Ηλεκτρονική επιτήρηση δραστών | Μία εναλλακτική ποινή

Γράφει η Δήμητρα Ευαγγελίου, Κοινωνιολόγος

Την δεκαετία του ’90 στην Αμερική και σε ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες υιοθετήθηκε η ηλεκτρονική επιτήρηση ως μια εναλλακτική της φυλάκισης ποινή, με σκοπό την αποσυμφόρηση των φυλακών. Πραγματοποιείται με τον εξ’ αποστάσεως έλεγχο του υπόδικου/κατάδικου, ώστε να εκτίσει τη ποινή του ή ένα μέρος αυτής από την οικία του.

Το 1996 έχουμε την πρώτη ηλεκτρονική συσκευή από τον Ralph K. Schwitzgebel, η οποία συνδεόταν με έναν πομπό σε σχήμα βραχιολιού και κατέγραφε τα ηλεκτρομαγνητικά σήματα, με αποτέλεσμα την εξ’ αποστάσεως παρακολούθηση του ατόμου. Παρόλα αυτά, η σύλληψη της ιδέας του εν λόγω συστήματος, ήταν του Jack Love d’ Alburquerque, δικαστή του Νέου Μεξικού, από ένα κόμικ περιοδικό του ήρωα “Spiderman”.

Ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται η επιτήρηση, είναι μέσω ενός κλειστού κυκλώματος επικοινωνίας, που λειτουργεί με έναν πομπό και έναν δέκτη. Ο πομπός είναι μια συσκευή σε μορφή βραχιολιού, που τοποθετείται είτε στον αστράγαλο, είτε στον καρπό του ατόμου και διαθέτει φωτοκύτταρα που εκπέμπουν συνεχή σήματα της θέσης του φορέα. Ο δέκτης είναι ένας ηλεκτρονικός μηχανισμός που είναι συνδεδεμένος με μία σταθερή ή και κινητή τηλεφωνική συσκευή και διαβιβάζει τα σήματα, που λαμβάνει, σε έναν κεντρικό ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Το μέτρο της ηλεκτρονικής επιτήρησης στην Ελλάδα επιβάλλεται με το άρθρο 1 πργ. Α του Ν. 4205/2013 ως:

• Περιοριστικός όρος υποδίκων (άρθρο 282 ΚΠΔ) με σοβαρές ενδείξεις πράξεων κακουργηματικού χαρακτήρα
• Όρος πρόωρης απόλυσης καταδίκων (άρθρο 110Α ΠΚ όταν πρόκειται για ενήλικες και άρθρο 129 ΠΚ όταν πρόκειται για ανήλικα
• Περιοριστικός όρος για χορήγηση άδειας σε κρατούμενους (άρθρο 54 ΣΚ)

Το συγκεκριμένο μέτρο έχει ορισμένα πλεονεκτήματα, όπως η εν μέρει ελευθερία του ατόμου, ώστε να συνεχίσει την εργασία ή την εκπαίδευσή του, αλλά και την διατήρηση των οικογενειακών δεσμών, τον περιορισμό του στίγματος και των συνεπειών που θα είχε αυτό στην ψυχολογία του ατόμου και την αποφυγή συγχρωτισμού του με άλλους εγκληματίες στις φυλακές.

Στον αντίποδα, υπάρχουν και τα μειονεκτήματα του μέτρου αυτού, καθώς με αυτόν τον τρόπο πλήττεται η ιδιωτική ζωή του ατόμου και της οικογένειάς του, δημιουργούνται αισθήματα άγχους, νευρικότητας και ανησυχίας από την διαρκή παρακολούθηση, όπως επίσης και διάφορα τεχνικά προβλήματα που είναι πιθανό να προκύψουν ή που μπορεί να οφείλονται σε ελαττωματικές ανιχνευτικές συσκευές.

Η ελληνική κοινωνία, λοιπόν, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα βασικό ερώτημα: Θα βοηθήσει το εν λόγω μέτρο στον σωφρονισμό των εγκληματιών ή θα καταστήσει ακόμα δυσκολότερη την όλη ποινική αντιμετώπιση αυτών;

Πηγές:

Παπαθεοδώρου Π. Θεόδωρος (2009), Η ηλεκτρονική παρακολούθηση των πολιτών στην κοινωνία της διακινδύνευσης, Πολιτεία: Αθήνα

Fox, R. G. (1987). Dr Schwitzgebel’s machine revisited: Electronic monitoring of offenders. Australian & New Zealand journal of Criminology

https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/nomos-4205-2013