Αν μας ζητούσαν να θυμηθούμε μια παιδική ανάμνηση που έχουμε ,ίσως οι περισσότεροι ανακαλούσαμε στη μνήμη μας ένα ωραίο κλασικό παραμύθι που μας διάβαζε ένα αγαπημένο οικείο μας πρόσωπο. Λίγο πριν αποκοιμηθούμε,μετά τις σχολικές δραστηριότητες, την ώρα που κάναμε διάλειμμα από την σχολική μελέτη ήταν μια στιγμή να «μεταφερθούμε» σε έναν άλλο κόσμο. Μέσα από τη μυθοπλασία ανακαλύπταμε νέους κόσμους, ήρωες και ιστορίες, οι οποίες μας προσέλκυαν το ενδιαφέρον και μέναμε καθηλωμένοι.
Η μυθοπλασία φυσικά δεν αφορά μόνο τα αναγνώσματα αλλά και τις παιδικές σειρές ή ταινίες που προβάλλονται στη τηλεόραση ή και στον κινηματογράφο, οι οποίες κατά κύριο λόγο αναφέρονται σε παιδιά. Γιατί όμως ως παιδιά έχουμε την ανάγκη για μυθοπλασία; Είναι αυτό άραγε παραγωγικό ή αποτελεί παράγοντα επικινδυνότητας για τα παιδιά σε μικρή ηλικία;
Οι παιδοψυχολόγοι και οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι εξηγούν πως η έκθεση του μικρού παιδιού σε ιστορίες μυθοπλασίας αποτελεί έναν παράγοντα που ενισχύει την ανάπτυξη του. Εάν οι γονείς είναι προσεκτικοί και ωθούν τα παιδιά τους στο να παρακολουθούν ποιοτικές εκπομπές ,ταινίες καθώς και να διαβάζουν παραμύθια με κατάλληλο παιδαγωγικό περιεχόμενο τότε παρά μόνο κερδισμένοι μπορούν να είναι. Οι σούπερ ήρωες αποτελούν μορφές-πρότυπα για τα παιδιά της προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Ίσως αποτελούν το δεύτερο σημαντικό πρότυπο μετά το οικογενειακό τους περιβάλλον και αυτό είναι που τα οδηγεί στο να μιμούνται διάφορες συμπεριφορές, να αφιερώνουν ώρα στο αγαπημένο τους παιχνίδι και να μιλούν για αυτούς τους φανταστικούς ήρωες. Αυτή η ενασχόληση δεν είναι ανησυχητική εφόσον βρίσκεται σε λογικά πλαίσια και επηρεάζει θετικά τη συνείδηση του παιδιού. Οι ήρωες πολλές φορές μέσω του ρόλου που υποδύονται προωθούν έννοιες όπως η κοινωνική αλληλεγγύη , η υπευθυνότητα , ο σεβασμός κάπως και η τόλμη. Τα παιδιά προσπαθούν να μιμηθούν και να αναπαραγάγουν πράξεις που υποδηλώνουν καλοσύνη αλλά και ενέργειες που απαιτούν θάρρος. Η έννοια επίσης της ομαδικότητας και της συνεργασίας φαίνεται να βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών κλασικών παραμυθιών βοηθώντας το παιδί μέσω μιας σύντομης συμβολικής ιστορίας να αναγνωρίσει το καλό και το κακό και να εισπράξει ένα σημαντικό μάθημα για τη ζωή του.
Τόσο η ενασχόληση με τη μυθοπλασία όσο και η συντροφιά του γονέα ή του φροντιστή βοηθούν το παιδί να αντιληφθεί αυτό που διαβάζει ή παρακολουθεί και να λάβει τα σωστά μηνύματα ώστε να διαμορφώσει κριτική ικανότητα και να διευρύνει τη φαντασία του. Η φαντασία είναι ένα κεφάλαιο πολύ μεγάλο όσον αναφορά την αναπτυξιακή διαδικασία στα παιδιά. Ενισχύει πολύ τη σκέψη και την ικανότητα εφαρμογής τεχνικών ,οι οποίες συμβάλουν στην ανάπτυξη της κρίσης και της κοινωνικής προσαρμογής του παιδιού σε ένα πλαίσιο. Η αλληλεπίδραση των παιδιών μεταξύ τους επίσης επηρεάζεται από τη μυθοπλασία και τους παιδικούς ήρωες. Ο κοινός κώδικας επικοινωνίας των παιδιών ,τα παρόμοια ενδιαφέροντα και ο πλουραλισμός ιδεών τα ωθεί στη διαμόρφωση παραγωγικών και κερδοφόρων διαπροσωπικών σχέσεων. Η κοινωνική λοιπόν πτυχή ενός παιδιού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις εμπειρίες του, τις παραστάσεις καθώς και τις εικόνες που εκτίθεται. Φυσικά και ενδέχεται το παιδί να εκτεθεί σε πολλές αναπαραστάσεις βίας μέσω της μυθοπλασίας ,πράγμα το οποίο κρίνεται απαραίτητο να περιορίζεται και να ελέγχεται από το άτομο που το φροντίζει. Οι εικόνες βίας και επιθετικότητας τείνουν να προκαλούν προβλήματα τόσο στη κοινωνικοποίηση του μικρού παιδιού όσο και στην συναισθηματική του ανάπτυξη.
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι οι ήρωες των παραμυθιών και οι ιστορίες που αναπαράγονται μέσα από αυτούς συντελούν στην ανάπτυξη ενός παιδιού και λειτουργούν αν θέλετε βοηθητικά ώστε να γίνει η διαδικασία ομαλά.
Ονομάζομαι Στέλλα Σιμωνίδου και είμαι απόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στα πλαίσια του αντικειμένου μου, με απασχολεί ιδιαίτερα η φύση του ηλεκτρονικού εγκλήματος και η παροχή βοήθειας σε εφήβους και ενήλικους.