Παρόλο που βρισκόμαστε στο 2022, πολλά φαινόμενα και περιστατικά του σήμερα, μας κάνουν να απορούμε αν ο κόσμος πάει τελικά μπροστά ή αν εν τέλει καταλήγει στο ίδιο σημείο και πιο πίσω. Ένα τέτοιο περιστατικό είναι και ο φονικός μαζικός πυροβολισμός 19 παιδιών και 2 δασκάλων ενός σχολείου στο Τέξας από έναν 18χρονο αφού ήδη είχε πυροβολήσει τη γιαγιά του η οποία κατέληξε τραυματισμένη στο νοσοκομείο. Ακούγοντας την είδηση αυτή πολλοί θα τρέξουν να εναποθέσουν τις ευθύνες στην ψυχική κατάσταση του δράστη που προέβη στις ενέργειες αυτές και θα τον χαρακτηρίσουν πιθανότατα άτομο με ‘’ψυχικές διαταραχές’’ βασισμένοι στην παρεκκλίνουσα φύση του. Ισχύει όμως ένας τέτοιος ισχυρισμός ή απλά βολεύει για να μην εξετάσουμε άλλες διαστάσεις και δεδομένα;
Μια μελέτη του Ομοσπονδιακού Γραφείου Ερευνών (FBI) κατέδειξε ότι μόνο το 25% των ατόμων που προκάλεσαν μαζικούς πυροβολισμούς είχαν διαγνωστεί με κάποια ψυχική ασθένεια. Χωρίς πάλι να υπάρχει προδιάθεση για βίαιες τέτοιες πράξεις, πόσο μάλλον στοχευμένες. Με βάση αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί πώς το άτομο που προχωράει σε μια πράξη όπως αυτή της μαζικής δολοφονίας είναι ψυχικά ασταθές. Αποφεύγοντας μια προκατάληψη σαν αυτή μπορούμε να δούμε και να εξετάσουμε πιο καθαρά άλλους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες που μπορεί να βρίσκονται πίσω από το πέπλο ενός συχνού και εύκολου ισχυρισμού.
Αρχικά είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό πως κάθε περιστατικό δολοφονίας ή βίαιης πράξης είναι ξεχωριστό και μοναδικό και καλό θα ήταν να αποφεύγονται οι συγκρίσεις με άλλα παρόμοια περιστατικά. Το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο μπορεί να βρίσκεται το άτομο παίζει καθοριστικό ρόλο για την ψυχική του κατάσταση και την ομαλή πορεία του στην κοινωνία. Η ανησυχία του ατόμου και η απόφασή του να προχωρήσει σε μία βίαιη πράξη μπορεί να είναι αποτέλεσμα της δυσαρέσκειας που μπορεί να νιώθει εξαιτίας της οικονομικής του κατάστασης καθώς και της πίεσης που μπορεί να του ασκείται, προβαίνοντας σε μία ακραία πράξη ως ένδειξη αντίδρασης και θεωρώντας πως θα τον βοηθήσει να αισθανθεί καλύτερα. Ο παραγκωνισμός που μπορεί να βιώσει ένα άτομο από άτομα της κοινωνίας στην οποία ζει λόγω της εθνικότητας ή της φυλής του το ωθεί κάποιες φορές να νιώθει ότι πρέπει να δράσει άμεσα ή ακόμα και εγκληματικά για να προστατεύσει τον εαυτό και τα δικαιώματα του.
Είναι πολύ σημαντικό και σύνηθες η παρεκκλίνουσα συμπεριφορά να έχει δημιουργηθεί λόγω κάποιου τραύματος που έχει βιώσει το άτομο σε πρώιμη ηλικία. Κάποιες καταστάσεις που ζει το άτομο μπορεί να είναι ιδιαίτερα καθοριστικές και να φτάσουν σε σημείο να το στιγματίσουν και να εμποδίσουν την σωστή ανάπτυξή του. Αν κάποιος έχει βιώσει βία από το κοντινό-οικογενειακό περιβάλλον ή νιώθει ότι βρίσκεται σε μειονεκτική θέση σε σχέση με άλλα άτομα τα οποία μπορεί να του φαίνονται απειλητικά και εχθρικά μπορεί να κρύβει θυμό μέσα του και είναι πιθανό να προβεί σε παραβατική συμπεριφορά. Θα πρέπει ακόμα να λάβουμε υπόψιν ότι ανάλογα περιστατικά έχουν γίνει επειδή το άτομο έχει υιοθετήσει και πιστεύει σε συγκεκριμένες πολιτικές πεποιθήσεις και ιδεολογίες. Οι κοινωνικοί και ψυχολογικοί παράγοντες είναι πολύ σημαντικοί για την πορεία που μπορεί να ακολουθήσει ένα άτομο στη ζωή του. Εάν το άτομο δεν αισθάνεται ότι ανήκει και ότι είναι αποδεκτό από τους γύρω του είναι πολύ πιθανόν να φτάσει σε σημείο να πράττει απερίσκεπτα και βίαια. Για αυτό και κάθε χώρα αλλά και κάθε άνθρωπος θα πρέπει να είναι προσεκτικός, να σέβεται και να κατανοεί τους ανθρώπους που υπάρχουν γύρω του.
Η Αμερική και η εύκολη πρόσβαση που προσφέρει σε όπλα ακόμα και σε άτομα μικρής ηλικίας την έχει οδηγήσει σε έναν διαρκές αγώνα αντιμετώπισης και πρόληψης τέτοιων περιστατικών χωρίς όμως να έχει ένα ουσιαστικό επιτυχές αποτέλεσμα. Η πολιτική της δεν δέχεται να αλλάξει τους νόμους για να αποφύγει τόσο δυστυχή περιστατικά όπως αυτό. Με τις μαζικές δολοφονίες ειδικά στα σχολεία να ξεπερνάνε τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα θα πρέπει να δει καθαρά και να αναθεωρήσει πολλά πράγματα από το να επιρρίπτει ευθύνες σε κάθε άτομο μεμονωμένα.
Οι άνθρωποι και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης συχνά ταυτίζουν τα άτομα που προβαίνουν σε μαζικές δολοφονίες ως άτομα με ‘’ψυχικές διαταραχές’’. Κάτι τέτοιο όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα αλλά αντίθετα βασίζεται σε στερεότυπα και προκαταλήψεις που μπορεί να έχουν δημιουργήσει και οι ίδιοι. Χωρίς κανέναν έλεγχο και καμία έρευνα στο ιστορικό του δράστη ή κάποια ανάλυση στη συμπεριφορά του συγκεκριμένου ατόμου και την ψυχική του υγεία εναποθέτουν τις ευθύνες σε τυχόν ψυχική ασθένεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αγνοούν άλλους σημαντικούς παράγοντες: κοινωνικούς, οικονομικούς, ψυχολογικούς που είναι υψίστης σημασίας σε μία τόση σημαντική εγκληματική πράξη σαν αυτή της μαζικής δολοφονίας και θα έπρεπε να εξετάζονται.
Πηγή: journals.lww.com
Ονομάζομαι Ευθαλία Ταγάρα και είμαι απόφοιτη κοινωνιολογίας με κατεύθυνση την εγκληματολογία. Αυτή τη στιγμή εργάζομαι ως Project Manager και ως Event Manager στο Διεθνές Ινστιτούτο για την Κυβερνοασφαλεια και στο Γίνε Άνθρωπος.