Κεφάλαιο youtube: Ένας “φαινομενικά” αβλαβής ιστότοπος ή μήπως όχι;

Γράφει η Πελαγία Σωτήρκου, φοιτήτρια Κοινωνιολογίας

Όλοι μας γνωρίζουμε και έχουμε χρησιμοποιήσει τον ιστότοπο YouTube, ο οποίος δίνει στους χρήστες τη δυνατότητα να αναζητούν, να αποθηκεύουν, να αναπαραγάγουν και να κοινοποιούν ψηφιακά βίντεο και ταινίες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Ελληνικού κέντρου Ασφαλούς Δικτύου του ΙΤΕ, για τις διαδικτυακές συνήθειες των παιδιών και τον τρόπο που επηρεάζονται από τα κοινωνικά δίκτυα και τα διαδικτυακά παιχνίδια,  σε δείγμα 13.000 μαθητών ηλικίας από 10-18 ετών σε περίπου 500 σχολεία σε διάφορους νομούς της χώρας μας, το διάστημα 2019-2020,  η ενασχόληση με το YouTube ήταν καθολική (95,5% στο δημοτικό – 97% στο Γυμνάσιο/Λύκειο). Τα παιδιά και οι έφηβοι χρησιμοποιούν το YouTube, κατά κύριο λόγο για να ακούσουν μουσική, να παρακολουθήσουν βίντεο-κλιπ τραγουδιών, ταινίες κ.ά. Οι δυνατότητες που προσφέρει ο συγκεκριμένος ιστότοπος, έχει βοηθήσει με ποικίλους τρόπους όπως:

• Ενημερώνει για την επικαιρότητα, καθώς διαθέτει τη δυνατότητα αποκόμισης πληροφοριών όπως κάθε άλλο ειδησεογραφικό site
• Παρέχει πληροφορίες, όσον αφορά την εκπαίδευση (δωρεάν σεμινάρια, υλικό οπτικοακουστικό για εργασίες και παρουσιάσεις, τραγούδια εκμάθησης, π.χ των χρωμάτων/αριθμών για τα παιδιά κ.ά.)
  
• Παρέχει πληροφορίες για ταξιδιωτικούς προορισμούς (εμπειρίες από εστιατόρια, μουσεία τα λεγόμενα virtual tours)
• Εύρεση μουσικών ταλέντων (δεν είναι λίγες οι φορές όπου ερασιτέχνες έχουν γίνει ευρέως γνωστοί μέσω της κοινοποίησης των βίντεο τους στο YouTube)

Έτσι, ενώ τον ιστότοπο αυτό τον έχουμε συνδυάσει με ευχάριστα και ψυχαγωγικά περιεχόμενα, δεν είναι λίγες οι φορές όπου έχουν παρατηρηθεί είτε ύποπτες κινήσεις ορισμένων χρηστών ή και ολόκληρων κοινοτήτων μέσα σε αυτό, είτε επικίνδυνη χρήση από τα ίδια τα παιδιά και εφήβους.

Τι ενδέχεται να κρύβεται;

• Επικίνδυνο και εγκληματικό περιεχόμενο διαφόρων βίντεο (κακοποιητικό περιεχόμενο π.χ ζώων, όπως συνέβη μερικά χρόνια πριν με έναν χρήστη ο οποίος ανέβαζε βίντεο με κακοποιημένες γάτες, ανθρώπων ή βίντεο ατόμων που ενώ κοιμούνται βιντεοσκοπούνται χωρίς τη θέλησή τους κ.ά.)
• Περιεχόμενο ταινιών ακατάλληλων για ορισμένες ηλικίες (π.χ ερωτικά περιεχόμενα, σκηνές βίας κ.ά.).
• Online streaming για online gaming (το ίδιο το άτομο δεν “παίζει”, παρακολουθεί όμως άλλους να “παίζουν”, εστιάζοντας στην οθόνη και συνομιλώντας με άλλους για ώρες, οδηγώντας ακόμη και σε εθισμό).
• Παρακολούθηση ορισμένων YouTubers, οι οποίοι ενδέχεται να παραπληροφορούν παιδιά και εφήβους, αναλύοντας προσωπικές τους απόψεις για σημαντικά θέματα ή και ακόμη να αναλύουν πραγματικά συμβάντα τα οποία δεν θα έπρεπε να μαθαίνουν τόσο “εύκολα” και ανεξέλεγκτα ορισμένες ηλικίες, διότι ίσως επηρεαστούν και δεν τα “φιλτράρουν”, όπως θα έκανε ένα πιο ώριμο άτομο.

Επιπλέον, το γεγονός ότι έχουν βρεθεί αρκετοί τρόποι έτσι ώστε να ξεκλειδωθεί η “επιφάνεια”, θα λέγαμε, του YouTube το καθιστά πιο επικίνδυνο. Και ενώ υπάρχει η δυνατότητα να αφαιρεθούν ορισμένα ύποπτα περιεχόμενα, σύμφωνα με τους όρους χρήσης κλπ, είναι αρκετά εύκολο να αναμεταδοθούν σε διαφορετικά κανάλια και λογαριασμούς, με αποτέλεσμα να μιλάμε για έναν “φαύλο κύκλο”, ένα ατελείωτο κυνηγητό στο χώρο αυτό. Επομένως, οι γονείς θα πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με τα παιδιά τους, να τα επιβλέπουν με σωστό τρόπο και να βάζουν όρια στην πλοήγησή τους στο διαδίκτυο τόσο χρονικά όσο και στο τι παρακολουθούν, όσο το δυνατό περισσότερο. Αυτό δεν θα πρέπει να γίνεται με τρόπο επιδεικτικό και αυστηρό, αλλά ο κάθε γονέας να βρει τρόπους όπου το παιδί δεν θα προσπαθήσει να αντιδράσει στα λεγόμενά του, να βρει με λίγα λόγια το σωστό κώδικα επικοινωνίας προκειμένου να το προστατέψει, αλλά και να μη διστάσει να ζητήσει τη βοήθεια ειδικών σε περιπτώσεις που αδυνατεί ο ίδιος να ελέγξει το παιδί του.

Όπως έχει πει χαρακτηριστικά και ο Νίτσε (Γερμανός Φιλόσοφος):

“Δεν υπάρχουν ωραίες επιφάνειες, χωρίς ένα τρομακτικό βάθος”

Εντοπίστε τα “βήματα” των παιδιών σας  στο διαδίκτυο, ώστε να αποφευχθεί ο ψυχικός και σωματικός τους εντοπισμός μετέπειτα!

Πηγή: