Γράφει η Μαρίνα Καρατζαφέρη, κοινωνικός επιστήμονας
Η Κυβερνοασφάλεια και ο Κυβερνοχώρος, είναι δύσκολες έννοιες, που όμως είναι πολυσυζητημένες το τελευταίο διάστημα. Κάποιοι πολύ πιθανόν να μπερδεύουν την χρήση τους. Κάθε φορά που οι άνθρωποι συναντούν κάτι καινούριο (μια νέα τεχνολογία, μια νέα έννοια κ.λπ.) ίσως να μπερδεύονται, γιατί το κάτι καινούριο και διαφορετικό μας μπερδεύει καθώς είναι ξένο. Γι’ αυτό καλό θα ήταν να γίνεται ερμηνεία των εννοιών.
Κυβερνοχώρος είναι ο χώρος που έχει δημιουργηθεί χάρη στην επιστήμη της επικοινωνίας μεταξύ ηλεκτρονικών και μηχανικών συσκευών (της Κυβερνητικής Επιστήμης). Ο κυβερνοχώρος στερείται διατάσεων, καθώς δεν μπορούμε να ορίσουμε με σαφήνεια τα όρια στα οποία εκτείνεται. Τα μηνύματα που ανταλλάσσουμε μέσω Η/Υ, οι διαδικτυακές σελίδες ή άλλα αρχεία που τοποθετούμε στο Internet ή στο σκληρό μας δίσκο αποτελούν τμήμα του. Ο κυβερνοχώρος, όμως, δεν τελειώνει εκεί. Το σημείο αναφοράς του είναι ο άνθρωπος και οι πράξεις του. Μέσα από τον κυβερνοχώρο έχουμε την δυνατότητα να ενημερωνόμαστε για παγκόσμιες εξελίξεις.
Όσον αφορά τον όρο της Κυβερνοασφάλειας είναι δύσκολο να δώσουμε έναν ολοκληρωμένο και καθολικά αποδεκτό ορισμό. Είναι όλα τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την προστασία των συστημάτων πληροφοριών και των χρηστών τους από μια μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση, με σκοπό την επίθεση ή και ζημιά, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ακεραιότητα και εμπιστευτικότητα των δεδομένων ενός χρήστη. Ο όρος Κυβερνοασφάλεια δεν καλύπτει μόνο την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών, αλλά και κάθε παράνομη δραστηριότητα, με τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών στον κυβερνοχώρο. Δυστυχώς όμως, λόγω του διευρυμένου χώρου του διαδικτύου, είναι δύσκολος ο εντοπισμός του δράστη οποιασδήποτε επίθεσης. Περιλαμβάνει, επίσης, την πρόληψη και την ανίχνευση κυβερνοπεριστατικών, την αντίδραση σε αυτά και την αντιμετώπισή τους. Τα περιστατικά αυτά μπορεί να αφορούν επιθέσεις κατά επιχειρήσεων και υποδομών ζωτικής σημασίας, την κλοπή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και τυχόν παρεμβάσεις σε δημοκρατικές διαδικασίες. Όλα αυτά μπορούν να έχουν ανασταλτικές επιδράσεις σε πρόσωπα, οργανισμούς και κράτη.
Οι κυβερνοεπιθέσεις που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, ανέδειξαν για πρώτη φορά το είδος και την έκταση των απειλών που αντιμετωπίζουν τα κράτη στον κυβερνοχώρο. Πολύ γρήγορα το ΝΑΤΟ άρχισε να λαμβάνει μέτρα για αυτό το νέο είδος επίθεσης. Σκοπός του είναι να προστατεύσει τα δικά του δίκτυα και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα αυτών, σε ολόκληρη τη Συμμαχία. Τον Ιούλιο του 2016 το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι αναγνωρίζει τον κυβερνοχώρο ως το νέο πεδίο διεξαγωγής επιθέσεων μετά την ξηρά, την θάλασσα, τον αέρα και το διάστημα. Αυτό συνεπάγεται και την εφαρμογή των κανόνων διεθνούς δικαίου στον κυβερνοχώρο. Επιπλέον, ξεκίνησε να παρέχει την δυνατότητα εκπαίδευσης, κατάρτισης και ασκήσεων στα μέλη του.
Το 2008, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε την ανάγκη για δραστικά μέτρα όσον αφορά στην κυβερνοασφάλεια. Σημαντικό βήμα ήταν η ίδρυση του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA), το 2013, προκειμένου να συμβάλλει στην ανάπτυξη του κλάδου της κυβερνοασφάλειας. Επιπλέον έγινε ενίσχυση των τεχνολογικών ικανοτήτων και της ανθεκτικότητας των υπαρχόντων υποδομών, υπηρεσιών και δικτύων, με σκοπό τον περιορισμό του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και η συνεργασία της Ε.Ε. με βασικούς εταίρους όπως οι Η.Π.Α. και το ΝΑΤΟ.
Οι απειλές στον κυβερνοχώρο έχουν αυξηθεί. Ο αριθμός των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο αυξήθηκε κατά 63% τα τελευταία τρία χρόνια, με απώλειες άνω του 1 εκατομμυρίου δολαρίων.
Συνεπώς, αυτές οι απειλές συνιστούν σημαντικά εμπόδια, καθώς τα τελευταία 3 χρόνια επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν επηρεαστεί από την ανάγκη συμμόρφωσης σχετικά με τα προσωπικά δεδομένα και το απόρρητο.
Πηγή:
Ονομάζομαι Ιωάννα Σκλιάμη, είμαι πτυχιούχος του Τμήματος Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είμαι απόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας του Μητροπολιτικού Κολλεγίου και μεταπτυχιακή φοιτήτρια (MSc) εγκληματολογίας στο University of Nicosia. Είμαι κάτοχος εξειδικευμένων προγραμμάτων πάνω στην Εγκληματολογία, Ανακριτική και Δικαστική Ψυχολογία. Συνεργάζομαι με το CSI Institute, συμμετέχοντας στην συγγραφή άρθρων, βοηθώντας σε διάφορες δράσεις κατακτώντας, παράλληλα, και μια θέση στο Hr του Ινστιτούτου.