Καθώς οι μέρες περνάνε, θα μπορούσε να πει κανείς πως οι ειδήσεις που έρχονται στο φως είναι όλο και πιο σοκαριστικές. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και η αυτοκτονία ενός 16χρονου παιδιού που διαπράχθηκε πρόσφατα αφού πρώτα κάλεσε στο 112 και τους είπε πως θέλει να αυτοκτονήσει κλείνοντας λίγο μετά το τηλέφωνο.
Πολλοί θα βιαστούν να πουν πως ένα αγόρι 16 χρόνων είναι πολύ μικρό για να βρίσκεται από τώρα στα βάσανα και να εκδηλώνει αυτοκτονική συμπεριφορά αφού δεν έχει ζήσει σχεδόν τίποτα. Πριν πείτε κάτι τέτοιο καλύτερα να σκεφτείτε διπλά. Οι περισσότεροι που έχουμε περάσει από την ηλικία των 16 γνωρίζουμε πολύ καλά πως η εφηβική ζωή μπορεί να γίνει ιδιαίτερα φορτική ιδίως όταν το σχολικό περιβάλλον είναι όλη σου η ζωή και δεν μπορείς να σκεφτείς πως η πραγματική ζωή είναι εκεί έξω και σε λίγο θα τη γνωρίσεις.
Συνήθως οι νέοι κατακλύζονται από μία πληθώρα συναισθημάτων τα οποία πολλές φορές δεν είναι σε θέση να ελέγξουν, με αποτέλεσμα να νιώθουν αβοήθητοι και ότι πνίγονται. Πόσο συχνά συμβαίνει λοιπόν αυτό; Ποια μπορεί να είναι τα αίτια και σε ποια σημεία πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί;
Όταν βρισκόμαστε απέναντι από ένα τέτοιο περιστατικό η πρώτη βασική ερώτηση που μας έρχεται στο μυαλό είναι ‘’γιατί;’’. Γιατί κάποιος να διαπράξει αυτοκτονία ; τι τον οδήγησε εκεί; Κάτι που ίσως δεν γνωρίζατε είναι πως η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου σε παιδιά και εφήβους 15-24 ετών είναι η αυτοκτονία.
Συνήθως η διάπραξη αυτοκτονίας συνδέεται με κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας του εφήβου όπως η κατάθλιψη. Όταν τα παιδιά είναι σε μικρότερη ηλικία από τα 14 τότε μπορεί να δρουν παρορμητικά και να προσπαθήσουν να κάνουν κακό στον εαυτό τους λόγω συναισθημάτων που δεν μπορούν να ελέγξουν εκείνη τη στιγμή όπως άγχος, θλίψη, σύγχυση ή επειδή αναζητούν την προσοχή από τους μεγαλύτερους.
Ένας έφηβος από την ηλικία των 15 αρχίζει να σκέφτεται πιο πολύ και πιο πολύπλοκα από πριν. Έρχεται αντιμέτωπος με περισσότερα συναισθήματα και καταστάσεις τις οποίες πολλές φορές δεν γνωρίζει πως να διαχειριστεί. Βιώνουν συναισθήματα όπως απόρριψη, ήττα, αποθάρρυνση, αποτυχία. Όλα αυτά είναι σαφώς μέσα στη ζωή αλλά για έναν άνθρωπο που η τα βιώνει ουσιαστικά για πρώτη φορά στη ζωή του και τα βιώνει με έντονο τρόπο μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες.
Η αποθάρρυνση μπορεί να επέλθει μετά από μεγάλα γεγονότα που μπορεί να συμβούν στη ζωή ενός ατόμου, όπως μια απώλεια, ο χωρισμός των γονιών, ο εκφοβισμός του ίδιου του παιδιού ή κάποιου κοντινού του προσώπου. Όταν τέτοια γεγονότα λαμβάνουν χώρα στη ζωή ενός παιδιού/εφήβου οφείλουν οι γονείς να είναι δίπλα τους και να επικοινωνούν πιο συχνά μαζί με το παιδί ώστε να γνωρίζουν τη συναισθηματική του κατάσταση και να του κάνουν τα παραπάνω βιώματα όσο γίνονται πιο ανώδυνα. Οι νέοι έχουν ανάγκη να νιώσουν πως έχουν δίπλα τους ανθρώπους στους οποίους μπορούν να στηριχτούν για να μη νιώθουν πως πρέπει μόνοι τους να αντιμετωπίσουν τις δυσάρεστες αυτές καταστάσεις.
Διανύοντας μια ηλικία που είναι όλα πιο έντονα για τους νέους μία απόρριψη από φίλους ή από κάποιο ερωτικό πρόσωπο είναι πολύ πιο δύσκολη από ότι σε έναν ενήλικα. Τα παιδιά μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα σκληρά και να δράσουν με τρόπο απερίσκεπτο προς τους γύρω τους χωρίς να σκεφτούν τα συναισθήματά των υπολοίπων. Για ένα παιδί που η ζωή του είναι οι φίλοι, οι έρωτες και το σχολείο, όταν του πάρεις κάτι από αυτά του γκρεμίζεις αυτομάτως και όλον του τον κόσμο. Δεν πρέπει να δέχονται κριτική για όλα αυτά αλλά αντίθετα κατανόηση και συμβουλή ώστε να γνωρίζουν ποιο μονοπάτι πρέπει να ακολουθήσουν και πως θα βγουν αν βρεθούν ποτέ σε αδιέξοδο.
Οι νέοι πολύ συχνά μπορεί να νιώσουν ότι γίνονται βάρος στους γονείς τους ή στους φίλους τους, να νιώθουν ενοχικά και να γυρνάνε πάντα την αιτία του προβλήματος στον εαυτό τους. Αν το παιδί εισπράξει αδιαφορία ή απόρριψη από τους γονείς του τότε μπορεί να οδηγηθεί στην υιοθέτηση καταστροφικής για το ίδιο συμπεριφοράς. Το να κάνουν τους νέους να νιώθουν επιθυμητοί και αγαπημένοι είναι αυτό που μπορεί να αλλάξει την συναισθηματική του πορεία και να προλάβει δυσάρεστες καταστάσεις.
Ορισμένα πράγματα ή περιπτώσεις στην ζωή ενός εφήβου μπορεί να τον κάνουν να έχει πιο εύκολη πρόσβαση σε μέσα που μπορεί να τον οδηγήσουν σε αυτοκοτονική συμπεριφορά. Τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να είναι όταν:
- Υπάρχει στο οικογενειακό περιβάλλον ιστορικό συναισθηματικών διαταραχών ή ροπή στην αυτοκτονική συμπεριφορά
- Να έχει βιώσει το παιδί σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση είτε μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον είτε έξω από αυτό
- Η πρόσβαση σε μέσα που μπορούν να είναι επικίνδυνα όπως φάρμακα ή όπλα
- Όντας ομοφυλόφιλος ή αμφιφυλόφυλος
Πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα παραπάνω και να λαμβάνεται η κατάλληλη αντιμετώπιση κάθε φορά για το κάθε ένα ώστε να είναι οι γονείς πλήρως ενημερωμένοι και να κινούνται ανάλογα. Σε κάθε περίπτωση δε θα πρέπει να αποθαρρύνουν το παιδί, να το κατακρίνουν ή να απορρίψουν τις επιλογές του.
Ποια είναι τα σημάδια που προειδοποιούν για ενδεχόμενη αυτοκτονία ενός παιδιού/εφήβου;
Αν εντοπίσετε εναλλαγές στη διάθεσή του, αποχώρηση από την κοινωνική επαφή, απομόνωση, υπερβολική ενασχόληση με τον κόσμο του διαδικτύου μπορεί να σημαίνει πως κάποιο περιστατικό τον έκανε να κλειστεί στον εαυτό του, τον έκανε να έχει αρνητικά συναισθήματα για τον ίδιο τα οποία δεν μπορεί να διαχειριστεί. Ακόμα οι φράσεις όπως ‘’θα αυτοκτονήσω’’ ή ‘’σε λίγο δε θα σου είμαι πια βάρος’’ συχνά προειδοποιούν για ενδεχόμενη αυτοκτονική συμπεριφορά. Η αυξημένη χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών, η αλλαγή της ρουτίνας τους ή η επαφή τους με ριψοκίνδυνες τάσεις μπορούν επίσης να δείξουν πως το παιδί βρίσκεται σε σύγχυση και χρειάζεται προσοχή.
Τι μπορείτε να κάνετε αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας αρχίζει να αναπτύσσει αυτοκτονική συμπεριφορά;
Μη φοβάστε να χρησιμοποιήσετε τη λέξη αυτοκτονία και να τον ρωτήσετε αν βιώνει αρνητικά συναισθήματα όπως θλίψη ή αν σκέφτεται να κάνει κακό στον εαυτό του. Μιλώντας για αυτοκτονία δεν θα περάσετε τη σκέψη αυτή στο μυαλό του αλλά αντιθέτως θα καταφέρετε να μιλήσετε ευθέως για το πρόβλημα και θα του παρέχετε τη βεβαιότητα πως κάποιος νοιάζεται για εκείνον.
Προσέξτε για τα παραπάνω προειδοποιητικά σημάδια και συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό για το πως να κινηθείτε ή ξεκινήστε τη θεραπευτική διαδικασία για το παιδί με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Προσπαθήστε να τον ενθαρρύνεται να κάνει πράγματα με φίλους ή με την οικογένεια ώστε να μην απομονώνεται και να μην κλείνεται στον εαυτό του αλλά και να υιοθετήσει έναν υγιή τρόπο ζωής με σωστή διατροφή και άσκηση ώστε να μη νιώθει ότι παραμελείται και να νιώθει καλά με το σώμα του και την υγεία του.
Τέλος, εάν έχετε φάρμακα ή επικίνδυνα μέσα στο σπίτι φυλάξτε τα σε ασφαλές μέρος το οποίο να μην είναι προσβάσιμο σε παιδιά γιατί μπορεί να πυροδοτήσουν πιο εύκολα την αυτοκτονική συμπεριφορά.
Πηγές: mayoclinic.org ,
Ονομάζομαι Ευθαλία Ταγάρα και είμαι απόφοιτη κοινωνιολογίας με κατεύθυνση την εγκληματολογία. Αυτή τη στιγμή εργάζομαι ως Project Manager και ως Event Manager στο Διεθνές Ινστιτούτο για την Κυβερνοασφαλεια και στο Γίνε Άνθρωπος.