Η Europol ζητάει τη βοήθεια του κοινού – stop child abuse – trace an object

Γράφει η Αθηνά Κουφού, Δικηγόρος/ Διδάκτωρ Εγκληματολογίας, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ

Η σεξουαλική εκμετάλλευση ανήλικων έχει ως βάση αναφοράς τα άτομα κάτω των 18 ετών, την παραγωγή συναφούς υλικού και την on line διανομή του υλικού αυτού με τη βοήθεια σύγχρονων τεχνολογικών μέσων [Peer-to-peer (P2P) networks, Darknet (π.χ Tor), κτλ]. Αποτελεί αδίκημα με βασικό χαρακτηριστικό τη συνεχή εξέλιξή του, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ίδια την τεχνολογία, η οποία, με τη σειρά της, εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. Η ανωνυμία που προσφέρει το Διαδίκτυο, ο, συχνά, διασυνοριακός χαρακτήρας του εγκλήματος, αλλά και το γεγονός ότι οι ίδιοι οι δράστες (μέσω οργανωμένων chat rooms) ανταλλάσσουν πληροφορίες και ενημερώνονται διαρκώς για την δράση άλλων ατόμων που έχουν συλληφθεί, μαθαίνοντας από τα λάθη τους ώστε να μην επαναληφθούν (forensic awareness), αποτελούν παράγοντες που δυσχεραίνουν το έργο των διωκτικών αρχών.

Δικαίως, λοιπόν, το εν λόγω αδίκημα, ως έκφανση του κυβερνοεγκλήματος, έχει συμπεριληφθεί στις 9 βασικές προτεραιότητες καταστολής της Europol (EU Policy Cycle, EMPACT priorities, 2018-2021) κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου της Ευρώπης που έλαβε χώρα την 18 Μαΐου 2017. Εδώ, υπάγονται οι προσπάθειες καταπολέμησης κάθε εγκληματικής δράσης που σχετίζεται με α) επιθέσεις κατά πληροφοριακών συστημάτων, β) τη σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής και διανομής αντίστοιχου υλικού και γ) την τέλεση πράξεων απάτης και παραχάραξης μη ρευστών μέσων πληρωμής (πιστωτικών καρτών, κτλ). 

Στο πλαίσιο μιας συλλογικής προσπάθειας διαλεύκανσης των υποθέσεων αυτών, ήδη από το 2017, η Europol στην ιστοσελίδα της Stop Child Abuse – Trace an Object (https://www.europol.europa.eu/stopchildabuse) αναρτά φωτογραφίες αντικειμένων που συμπεριλαμβάνονται σε πορνογραφικό υλικό με ανήλικα θύματα, όπως μπλούζες, κάλτσες, εφημερίδες, σεντόνια, ταπετσαρίες, καθώς και δωμάτια ξενοδοχείων. Στόχος είναι η αναγνώριση της προέλευσης των αντικειμένων αυτών (π.χ χώρα παραγωγής/πώλησης των ρούχων), αλλά και της χώρας όπου βρίσκεται το ξενοδοχείο, ώστε οι αστυνομικές έρευνες για τη σύλληψη των δραστών και τη διάσωση των θυμάτων να μπορέσουν να συνεχιστούν.

Συγκεκριμένα, οι ειδικοί, «χτενίζουν» το σχετικό διαθέσιμο υλικό, προσπαθώντας να εντοπίσουν οτιδήποτε θα μπορούσε να παράσχει στοιχεία για την ταυτοποίηση του θύματος ή την περιοχή όπου ενδεχομένως εκείνο να βρίσκεται (για παράδειγμα κάποια εκπομπή που τυχαίνει να προβάλλεται στην οθόνη της τηλεόρασης, πινακίδες οδοσήμανσης, κτλ). Ωστόσο, ο ανωτέρω εντοπισμός, πλέον, καθίσταται όλο και πιο δυσχερής ακριβώς επειδή, όπως προαναφέρθηκε, οι δράστες προσπαθούν να μην κάνουν τα ίδια λάθη με αυτά που έκαναν άλλοι συλληφθέντες, άρα είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις ενέργειές τους. Για αυτόν τον λόγο, στη σχετική ιστοσελίδα επισημαίνεται ότι, για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις, κάθε άλλη ερευνητική μέθοδος έχει ήδη εξαντληθεί (μπορεί να πρόκειται για ανεξιχνίαστες υποθέσεις μηνών ή και ετών), ως εκ τούτου, η βοήθεια οποιουδήποτε ατόμου δύναται να παράσχει σχετικές πληροφορίες (πάντα ανώνυμα) είναι πολύτιμη. Στην περίπτωση που λάβει αποδεδειγμένα χώρα η ταυτοποίηση του αντικειμένου, η Europol ενημερώνει την αρμόδια εθνική αστυνομική αρχή προς περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης.

Μέσω της ανωτέρω πρωτοβουλίας και με βάση επίσημα στοιχεία της Europol: α) έχουν εντοπιστεί ήδη 102 αντικείμενα, β) έχουν ταυτοποιηθεί και συλληφθεί 3 δράστες, γ) έχουν διασωθεί 10 παιδιά, δ) σε 93 περιπτώσεις, οι έρευνες, ύστερα από προσπάθειες, περιορίστηκαν σε μία πιθανή χώρα τέλεσης του αδικήματος (άρα και αυξήθηκαν οι πιθανότητες διαλεύκανσής του), και ε) υπήρξε μεγάλος αριθμός πληροφοριών (περίπου 26.000 μηνύματα) στην πλατφόρμα της, κατόπιν ανταπόκρισης του κοινού αναφορικά με την πιθανή προέλευση των εικονιζόμενων αντικειμένων. Αντίστοιχη εκστρατεία ξεκίνησαν και οι εθνικές αρχές της Αυστραλίας (Australian Centre to Counter Child Exploitation) τον Μάρτιο 2021 με ανάρτηση συναφών φωτογραφιών στην ιστοσελίδα (https://accce.gov.au/report/trace) και την ελπίδα για έναν ταχύτερο εντοπισμό τόσο του θύματος όσο και του δράστη.

Πηγές

https://www.europol.europa.eu/crime-areas-and-trends/crime-areas/child-sexual-exploitation

https://www.europol.europa.eu/stopchildabuse

https://www.europol.europa.eu/newsroom/news/trace-object-initiative-expands-to-asia-pacific-region

https://accce.gov.au/report/trace

https://www.europol.europa.eu/newsroom/news/new-trace-object-uploads-fresh-leads-needed-in-child-sexual-abuse-cold-cases