Μήπως οι κίνδυνοι του Διαδικτύου για τους ανήλικους είναι μεγαλύτεροι από ότι νομίζουμε?

Από την Ράνια Μαγουνάκη,

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ότι ολοένα και περισσότεροι ανήλικοι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο όχι μόνο για εκπαιδευτικούς/ψυχαγωγικούς σκοπούς αλλά και για την κοινωνικοποίηση τους μέσω των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, η χρήση της τεχνολογίας ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους οι οποίοι μπορούν να αποβούν μοιραίοι σε περιπτώσεις που δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.

Τα παιχνίδια ή αλλιώς προκλήσεις (challenges) που δημιουργούνται στο διαδίκτυο και υιοθετούνται από τους νέους δεν είναι τόσο αθώα όσο φαίνονται. Ένα από τα πιο γνωστά παιχνίδια που εμφανίστηκε από το 2016 ήταν το Blue Whale Challenge το οποίο διαρκούσε 50 μέρες με την τελευταία δοκιμασία την αυτοκτονία. Το παιχνίδι ξεκινούσε με πολύ απλές δοκιμασίες όπως να ζωγραφίσουν μία φάλαινα στο χαρτί ενώ στην συνέχεια ο βαθμός επικινδυνότητας αυξανόταν δραματικά με τις επόμενες δοκιμασίες να είναι π.χ η χάραξη μιας μπλε φάλαινας στο χέρι τους. Ο αριθμός των ανηλίκων που συμμετείχαν ήταν αρκετά μεγάλος όπως και των ανηλίκων που οδηγήθηκαν στην αυτοκτονία. Ένα ακόμη παιχνίδι το οποίο αξίζει να αναφερθεί είναι το MoMo Challenge με την χαρακτηριστική φιγούρα μιας γυναίκας την οποία δημιούργησε ένας Ιάπωνας καλλιτέχνης. Στο συγκεκριμένο παιχνίδι ο χρήστης λαμβάνει μηνύματα με διάφορες επικίνδυνες προκλήσεις που πρέπει να ολοκληρώσει με την τελευταία να είναι πάλι η αυτοκτονία. Άλλες τέτοιες προκλήσεις είναι το Choking Game, Cinnamon Challenge, Tide Pod Challenge, Salt and Ice κ.α.

Ακόμη, πολλοί (π.χ παιδεραστές) χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να χειραγωγήσουν τους νέους κερδίζοντας την συμπάθειας τους προκειμένου να αναπτύξουν σχέσεις εκτός διαδικτύου οι οποίες μπορεί να έχουν ως επακόλουθο ακόμη και την απαγωγή. Η χρήση διαδικτυακών παιχνιδιών, chat rooms, Facebook, Instagram κ.α δίνει στους παιδεραστές την ευκαιρία να προσεγγίσουν πιο άμεσα τους ανηλίκους και να συνάψουν “φιλικές” σχέσεις χρησιμοποιώντας κυρίως ψεύτικα προφίλ ώστε να επιτύχουν τους στόχους τους (π.χ συλλογή πορνογραφικού υλικού).

Επιπλέον, ένα φαινόμενο το οποίο έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και συνεχίζει να ανθεί είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός μέσω των πλατφορμών κοινωνικής. Μεγάλο ποσοστό των ανηλίκων έχει πέσει θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού εκ των οποίων πολλοί οδηγήθηκαν ακόμη και στον θάνατο καθώς λόγω του νεαρού της ηλικίας τους και του γεγονότος ότι δεν απευθύνθηκαν σε κάποιον ενήλικα δεν κατάφεραν να το διαχειριστούν. Σύμφωνα με έρευνα σε δείγμα 500 εφήβων το 50% έχει πέσει θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού.

Όπως και οι ενήλικες έτσι οι ανήλικοι χρήστες μπορούν να κατεβάσουν εν άγνοια τους κακόβουλο λογισμικό ή να δημοσιεύσουν προσωπικές πληροφορίες κάνοντας εγγραφή σε κάποιο ιστότοπο ή κατεβάζοντας κάποια εφαρμογή στην οποία ζητείται πιστωτική κάρτα με αποτέλεσμα την απώλεια χρηματικών ποσών.

Ωστόσο, ορισμένες ενέργειες προκειμένου να αποφευχθούν τέτοιου είδους περιστατικά είναι η έγκαιρη ενημέρωση των ανηλικών για τους κινδύνους του διαδικτύου καθώς και πως αυτοί μπορούν να αποφευχθούν. Με αυτόν τον τρόπο οι νέοι θα κατανοήσουν τους λόγους που δεν πρέπει να δημοσιεύουν προσωπικές τους πληροφορίες.

Σε περιπτώσεις διαδικτυακού εκφοβισμού ή “περίεργων μηνυμάτων” κρίνεται αναγκαία η διακοπή της συζήτησης και η αναφορά του περιστατικού σε κάποιον ενήλικα ώστε να απευθυνθεί σε ειδικούς που σχετίζονται με θέματα ασφάλειας προτού να είναι πολύ αργά.

Η χρήση λογισμικού από τον γονέα για την διαχείριση της πρόσβασης των ανηλίκων σε εφαρμογές και ιστοτόπους ακατάλληλου περιεχομένου αλλά και η συζήτηση μεταξύ τους αποτελούν εξίσου σημαντικά κριτήρια στην αποφυγή των παραπάνω κινδύνων.

Επομένως, απαιτείται η σε βάθος διερεύνηση και ανάλυση των παραγόντων που τροφοδοτούν τέτοιου είδους περιστατικά αλλά και η προσπάθεια εξάλειψης τους. Συνεπώς, η σοβαρότητα τους είναι δεδομένη και αποδεικνύεται από τις οδυνηρές συνέπειες τους.