Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) είναι μία χρόνια αγχώδης διαταραχή, πολύ πιο κοινή απ’ ότι πιστεύουμε καθώς εμφανίζεται μέσα από καθημερινές συνήθειες και συμπεριφορές. Παρουσιάζεται στα άτομα μέσα από δυσάρεστες και ενοχλητικές σκέψεις (ιδεοληψίες), που τους οδηγούν σε ψυχαναγκαστικές επαναλαμβανόμενες κινήσεις και συμπεριφορές (ψυχαναγκασμούς), προκαλώντας παράλληλα στρες. Οι αιτίες της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής δεν είναι πάντα σαφείς. Ενδεχομένως είναι κληρονομική, καθώς τείνει να εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα της ίδιας οικογένειας. Επίσης, μπορεί να οφείλεται και στη δυσλειτουργία ορισμένων ορμονών όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη.
Πρόκειται, λοιπόν, για ένα συνδυασμό κληρονομικών, γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που πυροδοτούν την εμφάνισή της. Ωστόσο, το γεγονός ότι μπορεί ένα άτομο σε μια οικογένεια να παρουσιάζει ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή δε σημαίνει απαραιτήτως ότι θα την παρουσιάσουν κι άλλα μέλη της. Ο ψυχαναγκασμός είναι συμπεριφορά ή κίνηση που κάνει κάποιος, επειδή νιώθει ότι πρέπει να ακολουθήσει κάποιον κανόνα που θεωρεί σωστό. Π.χ. τακτοποίηση σπιτιού συνεχώς, συχνό πλύσιμο χεριών για να τα νιώθει καθαρά, επανάληψη συγκεκριμένων λέξεων, επιθυμία να διατηρεί συμμετρική διάταξη των αντικειμένων, μικροβιοφοβία, καθώς και η εμμονή ότι έχει ξεχάσει τη βρύση ανοιχτή, το θερμοσίφωνο, ότι δεν έχει κλειδώσει το σπίτι ή το αμάξι κ.ά.
Η διάγνωση της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής γίνεται από τον ψυχίατρο ή τον κλινικό ψυχολόγο μέσω της καταγραφής του ιστορικού του ασθενούς και κάποιων τεστ στα οποία υποβάλλεται ο ίδιος. Οι ψυχαναγκασμοί/καταναγκασμοί καταναλώνουν χρόνο από την καθημερινότητα του ατόμου που πάσχει από αυτές. Ακόμη, δεν οφείλονται στην κατανάλωση ουσιών. Η αντιμετώπιση και θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής γίνεται μέσω φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Στην ψυχοθεραπεία συνήθως επιλέγεται η συμπεριφοριστική προσέγγιση, ωστόσο εξαρτάται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε περιστατικού, γι’ αυτό η επιλογή της θεραπείας γίνεται μόνο από τον ειδικό.
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή όπως και κάθε μορφή ψυχικής αγχώδους διαταραχής αποτελεί ταμπού στην κοινωνία αλλά και στη νοοτροπία των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Έτσι, δύσκολα κάποιος θα παραδεχτεί ότι έχει πρόβλημα και θα ζητήσει βοήθεια ώστε να το αντιμετωπίσει. Τέλος, κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι μία από τις βασικές αγχώδεις διαταραχές που εμφανίζει αύξηση, κυρίως με τη μορφή της μικροβιοφοβίας.
Πηγές:
Diagnostic and statistical manual of mental disorders _ DSM-5
Ονομάζομαι Λαμπρινή Ντουντούμη, πτυχιούχος του τομέα Εγκληματολογίας του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Είμαι απόφοιτη του MSc Investigative Psychology του Πανεπιστημίου του Χάντερσφιλντ και κάτοχος πιστοποιητικών στην Εγκληματολογική Ψυχολογία, Δικαστική Ψυχολογία, την Ψυχιατροδικαστική και την Προστασία των Δικαιωμάτων των παιδιών. Συνεργάζομαι με το CSI Institute, συμμετέχοντας εθελοντικά στην συγγραφή άρθρων.