Έξι γυναίκες δολοφονούνται κάθε ώρα σε όλο τον κόσμο από άνδρες. Οι περισσότερες από συγγενείς ή ερωτικούς συντρόφους.
Ο Covid-19 επισκιάζει το θέμα, λένε τα Ηνωμένα Έθνη. Περισσότερες από τις μισές γυναίκες και κορίτσια που σκοτώνονται από άνδρες δολοφονούνται από τους τωρινούς ή προηγούμενους συντρόφους τους, σύμφωνα με τα δεδομένα των Ηνωμένων Εθνών.
Καθώς ο κόσμος παλεύει με τις καταστροφικές συνέπειες της πανδημίας του Covid-19, μία νέα πανδημία γυναικοκτονίας και η έξαρση της έμφυλης βίας απειλεί τις ζωές των γυναικών και των κοριτσιών διεθνώς.
Η βία ενάντια στις γυναίκες και τα κορίτσια είναι ακόμα τόσο βαθιά ριζωμένη σε κουλτούρες σε όλο τον κόσμο που μοιάζει σχεδόν αόρατη.
Η Έκθεση του 2020 για το Παγκόσμιο Χάσμα των Φύλων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ αναφέρει ότι παραπάνω από το ένα πέμπτο των γυναικών παγκοσμίως δέχονται σωματική ή σεξουαλική παρενόχληση από τους άνδρες συντρόφους τους.
Για χρόνια βασιζόμασταν στην περιγραφή “έγκλημα πάθους”, ή στο “εν βρασμώ ψυχής”. Οι συγκεκριμένοι ορισμοί, ωστόσο, παραπλανούν και δεν επαρκούν για να περιγράψουν τον ειδεχθή τρόπο με τον οποίο όλες αυτές οι γυναίκες έχασαν τη ζωή τους. Αν αρχίσετε να ψάχνετε σε όλες αυτές τις υποθέσεις, υπάρχει σχεδιασμός, αποφασιστικότητα, υπάρχει πάντα ο καταναγκαστικός έλεγχος.
Πρέπει να υπάρξει περισσότερη έρευνα όσον αφορά τους τρόπους με τους οποίους τα θύματα μπορούν να φύγουν με ασφάλεια από χειριστικές σχέσεις, καθώς και στο τι κάνει τους ανθρώπους να επιζητούν τον έλεγχο στις ερωτικές τους σχέσεις.
Έρευνα της εγκληματολόγου Dr Jane Monckton Smith βρήκε ένα μοτίβο οκτώ βασικών σταδίων που ακολουθήθηκαν σε 372 γυναικοκτονίες στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα οκτώ στάδια που ανακάλυψε σε όλες σχεδόν τις δολοφονίες ήταν:
- Ιστορικό παρακολούθησης πριν τη σχέση ή παρενόχλησης από τον δράστη
- Το ειδύλλιο εξελίσσεται γρήγορα σε μία σοβαρή σχέση
- Η σχέση γίνεται επιβλητική από εξαναγκαστικό έλεγχο
- Έναυσμα που πυροδοτεί τον δράστη – για παράδειγμα, η σχέση τελειώνει ή ο δράστης αντιμετωπίζει μία οικονομική δυσκολία
- Κλιμάκωση – αύξηση της έντασης ή της συχνότητας των τακτικών ελέγχου της συντρόφου, όπως με το να παρακολουθεί ή να απειλεί με αυτοκτονία
- Ο δράστης αλλάζει συνεχώς σκέψεις σε σχέση με το θύμα – επιλέγει να προχωρήσει, είτε μέσω εκδίκησης ή με ανθρωποκτονία
- Σχεδιασμός – ο δράστης μπορεί να αγοράσει όπλα ή να ψάχνει ευκαιρίες να απομονώσει το θύμα
- Ανθρωποκτονία – ο δράστης σκοτώνει την σύντροφό του, και πιθανώς τραυματίζει άλλους όπως τα παιδιά/συγγενείς ακόμα και κατοικίδια του θύματος.
Τα σημάδια κινδύνου πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν:
Tα παρακάτω σημάδια επιδεικνύουν ότι κάποιος διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να δολοφονηθεί από τον σύντροφό του. Συχνά παραβλέπονται από τους φίλους, την οικογένεια και άλλους…. μέχρι να είναι πολύ αργά. Τα σημάδια είτε δεν είναι εμφανή, είτε αγνοούνται ως μη σοβαρά – ωστόσο γνωρίζουμε ότι κάποια σημάδια δείχνουν ότι ένα θύμα είναι αρκετά πιθανό να δολοφονηθεί από τον σύντροφό του.
Χρειάζεται όλοι να γνωρίζουμε αυτά τα σημάδια κινδύνου για να κρατήσουμε τους αγαπημένους μας ασφαλείς.
1. Χειριστική συμπεριφορά:
Συμπεριφορά που χρησιμοποιείται για να ελέγξει ή να φοβίσει μία σύντροφο. Ο καταναγκαστικός έλεγχος έχει πολλές μορφές. Ένας χειριστικός άνθρωπος θα χρησιμοποιήσει μία ποικιλία τακτικών για να αναγκάσει τη σύντροφό του να κάνει ό,τι θέλει. Μερικά παραδείγματα είναι:
– να λέει στη σύντροφό του τι να φορέσει, ποιον να δει, πότε να γυρίσει σπίτι
– να ελέγχει τα οικονομικά
– να περιορίζει ή ελέγχει τις επαφές με τους φίλους και την οικογένεια
2. Εκφοβισμός:
Συμπεριφορά για να τρομάξει τη σύντροφο όπως
– απειλές
– τακτικές εποπτείας
– γρήγορη οδήγηση, ακόνισμα μαχαιριών, να πετάει αντικείμενα, να τη πλησιάζει με μπουνιά, το να στέκεται κοντά και φωνάζει στο πρόσωπό της
3. Απειλές να σκοτώσει: την σύντροφό του ή τον εαυτό του. Ένας χειριστικός άνθρωπος μπορεί να απειλεί να σκοτώσει τον εαυτό του για να αναγκάσει κάποιον να κάνει αυτό που θέλει λέγοντας ”θα έχεις ενοχές” ”θα είναι δικό σου το φταίξιμο όταν πεθάνω”
4. Στραγγαλισμός και ‘πνίξιμο’– το να βάζεις τα χέρια γύρω από τον λαιμό κάποιου είναι απόπειρα να σκοτώσεις με το να τους κλείσεις τον αεραγωγό.
5. Επιδείνωση βίας – πιο σοβαρή, πιο συχνή αυξανόμενη σωματική και σεξουαλική βία:
– η βία αυξάνεται σε σοβαρότητα
– η βία συμβαίνει πιο συχνά
6. Έντονη ζήλια και κτητικότητα: Βίαιος και συνεχόμενα ζηλιάρης – Νίωθει ότι του ‘ανήκει’ η σύντροφός του.
Αυτό περιλαμβάνει:
– δεν αφήνει τη σύντροφο να μίλησει σε άλλους άνδρες
– κατηγορεί τη σύντροφο ότι τον απατά
– αποφασίζει σε ποιους θα μιλήσει και με ποιους θα περάσει χρόνο
7. Παρακολούθηση
– φυσική παρακολούθηση (stalking)
– παρακολούθηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως με το να αποκτά πρόσβαση στο Facebook, να ψάχνει το κινητό κάποιου, να διαβάζει τα μηνύματά του (cyberstalking)
Σημαντική είναι και η έγκαιρη παρέμβαση από το οικείο περιβάλλον του θύματος. Θα πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίζουν τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά του αγαπημένου τους προσώπου. Οι φίλοι και η οικογένεια θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας παρατήρησαν αλλαγές στην προσωπικότητα του θύματος:
- ”Ήταν διαφορετική μπροστά του”.
- ” Δεν μπορούσε να πάρει αποφάσεις”.
- ” Ήταν ήσυχη και κλειστή”.
Κάθε συμβάν ή επεισόδιο μπορεί να μη δείχνει σοβαρό από μόνο του. Ένα μοτίβο χειριστικής συμπεριφοράς θα γίνει φανερό με τον καιρό. Ποτέ μη συμπεραίνετε ότι ένα θύμα είναι ασφαλές, επειδή σχεδιάζει να φύγει ή έχει φύγει από μία βίαιη σχέση. Τα θύματα συνήθως υποτιμούν το κίνδυνο στον οποίο βρίσκονται πιστεύοντας ” μπορώ να το ελέγξω μόνη μου”.
Κέλλυ Ιωάννου