Στο άρθρο αυτό θα καταπιαστούμε με ένα οδυνηρό και επώδυνο ζήτημα. Που όσο περίεργο και αν φαίνεται είναι ένα πολύ σύνηθες φαινόμενο. Θα μιλήσουμε για την τραγικά δύσκολη απόφαση ενός ενήλικα να διακόψει κάθε επαφή/επικοινωνία με τους γονείς του.
Σε προηγούμενο άρθρο αναλύσαμε και αναφέραμε τις κατηγορίες των τοξικών γονέων Τοξικοί γονείς-Μήπως ανήκετε σε αυτές τις κατηγορίες; . Εδώ θέλω να επισημάνω ότι πολλοί γνωστοί μου τοξικοί γονείς διαβάζοντάς το μου είπαν «Ευτυχώς δεν ανήκω σε καμία από αυτές τις κατηγορίες!». Και σίγουρα θα το είπαν και στα παιδιά τους κάτι που αναμφισβήτητα θα τους ανέβασε το αίμα στο κεφάλι! Δυστυχώς, όπως αναφέραμε στο παραπάνω άρθρο οι τοξικοί γονείς δεν αποδέχονται ότι είναι τέτοιοι και με όποιον τρόπο και να τους πεις να επισκεφτούν έναν ψυχοθεραπευτή θα το αρνηθούν, με όλο τους το είναι, λέγοντας την νούμερο ένα απάντηση των τοξικών γονέων σε αυτό «Δεν είμαι τρελός/ή, δεν έχω κανένα πρόβλημα για να κάνω ψυχοθεραπεία, εσύ (το παιδί του δηλαδή) καλά κάνεις και πας μπας και συμμορφωθείς επιτέλους» Στην απίθανη περίπτωση που θα αποφασίσουν να πάνε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, θα τσακωθούν και με αυτόν, θα αρνηθούν όλα όσα με ενσυναίσθηση, άνευ όρων αποδοχή και ήρεμο τρόπο τους προσάψουν και θα φύγουν έξαλλοι. Και έπειτα θα τους βγάλουν ανίκανους και ότι δεν ξέρουν πώς να κάνουν τη δουλειά τους!
Δεν θα αναφέρουμε πάλι τις κατηγορίες των τοξικών γονέων και τα προβλήματα σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο που δημιουργούν στα παιδιά τους, καθώς αναφέρονται στο παραπάνω άρθρο.
Εδώ να τονίσω, ότι η διακοπή κάθε επικοινωνίας γονέων-παιδιών/ ενηλίκων δεν είναι μόνο απόφαση των ενηλίκων. Πολλές φορές, οι ίδιοι οι γονείς είναι αυτοί που παίρνουν μια τέτοια απόφαση.
Θα αναφέρω κάποια παραδείγματα από κοντινό φιλικό και συγγενικό περιβάλλον:
1η Περίπτωση: Γονείς που διώχνουν τα παιδιά τους από το σπίτι και τα αφήνουν στην τύχη τους, επειδή για παράδειγμα, είναι «πρεζάκια». Η ορολογία «πρεζάκια» είναι δική τους! Ή γονείς που διώχνουν τα παιδιά τους λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού που δεν εγκρίνουν. Πρώτον, φαντάζεστε την απόρριψη, τις ενοχές, την έλλειψη αγάπης και αξίας που μπορεί να νιώθουν αυτά τα παιδιά; Δεύτερον, φαντάζεστε την κατάληξή τους; Στην καλύτερη περίπτωση θα μείνουν σε ένα φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο που τα αποδέχεται και θα προσπαθήσει να τα βοηθήσει, ότι δηλαδή όφειλαν να κάνουν οι γονείς του. Είτε θα μείνουν σε ένα τέτοιο σπίτι αλλά χωρίς την ικανότητα του φίλου ή συγγενή να τα βοηθήσει. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να διογκώσει τα αρνητικά συναισθήματα που τους φόρτωσαν οι γονείς τους και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα είτε να αυξήσουν σε σημαντικό βαθμό τη χρήση, με όποιο αποτέλεσμα αυτό συνεπάγεται, είτε λόγω ενοχών και απόρριψης να φτάσουν στην αυτοκτονία. Αυτά δεν είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Υπάρχουν παντού γύρω μας και κάποια από αυτά γίνονται γνωστά, στο ευρύ κοινό, από τα ειδησεογραφικά μέσα. Είτε θα μείνουν στο δρόμο άστεγοι, επαίτες, με όποιες συνέπειες αυτό συνεπάγεται, τις οποίες ακούμε σχεδόν καθημερινά στις ειδήσεις.
2η Περίπτωση: Και μάλιστα πρόσφατη. Γονείς που αφού έκαναν τα παιδιά τους, την οικογένειά τους, αποφάσισαν να αλλάξουν θρησκεία. Προσπαθούσαν να το επιβάλλουν στο παιδί τους και να το αναγκάσουν να βαφτιστεί ξανά αλλά στη θρησκεία που ασπάστηκαν. Το παιδί δεν ήθελε, και είναι δικαίωμά του! Το αποτέλεσμα είναι να μην του δίνουν καμία σημασία. Να το αφήσουν στην τύχη του. Πήγαινε Λύκειο και δεν του έδωσαν τη δυνατότητα να πάει σε φροντιστήριο. Και όμως, το παιδί αυτό τα κατάφερε, πέρασε Ιατρική και το έδιωξαν από το σπίτι. Αναγκάστηκε να δουλεύει παράλληλα με τις σπουδές, για το νοίκι, και πάλι τα κατάφερε! Τελείωσε τη σχολή και εργάζεται. Ευτυχώς, βρήκε πολύ καλό σύντροφο που το αγκάλιασε και του πρόσφερε ότι όφειλαν οι ίδιοι του οι γονείς να του προσφέρουν, το ίδιο και η οικογένεια του συντρόφου. Το αποκορύφωμα: Μετά από 5-6 χρόνια σχέσης αποφασίζουν να παντρευτούν. Το παιδί το ανακοινώνει στους γονείς του και η απάντησή τους; «Αν δεν βαφτιστείτε, π.χ εβραίοι, όπως εκείνοι δηλαδή ήθελαν (δεν θυμάμαι τη θρησκεία για αυτό και χρησιμοποιώ παράδειγμα), δεν ερχόμαστε στο γάμο». Προφανώς το ίδιο θα έπρεπε να κάνει και η οικογένεια του συντρόφου! Και αυτός ήταν και ο λόγος που όλα αυτά τα χρόνια δεν είχαν γνωριστεί οι οικογένειες. Ορθώς, ο γάμος έγινε σε στενό κύκλο, με άτομα που γνώριζε και το παιδί αυτό. Από την οικογένειά του δεν πήγε κανείς.
Ας δούμε τώρα και την άλλη πλευρά, όπου την απόφαση την παίρνει το παιδί/ενήλικας.
Για να μην αναπαράγουμε το προηγούμενο άρθρο, θα αναφέρω κάποιες από τις τοξικές συμπεριφορές γονέων οι οποίες, συνήθως, αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοσυνδέονται. Μακρόχρονη καταπίεση, σωματική, ψυχολογική και λεκτική κακοποίηση, διαρκής προσπάθεια ελέγχου (του γονιού πάνω στο παιδί), ψυχολογικοί εκβιασμοί, προσωπικές προσβολές και υποτίμηση και πολλά άλλα. Και μερικές επιπτώσεις αυτών στο παιδί: Μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη, να είναι δυστυχισμένα, να μην μπορούν να αναπτύξουν φυσιολογικές κοινωνικές ή συντροφικές σχέσεις, να έχουν ψυχοσωματικά, να αυτοτραυματίζονται, να εθίζονται σε ουσίες και πολλά άλλα.
Οι οικογενειακοί δεσμοί είναι μία από τις ισχυρότερες μορφές σχέσεων που βιώνουμε στη ζωή μας και μας καθορίζουν. Για αυτό τον λόγο, ο ενήλικας, ο οποίος έχει βιώσει όλα τα παραπάνω «τραύματα», όταν ξεχειλίσει το ποτήρι και η απομάκρυνση από τους γονείς είναι μονόδρομος, σίγουρα θα νιώσει πόνο, οδύνη, ενοχές, θα κλάψει και έχει ήδη κλάψει πολύ αλλά δυστυχώς πρέπει να αντιμετωπίσει την ψυχρή αλήθεια.
Οι ενήλικοι, που φτάνουν σε αυτό το σημείο, δεν το κάνουν εν βρασμώ ψυχής. Έχουν ήδη κάνει άπειρες προσπάθειες να φτιάξουν τις σχέσεις με τους γονείς τους, είτε μόνοι τους, είτε με πολλή ψυχοθεραπεία. Αλλά, δυστυχώς, πέφτουν πάνω σε τοίχο, οι γονείς είναι ανένδοτοι, ανυποχώρητοι και εμμένουν στις δικές τους άκαμπτες πεποιθήσεις.
Σε καμία περίπτωση οι ενήλικοι αυτοί, δεν πρέπει να θέσουν άλλο σε κίνδυνο τη σωματική, πνευματική και συναισθηματική τους υγεία, μόνο και μόνο επειδή πρέπει να δείξουν ανοχή σε κάποια πρόσωπα, επειδή είναι γονείς τους. Εδώ, οι τοξικοί γονείς χρησιμοποιούν φράσεις όπως «Τίμα τον πατέρα και τη μητέρα σου» για να τους δημιουργήσουν ενοχές. Ο σεβασμός όμως, δεν απαιτείται ούτε επιβάλλεται με φόβο και καυγάδες αλλά κερδίζεται. Επίσης, θα αναφέρουν ότι ο ψυχοθεραπευτής που πας δεν είναι καλός και σε οδηγεί σε λάθος και μη ιερό δρόμο. Ενημερωτικά, οι ψυχοθεραπευτές δεν δίνουν, με το καλημέρα σας, τη συμβουλή «απομακρύνσου από τους γονείς σου». Επίσης, δεν δίνουν άμεσες συμβουλές αλλά συμπορεύονται με το θεραπευόμενο και τον ενθαρρύνουν να βρει τις απαντήσεις μόνος του. Η πρώτη συμβουλή που θα έδινε ακόμη και ένας άγνωστος είναι να φύγει από το σπίτι. Όχι να διακόψει κάθε επαφή με τους γονείς αλλά να ανεξαρτητοποιηθεί.
Οι ενήλικοι πριν πάρουν αυτήν την επώδυνη απόφαση περνούν από μία «κόλαση». Νιώθουν ενοχές, κλαίνε πολύ, νιώθουν απίστευτη μοναξιά και αναρωτιούνται ακόμη αν αξίζουν αγάπη και αποδοχή. Αυτή η οδύνη δεν είναι κακόβουλη, αλλά συνιστά ένα φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας απομάκρυνσης και αποχωρισμού.
Παίρνουν τελικά την απόφαση με βαριά καρδιά. Πολλές φορές, θα επιστρέψουν καθώς οι τοξικοί γονείς έχουν την μοναδική ικανότητα να δημιουργούν τύψεις, να λένε ψέματα, για παράδειγμα «γύρνα και όλα θα φτιάξουν», «γύρνα γιατί θα πεθάνω», το «παίζουν» ότι ξαφνικά έχουν την καρδιά τους, πίεση και πολλά άλλα. Ναι, αυτά που βλέπετε στις ταινίες είναι βγαλμένα από την πραγματική ζωή!
Μέχρι που το παιδί το παίρνει πραγματικά απόφαση, είναι ώριμο, έχει κάνει πολλή ψυχοθεραπεία και πολύ αγώνα για να πατήσει γερά στα πόδια του και υψώσει το ανάστημά του. Να διακόψει κάθε επαφή με τους γονείς του και να διεκδικήσει επιτέλους όλα όσα του στέρησαν. Να νιώσει άξιος/α, ότι αξίζει την αγάπη και την αποδοχή, να κάνει τα δικά του πια όνειρα και προσδοκίες πραγματικότητα, να είναι ο εαυτός του και να περιβάλλεται από μη τοξικούς ανθρώπους. Να απελευθερωθεί επιτέλους.
Όμως, ακόμη και αν κάνει αυτό βήμα, θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα χρειαστεί χρόνο για να ανακάμψει από τα ψυχικά τραύματα και την κακοποίηση που έχετε υποστεί. Αυτό όμως είναι λογικό και αποτελεί μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας. Επίσης, τα λόγια και τα «πρέπει» των γονιών μας, ακόμη και όταν εκείνοι δεν είναι πια στη ζωή, πάντα, μέσω του υποσυνειδήτου, θα έρχονται στο μυαλό μας αλλά με τον καιρό θα μάθετε πώς να τα επεξεργάζεστε και μην σας επηρεάζουν.
Τέλος, θα ήθελα να πω στους ενήλικες που πήραν αυτήν την δύσκολη απόφαση ότι μπορεί και να μην τον ξέρω αλλά μπορώ να φανταστώ τον μακρύ και οδυνηρό δρόμο που βαδίσατε μέχρι να συνειδητοποιήσετε την σκληρή πραγματικότητα, ωριμάζοντας ψυχοσυναισθηματικά και κάνοντας τεράστια βουτιά και δουλειά με τον εαυτό σας, και να φτάσετε να πείτε «Τέρμα, δε μπορώ και δεν αξίζω να ζω άλλο έτσι.». Είναι πολύ λυπηρό αυτό που σας συνέβη, αλλά δεν αξίζετε λύπηση αλλά σεβασμό και θαυμασμό. Και τα έχετε ήδη κερδίσει
Ονομάζομαι Κέλλυ Ιωάννου. Είμαι Υπ. Διδάκτωρ Ψηφιακής Εγκληματολογίας και Τrauma Coach. Ως Διευθύντρια του CSI Institute, υποστηρίζω θερμά το όραμα του Ινστιτούτου που προάγει εκπαιδευτικούς και κοινωφελείς σκοπούς όπως την πρόληψη και την αντιμετώπιση θεμάτων ασφαλείας στο διαδίκτυο. Διαθέτω κλινική εμπειρία στον τομέα του Hλεκτρονικού Τραύματος (εξαρτήσεις από διαδίκτυο/ διαδικτυακούς εκβιασμούς, εκφοβισμούς, παρενοχλήσεις κ.ο.κ) και είμαι ιδρύτρια του Traumahelp, του μοναδικού κέντρου στην Ελλάδα για τη θεραπεία και την αποκατάσταση του ηλεκτρονικού τραύματος.