Μοναξιά ή μοναχικότητα;

Γράφει η Χαρούλα Γιαννακοπούλου

Έχετε νιώσει κάποια στιγμή την ανάγκη να αποστασιοποιηθείτε από τον κοινωνικό σας περίγυρο, να αφοσιωθείτε στον εαυτό σας; Ή, αντιθέτως, σας έχει συμβεί να νιώθετε αποστασιοποιημένοι από τους άλλους και μόνοι, χωρίς να είναι επιλογή σας; Οι δύο αυτές καταστάσεις, παρόλο που είναι ξεκάθαρο το πόσο διαφέρουν μεταξύ τους, πολλές φορές μπορούν να προκαλέσουν μπέρδεμα για όσους είναι απλά θεατές ή ακροατές. Ένας άνθρωπος, για παράδειγμα, που δεν είναι μοναχικός, δεν λαμβάνει κάποια ικανοποίηση από το να μένει μόνος, ίσως να δυσκολευτεί να καταλάβει γιατί κάποιος να επιδιώκει την κατάσταση αυτή και να συγχέει την έννοια της μοναχικότητας με εκείνη της μοναξιάς. 

Ποια είναι η διαφορά, λοιπόν, μεταξύ της μοναξιάς και της μοναχικότητας; 

Χρησιμοποιούμε τον όρο “μοναξιά” όταν θέλουμε να περιγράψουμε ένα επώδυνο συναίσθημα, που υπάρχει παρά τη θέληση του ατόμου. Η μοναξιά δεν συνδέεται πάντοτε με το να είναι κάποιος μόνος, αντιθέτως, κάποιος μπορεί να αισθάνεται μοναξιά ενώ βρίσκεται ανάμεσα σε φίλους και συγγενείς, ή γενικά σε καταστάσεις που περιτριγυρίζεται από πολύ κόσμο. Όπως προαναφέρθηκε, η μοναξιά δεν αποτελεί επιλογή του ατόμου που τη βιώνει, αλλά πρόκειται για μία ασυνείδητη κατάσταση, που μπορεί να προκαλέσει έκπτωση στην ποιότητα της κοινωνικής ζωής του ίδιου του ατόμου, αφού τον απομακρύνει αισθητά από τον περίγυρό του, ακόμα και αν δεν σταματάει να περνάει χρόνο με άλλα άτομα. 

Το συναίσθημα της μοναξιάς, επιπρόσθετα, μπορεί να προκαλέσει και μία πληθώρα άλλων συναισθημάτων. Πολύ συχνά, όταν κάποιος αισθάνεται μόνος, βιώνει ένα αίσθημα λύπης. Μπορεί επίσης να αισθάνεται απογοήτευση, άγχος ή και ακόμα να παρατηρούνται συμπτώματα κατάθλιψης. Γενικά, πρόκειται για ένα συναίσθημα που όλοι έχουμε βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή μας, είτε σε μεγάλο βαθμό είτε σε μικρότερο. 

Στον αντίποδα, η μοναχικότητα δεν αποτελεί μία επώδυνη και αρνητική κατάσταση, αλλά τρόπο ζωής που βασίζεται στην επιλογή του ατόμου. Για λόγους προσωπικούς μπορεί κάποιος να επιλέξει να αποστασιοποιηθεί από την κοινωνική του ζωή, να αφοσιωθεί στην βελτίωση της ψυχικής του υγείας, αφήνοντας για ένα χρονικό διάστημα πίσω του τις κοινωνικές του συναναστροφές. Δεν είναι λίγα τα άτομα που επιθυμούν να ανταλλάξουν την “βαβούρα” της καθημερινότητας στην πόλη με μία απομονωμένη και ήσυχη ζωή σε πιο μακρινά και απόμερα σημεία. Οι λόγοι που μπορεί να τους οδηγήσουν σε αυτήν την πράξη είναι πολλοί και διαφέρουν σε κάθε άτομο. Είτε πρόκειται για ένα συμβάν που τους οδήγησε στο να αναζητούν αυτόν τον διαφορετικό τρόπο ζωής, είτε επιθυμούσαν μία αλλαγή που να μπορεί να τους προσφέρει μία πνευματική αλλά και ψυχική ηρεμία. 

Οι μοναχικοί άνθρωποι, ενδεχομένως, να έχουν μάθει και να αποδέχονται περισσότερο τον εαυτό τους όπως είναι, μιας και περνούν πολύ περισσότερο χρόνο μόνοι τους παρά με άλλους, αλλά και αφού συχνά μέσα στους στόχους τους είναι το να κατανοήσουν πλήρως ποιοι πραγματικά είναι. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι άνθρωποι που βιώνουν έντονα το συναίσθημα της μοναξιάς δεν αποδέχονται ή δε γνωρίζουν τον εαυτό τους, είναι λογικό άτομα που μένουν μόνα τους από δική τους επιλογή να βρίσκονται σε μία καλύτερη σχέση αποδοχής του εαυτού τους ή έστω να το έχουν ως στόχο τους.

Η μοναχικότητα αποδεικνύει ότι το να είμαστε μόνοι δεν είναι πάντοτε και για όλους μία δυσάρεστη κατάσταση. Αντιθέτως, οι άνθρωποι που την επιλέγουν τείνουν να πετυχαίνουν στόχους, όπως την αναδιοργάνωση των σκέψεών τους ή γενικότερα μία ηρεμία για την οποία πολλοί παλεύουν.