουν σε μια τέτοια διαδικασία; Να αλλάξουν, να ξεβολευτούν ή να καταβάλλουν μεγαλύτερη προσπάθεια και χρόνο; Μήπως τελικά, εμείς οι ίδιοι εξιδανικεύουμε πρόσωπα και καταστάσεις και δεν τους επιτρέπουμε να «κατέβουν» στο σημείο που πραγματικά αξίζει να βρίσκονται; Μήπως προσπαθούμε πολύ για κάτι που τελικά δεν είναι αυτό που πραγματικά θέλουμε; Μήπως τελικά δεν απογοητευόμαστε από ανθρώπους και καταστάσεις αλλά από τις προσδοκίες που οι ίδιοι καλλιεργούμε για αυτά;